روز جهانی فلافل هر سال در ۱۲ ژوئن برگزار می‌شود. فلافل غذای محبوب خاورمیانه‌ای با سرمنشأ عربی است که در ایران هم طرفداران خاص خود را دارد و جزو ارزان‌ترین و اقتصادی‌ترین غداها به حساب می‌آید. اما این خوراکی هم از تورم اقتصادی ایران در امان نمانده و رفته‌رفته در حال تبدیل شدن به غذایی لاکچری و حذف از سفره ایرانی‌هاست.
امروز، 12 ژوئن 1403، سالروز جهانی فلافل است؛ غذای اقتصادی که در ایران هم طرفداران خاص و پر و پا قرص خود را دارد. دلیل محبوبیت این فست‌فود در ترکیب و طعم آن خلاصه نمی‌شود، بلکه پخت سریع و آسان و البته قیمت اقتصادی، نفوذ آن را در میان شهروندان دو چندان کرده است.
از این رو عده‌ای از قدیم‌الایام در گوشه و کنار خیابان با چرخ‌های مخصوص خود به محلی برای تجمع دوست‌داران فلافل تبدیل شده‌اند و طی سال‌های اخیر نیز تعداد کسب‌وکارهایی که به عرضه فلافل روی آورده‌اند در محلات مختلف افزایش چشمگیری داشته‌اند؛ چنانکه اکنون هر رستورانی به فرمول و رسپی خاص خود در طبخ فلافل دست یافته و آن را در پیشنهاد ویژه سرآشپز قرار داده‌اند.
شاید 12 ژوئن بهترین بهانه برای جشن گرفتن و پخت این خوراکی خوشمزه و فرصت مناسبی برای امتحان و آشنایی آن باشد، اما در حال حاضر فضای اقتصاد ایران به این اندازه شیک نیست. چراکه فلافل هم در سال‌های اخیر از تورم عمومی، ازجمله گرانی کالاهای خوراکی مستثنی نشده و اکنون تهیه یک وعده این غذای به‌اصطلاح اقتصادی ممکن است برای خانواده تا نیم میلیون تومان هزینه داشته باشد.
قیمت فلافل در سال ۱۴۰۳
بررسی‌های میدانی از مناطق مختلف شهر تهران نشان می‌دهد در حال حاضر هر ساندویچ فلافل ساده به‌طور میانگین بین 60 هزار تا 80 هزار تومان به فروش می‌رسد.
البته در برخی مناطق پایتخت نظیر جردن تعدادی از رستوران‌ها و فروشگاه‌های فست فود احتمالاً با توجه به موقعیت مکانی خود هر ساندویچ فلافل را بیش از 100 هزار تومان قیمت‌گذاری کرده‌اند. به‌عنوان مثال یکی از این ساندویچی‌ها چهار قرص فلافل به همراه گوجه، خیارشور، سبزی و نان پیتا را 205 هزار تومان می‌فروشد.
با توجه به روندی که قیمت فلافل در پیش گرفته، به نظر می‌رسد رفته‌رفته بسیاری از شهروندان توان خرید این ساندویچ اقتصادی را هم از دست بدهند و فلافل هم در رسته غذاهای لاکچری و غیرقابل دسترس قرار بگیرد.
بررسی داده‌های رسمی مرکز آمار نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو نخود در پایان اردیبهشت 1403 در محدوده 84 هزار و 500 تومان قرار گرفته تا در میان انواع حبوبات پرچم‌دار گرانی لقب بگیرد. اکنون در حالی نخود به این رکورد قیمتی رسیده که در شهریور 1400، یعنی زمان آغاز به کار دولت سیزدهم، با نرخ 36 هزار تومان در هر کیلو به دست مشتری می‌رسید.
بر این اساس تورم نخود در این مدت به 136 درصد رسید تا شاخص تورم فلافل هم طی 2.5 سال گذشته در همین محدوده قرار بگیرد. بیش از 30 درصد از این تورم طی یک سال اخیر شکل گرفته است.
اکنون در حالی قیمت فلافل به محدوده مورد اشاره رسیده که در بیروت، خاستگاه فلافل، نرخ این محصول حتی پس از شوک‌های تورمی بالای 260 درصد، از 140 هزار لیر، یعنی تقریباً معادل 65 هزار تومان بالاتر نرفت.
بر این اساس باید گفت که تورم فلافل در ایران تنها نمونه‌ای از تأثیرات گسترده تورم بر زندگی روزمره مردم است. برای مقابله با این چالش‌ها، نیاز به سیاست‌های اقتصادی مؤثر و حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک وجود دارد.
