آزمایش CRP چیست و چرا تجویز می‌شود؟

«تابناک با تو» - در برخی از موارد، بروز علائمی مانند تب و لرز، اسهال و استفراغ و مشکل در تنفس می‌تواند نشان‌دهنده عفونت در بدن شما باشد. آزمایش CRP به راحتی می‌تواند وجود عفونت و التهاب در بدن شما را تایید کند. از این رو، اگر قصد دارید که بدانید CRP چیست و اطلاعات کاملی راجع به آن بدست آورید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.

CRP در آزمایش خون چیست؟

منظور از CRP (C-reactive protein)، پروتئین واکنشی C است. این پروتئین واکنشی، ماده‌ای خارجی نیست و کاملا طبیعی طی فرآیندی در کبد انسان تولید می‌شود. به صورت معجزه‌آسا هنگامی که بدن درگیر بیماری‌های عفونی و التهابی شده باشد، پروتئین واکنشی یا C وارد جریان خون خواهد شد. این پروتئین برای حرکت و ورود به خون، همراه پروتئین‌های دیگر از کبد عبور می‌کند. در مرحله بعد پروتئین واکنشی C بخش آسیب دیده را ترمیم و درمان خواهد کرد.

التهاب روشی است که بدن از آن برای محافظت از خود در برابر آسیب‌ها و عفونت استفاده می‌کند. این امر می‌تواند باعث درد، قرمزی و تورم در ناحیه آسیب دیده شود. برخی از اختلالات خود ایمنی و بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند باعث التهاب شوند. به طور معمول، سطح پروتئین واکنش پذیر C در خون پایین است. سطح بالای CRP ممکن است نشانه عفونت جدی یا اختلال دیگری باشد.

چرا آزمایش CRP تجویز می‌شود؟

آزمایش CRP یا پروتئین واکنشگر C یک آزمون تکمیلی است. سنجش CRP در کنار دیگر آزمایش‌ها مثل آزمایش CBC یا ESR و … به تشخیص قطعی بیماری‌ها کمک می‌کند. اگر پزشک به وجود بیماری‌ها شک کند، این آزمایش را درخواست می‌دهد:

- کرونا
- آپاندیسیت
- بیماری التهابی لگن
- بیماری التهابی روده
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس
- سکته قلبی
- سکته مغزی
- عفونت ادراری
- سرطان
و…

CRP Titer در آزمایش خون چیست؟

آزمایش CRP Titer نیز به بررسی پروتئین واکنشی C می‌پردازد. عنوان Titer در این آزمایش به کمی بودن آن اشاره دارد. یعنی نتایج آزمایش با اعداد و ارقام ارائه می‌شوند. این نوع تست‌ها دقیق‌تر از انواع کیفی هستند. پزشکان در ابتدا برای بررسی شرایط بیمار، تست‌های کمی را تجویز خواهند کرد. در صورتی که مشکل خاصی در نتیجه آزمایش دیده شود، آزمایش‌های کمی تجویز خواهند شد.

شرایط انجام آزمایش CRP و CRP Titer چگونه است؟

برای انجام آزمایش CRP و CRP Titer به نکات زیر دقت کنید:

این آزمایشات نیاز به ناشتایی ندارند.
- فعالیت‌های ورزشی بسیار سنگین، مانند تمرینات شدید با وزنه یا دویدن‌های طولانی مدت، زمینه را برای افزایش ناگهانی سطح CRP فراهم خواهد کرد.
- اگر دارویی مصرف می‌کنید حتماً راجع به آن با تکنسین آزمایشگاه و پزشک مشورت کنید.
- ممکن است آزمایش CRP دو مرحله‌ای باشد. در این صورت یک فاصله ۱۴ روزه برای آن درنظر گرفته خواهد شد.
- خونگیری مانند بسیاری از آزمایشات خون از طریق ورید بازویی انجام می‌شود و بیشتر از چند دقیقه به طول نخواهد انجامید.

تفسیر CRP در آزمایش خون چیست؟

میزان نرمال آزمایش CRP در بزرگسالان باید بین ۱ تا ۳ میلی‌گرم در هر لیتر خون باشد. بیش از ۳ میلی‌گرم زیاد و کمتر از ۱ میلی‌گرم کم محسوب می‌شود و حتما باید علت کاهش و افزایش سطح این پروتئین واکنشی بررسی شود. یک نکته مهم در تفسیر آزمایش CRP را به یاد داشته باشید، بالا بودن سطح این آزمایش همیشه به این معنا نیست که دچار عفونت یا التهاب هستید. افرادی که از اضافه وزن رنج می‌برند یا سیگاری هستند، از CRP بیشتری برخوردار هستند.

آزمایش CRP مثبت

ممکن است در تفسیر آزمایش CRP با این جمله مواجه شوید: «آزمایش CRP مثبت است.» این تفسیر درست است، اما به این معنی نیست که نتیجه آزمایش CRP مانند آزمایش کشت ادرار به صورت «منفی» یا «مثبت» ارائه می‌شود. وقتی گفته می‌شود نتیجه آزمایش CRP مثبت است، یعنی میزان آن از حد نرمال بیشتر است.

