اتصال و انفصال و قواعد آن
کد خبر: ۱۹۴۲۵
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار: 2015 November 28    -    ۰۷ آذر ۱۳۹۴ - ۱۰:۳۸
در زبان عربی ریشه کلمه مانند «علم» با قواعد خاصی در قالبی ریخته می شود و با کاهش و افزایش حروفی در آن، کلمة جدیدی ساخته می شود؛ مانند عالم، معلوم، معلّم، علما، علیم، تعلیم و... .
اتصال و انفصال و قواعد آن اتصال و انفصال و قواعد آن   

زبان فارسی از گونه های زبان ترکیبی است؛ بر خلاف زبان عربی که اشتقاقی است. در زبان عربی ریشه کلمه مانند «علم» با قواعد خاصی در قالبی ریخته می شود و با کاهش و افزایش حروفی در آن، کلمة جدیدی ساخته می شود؛ مانند عالم، معلوم، معلّم، علما، علیم، تعلیم و... .

اما در زبان فارسی سازه های آزاد و وابسته، کلمات مشتق، مرکب و مشتق- مرکب می سازند. این ترکیب ها گاه از یک اسم و یک صفت؛ قید، اسم، فعل ساخته می شوند و یا ترکیبی از اسم + وندها هستند. در هر صورت این ترکیب ها یک کلمة مستقل از لحاظ دستوری می سازند؛ به این معنی که خود می تواند نوع دستوری جداگانه مانند صفت، قید، اسم و... باشد. مانند
دان + ِش ← دانش (اسم مصدر)
دان+ ا ← دانا (صفت فاعلی)
کار (اسم) +دان ← کاردان (اسم)

در نگارش کلمات مرکب باید به این نکته توجه داشت که عمل دستوری کلمة مرکب، حد استقلال آن را مشخص می کند. به این معنی که اگر کلمة مرکب نوع دستوری مستقلی (مانند اسم، صفت، قید، حرف، ضمیر و...) را ایجاد کرد باید به هم متصل شوند. همچنان که در بخش پیش دیدیم «ب» صفت و قیدساز، به کلمه می چسبید چرا که هردو با هم یک نوع دستوری هستند، اما «به» حرف اضافه چون خود یک عمل دستوری (حرف) دارد باید جدا نوشته شود.

تبصره 1- این قانون دربارة افعال مرکب صادق نیست. اما صفات حاصل از آنها باید متصل باشد. مانند
نگه داشتن/ نگهداری
سخن گفتن/ سخنرانی

تبصره 2- اتصال و سرهم نویسی در کلمات مرکب در صورتی است که مطابق اصل آسان خوانی موجب دشوارخوانی و دشوارنویسی نشود. بویژه زمانی که کلمة دوم با حرفی آغاز شود که کلمة اول به آن مختوم است که دیگر اتصال آنها ممکن نیست. مانند
یککلمه ← یک کلمه
سخنسنج ← سخن سنج
شکستناپذیر← شکست ناپذیر
آییننامه ← آیین نامه

تبصره 3- کلماتی که به مصوت بلند «آ» می چسبند، جدا نوشته می شوند. مانند
روان آسا، هم آوا، هم آهنگ، خوش آواز
مگر آنکه الف ممدود به لفظ در نیاید؛ مانند فرایند، فناوری، هماهنگ، هماورد، خوشایند، خوشامدگویی

ادامه دارد...

مریم اسدیان، دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی


نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
علی
|
Iran, Islamic Republic of
|
۱۲:۵۸ - ۱۳۹۴/۰۹/۰۷
0
0
با تشکر من این بخش را متوجه نشدم
-همچنان که در بخش پیش دیدیم «ب» صفت و قیدساز، به کلمه می چسبید -کجای این مطلب چنین مثالی داشت؟؟؟
ممنون میشم توضیحی داده بشه گویا مطلب نصفه نیمه درج شده
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار