اختصاصی تابناک باتو ــ زمین در هر دقیقه تحت تاثیر پرتوهای یونیزان (امواج پرانرژی که میتوانند الکترونها را از اتمهای بدن خارج کنند) قرار میگیرد. قرار گرفتن در معرض سطوح بالایی از پرتوهای یونیزان میتواند منجر به بیماریهای ناشی از تشعشع و سرطان شود. خوشبختانه، مگنتوسفر (مغناطیس سپهر) و جو سیاره ما تقریباً از رسیدن تمام تشعشعات خطرناک - که توسط خورشید و پرتوهای کیهانی کهکشانی تولید میشود – به سطح زمین جلوگیری میکند. اما ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS)، صرفا توسط مگنتوسفر محافظت میشود، نه جو. از این رو، فضانوردان در معرض سطوح بالاتری از تشعشعات یونیزان قرار میگیرند که خطر ابتلا به سرطان را در طول زندگی آنها افزایش میدهد.
بر اساس محدودیتهای فعلی، که توسط ناسا در سال ۱۹۸۹ تعیین شده است، دوز مؤثر تشعشعات برای یک فضانورد بر اساس احتمال ۳ درصدی بروز مرگ و میر ناشی از سرطان در طول عمر آنها محاسبه میشود. این میزان دوز بر اساس سن و جنس ارزیابی میشود، که از ۱۸۰ میلیسیورت (mSv) تشعشع برای یک زن ۳۰ ساله تا ۷۰۰ میلی سیورت (mSv) برای یک پیرمرد ۶۰ ساله متغیر است.
اما چرا محدودیت شغلی بیشتری برای قرار گرفتن در معرض تشعشعات برای فضانوردان زن نسبت به فضانوردان مرد وجود دارد؟
به گفته آر. جولیان پرستون، کارمند ویژه دولت در آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، آستانه پایین تشعشع ناسا برای فضانوردان زن بر اساس یافتههای زیر تعیین شده است؛
زمانی که زنان و مردان در دورههای مشابهی در معرض سطوح بالایی از تشعشعات قرار گیرند، احتمال بروز سرطان ریه در زنان بیش از دو برابر مردان است.
پرستون، که در کمیته شورای ملی حفاظت رادیولوژیکی و اندازه گیری میزان تشعشات نیز مشغول به کار است، بیان داشت: «بر اساس مطالعات صورت گرفته بر روی بازماندگان حمله اتمی ژاپن، زنان نسبت به مردان در رابطه با سرطان ریه، به تشعشعات یونیزان حساستر هستند.»
دستورالعملها و محدودیتهای اعلام شده توسط ناسا پیامدهای شغلی نیز برای کارکنان این سازمان در پی داشته است. در سال ۲۰۱۸، پگی ویتسون، رئیس سابق سازمان فضانوردی ناسا، که علناً ناامیدی خود را از محدودیتهای تشعشع برای فضانوردان زن ابراز کرده بود، پس از رسیدن به سن ۵۷ سالگی مجبور به بازنشستگی شد.
با این حال، انتظار میرود آستانه تشعشعات در پروتکلهای ناسا در آینده نزدیک تغییر کند. در سال ۲۰۲۱، ناسا از گروهی از کارشناسان آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی خواست تا برنامه آژانس فضایی را برای تغییر حد تشعشعات به ۶۰۰ میلی سیورت (mSv) برای همه فضانوردان در هر سنی ارزیابی کنند.
ناسا با استفاده از الگوهای خطر ابتلا به سرطان برای مستعدترین فضانوردان یعنی زنان فضانوردی که در مراحل اولیه شغلی خود قرار دارند، این محدودیت را تعیین کرده است. ناسا میانگین خطر مرگ ناشی از قرار گرفتن در معرض تشعشات را برای این گروه محاسبه و آن را به دوز تبدیل کرد. دوز ۶۰۰ میلی سیورت (mSv) دوزی برابر با میزان تابش دریافتی توسط یک فضانورد در طی چهار سفر شش ماهه در ایستگاه فضایی بینالمللی است. این در حالی است که متوسط دوز تابش دریافتی توسط یک فرد بر روی زمین در طی یک سال، حدود ۳.۶ میلی سیوmSv) است.
پرستون گفت: «محدودیت جدید دوز برای برخی از گروههای مردان، به ویژه مردان مسنتر کاهش مییابد». این بدان معناست که زنان میتوانند مدت زمان بیشتری در این شغل فعالیت کنند.
این کمیته که گزارش خود را در ژوئن ۲۰۲۱ منتشر کرد، متشکل از سه گروه است که به ترتیب فرآیند ارزیابی ریسک، مسائل اخلاقی و ابلاغ توصیههای جدید را بر عهده دارند.
پرستون گفت: «برای رسیدن به این برابری، زنان باید در مقایسه با حد دوز مجازتشعشات، دوز بالاتری را دریافت کنند. در طی سالیان گذشته به بررسی جنبههای اخلاقی این موضوع پرداخته ایم. در واقع این موضوع، همچون دو کفه ترازو است که در یکی از کفههای آن مسئله اثرات ناشی از دریافت دوز بالاتر برای بدن زنان و در کفهی دیگر آن برابری فرصتهای شغلی زنان و مردان وجود دارد.»
طرح پیشنهادی ناسا شامل معافیت از محدودیت میزان تابش دریافتی برای ماموریتهای طولانیتر، مانند سفر نهایی به مریخ است که ممکن است فضانوردان را در معرض تابشی حدود ۹۰۰ میلی سیورت (mSv) قراردهد. با این حال، این دوز احتمالاً کمتر از محدودیتهای ۱۰۰۰ میلی سیورت (mSv) تعیین شده برای فضانوردان آژانسهای فضایی اروپا، کانادا و روسیه است.
پرستون بیان داشت: «اگر ناسا تصمیم بگیرد که سفر به مریخ یک مأموریت حیاتی است و برای انجام این ماموریت به مهارتهای فضانوردان خاصی نیاز است و علاوه بر آن، فضانوردان مشکلی با قرار گرفتن در معرض دوزهای بالاتری از تشعشعات نداشته باشند؛ ناسا میتواند برای آنها معافیت از حد آستانه دوز تشعشات را اعمال کند. البته این موضوع یک مسئله اخلاقی کاملاً پیچیده است، اما برای رفتن به مریخ الزامی است.»