پروتئین واکنشگر C به طور عادی به مقدار خیلی کم در بدن وجود دارد. اگر بدن شما درگیر عفونت یا التهاب باشد، میزان تولید این پروتئین افزایش یافته و نتیجه آزمایش CRP مثبت می‌شود. هر چه التهاب و عفونت گسترده‌تر باشد، میزان این پروتئین بیشتر خواهد شد.

برای مثال در بیماری کرونا، آزمایش CRP مثبت می‌شود. همچنین گاهی میزان CRP به دلیل عوامل مداخله‌گر بالا بوده و نتیجه آزمایش مثبت می‌شود. به عنوان مثال، چاقی بیش از حد، ورزش‌های سنگین، افسردگی، مصرف سیگار و … در نتیجه این آزمایش تاثیر می‌گذارند.

بیماری‌های مرتبط با غیرنرمال بودن CRP در آزمایش خون چیست؟

با وجود علائم زیر می‌توان به بروز بیماری‌های مرتبط با سطح پروتئین CRP مشکوک شد:

- انقباض ماهیچه‌ها
- ضعف ماهیچه‌ها
- کاهش وزن ناگهانی
- درد در بدن
- خستگی و بی‌حالی
- سوء‌هاضمه و حالت تهوع
- سردرد شدید
- تب و لرز
- بروز کهیر بر روی پوست بدون سابقه قبلی
- کم شدن سطح هوشیاری
- بروز سردرد‌های میگرنی
- سرگیجه
- اسهال مکرر
- تنگی نفس
- افزایش ضربان قلب

تفسیر آزمایش CRP Titer چگونه است؟

CRP یا پروتئین واکنش‌پذیر C با واحد میلی گرم در لیتر اندازه‌گیری می‌شود. سطح پایین پروتئین واکنش‌پذیر C از سطح بالای آن در خون بهتر است، زیرا مقدار CRP پایین نشان‌دهنده التهاب کمتر در بدن است. دلیل التهاب بسیار شدید در بدن و مشاهده CRP قابل توجه در خون می‌تواند یکی از عوامل زیر باشد:

- عفونت استخوان یا استئومیلیت
- التهاب مفاصل به علت بیماری خود ایمنی یا آرتریت
- IBD یا بیماری التهابی روده
- بیماری سل
- لوپوس یا بیماری بافت پیوندی یا سایر بیماری‌های خود ایمنی
- سرطان، به خصوص لنفوم
- ذات الریه

تست‌های مرتبط با آزمایش CRP و CRP Titer

این موضوع را به خاطر داشته باشید که آزمایش CRP به تنهایی نمی‌تواند دلیل محکمی برای وجود خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی باشد و بیماری باید در کنار نتایج آزمایش‌های دیگر تشخیص داده شود. پزشک هنگام تعیین آزمایش‌های تشخیصی، عوامل پرخطر در سبک زندگی، شرایط پزشکی بیمار و سابقه خانوادگی را در نظر می‌گیرد. پزشکان معمولا در کنار آزمایش CRP Titer ممکن است آزمایش‌های زیر را از بیمار درخواست کنند:

- الکتروکاردیوگرام (EKG) یا همان تست نوار قلب
- اکوکاردیوگرام یا همان اکوی قلب
- آزمایش سنجش استرس
- سی تی اسکن عروق کرونر
- کاتتریزاسیون قلب
- آزمایش mono test
- بررسی CBC در آزمایش خون
- آزمایش ESR: بالا بودن این فاکتور در آزمایش خون می‌تواند نشانه کم خونی، لوپوس یا سایر بیماری‌ها باشد.

آزمایش CRP quantitative چیست؟

CRP quantitative پروتئین واکنش گرایی است که به میزان بسیار کم در کبد انسان موجود است. اختلالات و التهابات احتمالی که در بدن ما بروز می‌کنند بوسیله این پروتئین مورد حمله قرار گرفته و ازبین می‌روند. این پروتئین از جمله عامل‌های آزاد شده ماکروفاژ و سلول چربی است. با بالا رفتن سطح این پروتئین در بدن و تشخیص آن در آزمایش خون پزشک نسبت به بروز بیماری التهابی، عفونی و حتی سرطان در بدن فرد مشکوک خواهد شد.

تفاوت hs-CRP با CRP در آزمایش خون چیست؟

اساساً هر دو آزمایش یکسان هستند و ماده مشابهی را در خون اندازه گیری می‌کنند. با این حال، آزمایش hs-CRP مقادیر بسیار کمی CRP در خون را اندازه گیری می‌کند و بیشتر اوقات برای افراد به ظاهر سالم تجویز می‌شود تا خطر احتمالی آن‌ها برای التهاب یا عفونت سیستمیک و بیماری‌های مزمن را ارزیابی کنند. این آزمایش به طور معمول CRP را در محدوده ۰.۳ تا ۱۰ میلی گرم در لیتر اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش CRP منظم برای افرادی که در معرض خطر عفونت یا بیماری‌های التهابی مزمن هستند تجویز می‌شود. این آزمایش CRP را در محدوده ۸ تا ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر اندازه گیری می‌کند.

اساساً آزمایش CRP Quantitative با hs-CRP فرقی ندارد، اما می‌توان گفت: hs-CRP حساسیت بیشتری دارد. محدوده آزمایش CRP Quantitative بین ۱۰-۱۰۰۰ mg/ml قرار دارد و محدوده آزمایش hs-CRP بین ۰.۵-۱۰ mg/ml قرار می‌گیرد. با مقایسه اعداد به خوبی می‌توان دریافت که آزمایش hs-CRP حساس‌تر است.

دلایل بالا بودن CRP در آزمایش خون چیست؟

بالا بودن CRP در آزمایش خون می‌تواند زنگ خطری برای سلامت بدن باشد. با افزایش غیر طبیعی سطح پروتئین واکنشی C یا CRP در آزمایش خون، متخصص نسبت به وجود التهاب و انواع عفونت‌های احتمالی در بدن بیمار مشکوک خواهد شد و علت را با آزمایشات تکمیلی پیدا می‌کند. سطح بالای CRP می‌تواند زمینه را برای سکته قلبی فراهم سازد. به طور کلی سطح بالای این پروتئین واکنشی می‌تواند نشان دهنده برخی از مشکلات زیر باشد:

- بروز التهاب روده، خونریزی روده و تورم روده
- بروز و پیشرفت سرطان
- بروز بیماری‌های مزمن استخوانی همچون روماتیسم
- بروز عفونت‌های قارچی
- بروز عفونت شایع در کودکان مانند سپسیس
- عفونت استخوانی استئومیلیت
- بروز و تشدید بیماری‌های خود ایمنی همچون آرتریت روماتوئید و لوپوس. معمولا زمانی که پزشک به بیماری روماتیسم مفصلی مشکوک شود، آزمایش RF را تجویز خواهد کرد

فاکتور‌های زیر نیز در بالا بودن سطح CRP موثر هستند:

- بارداری: اغلب بانوانی که در ماه‌های دوم بارداری هستند در آزمایش خونشان سطح پروتئین واکنشی c بالا است.
- مصرف دارو‌های استروژنی، ضدبارداری و هورمونی در بالا رفتن سطح CRP موثر هستند.
- اضافه وزن
- مصرف دخانیات

علائم بالا بودن CRP چیست؟

پس از آنکه به سوال” CRP در آزمایش خون چیست؟ ” پاسخ داده شد، بهتر است بدانید، علائمی که در بالا بودن CRP بروز می‌کند به بیماری زمینه‌ای بستگی دارد که عامل بالا رفتن CRP بوده است. علائم بالا رفتن CRP در بیماری‌های التهابی شامل موارد زیر است:

- خستگی مفرط و غیر منتظره
- درد عمومی و عضلانی بدن
- سفت شدن عضلات، درد و ضعف
- تب خفیف
- سردرد
- تهوع، کاهش اشتها و سوء هاضمه
- بد خوابی
- کاهش وزن ناگهانی

علائم CRP بالا در بیماری‌های عفونی به شکل زیر است:

- تب شدید
- افزایش ضربان قلب
- تب و لرز
- اسهال و استفراغ
- دشواری در نفس کشیدن
- کهیر و راش‌های پوستی
- سرگیجه و سبکی سر
- سردرد‌های شدید و کاهش هشیاری

دلایل پایین بودن CRP در آزمایش خون چیست؟

پایین بودن سطح پروتئین CRP در خون یکی از نکات مثبت در سلامتی فرد است. هر چه مقدار این پروتئین در خون کمتر باشد به همان نسبت احتمال بیماری‌های عفونی و التهابی نیز در فرد کمتر خواهد بود. البته به تازگی محققان ارتباط تازه‌ای بین پایین بودن CRP و بیماری لوپوس یافته‌اند. در این تحقیقات مشخص شده که پایین بودن غیر نرمال CRP ممکن است در ایجاد بیماری خود ایمن لوپوس نقش داشته باشد.

دلیل این روند این است که CRP با اتصال به ضایعات سلولی و آنتی ژن‌های خودی، مانع از شکل گیری بیماری‌ها و واکنش‌های خود ایمن در بدن می‌شود. اگر سلول‌های مرده و آسیب دیده بدن به درستی توسط ماکروفاژ‌ها پاک نشوند این مواد زائد در بافت‌ها انباشته شده و سبب بروز اختلال در عملکرد سیستم ایمنی می‌شوند.

نشانه‌های کاهش CRP در آزمایش خون چیست؟

- خستگی بی‌دلیل
- درد
- سفتی، درد یا ضعف عضلات
- تب درجه پایین
- احساس لرز
- سردرد
- حالت تهوع، از دست دادن اشتها و سوء هاضمه.
- بی خوابی

منبع: روزیاتو