«تابناک با تو» - سوءاستفادهٔ عاطفی می‌تواند بسیار مخرب باشد، و شانس ابتلا به افسردگی و اضطراب را در فرد گاهی تا چندین دهه پس از اتفاق افزایش دهد. به طور کلی، سوء استفاده عاطفی شامل کنترل فردی بر فرد دیگر با تضعیف احساس عزت نفس و عاملیت شخصی است. اما تشخیص رفتارهای سوءاستفاده‌گرانه می‌تواند به دلیل نامحسوس بودن هم درون و هم بیرون رابطهٔ سوءاستفاده‌گرایانه، دشوار باشد. تا حدی به این دلیل که سوءاستفاده عاطفی اغلب باعث بهره‌کشی یا ایجاد عدم تعادل قدرت بین افراد می‌شود، به ویژه در روابطی که ایمنی، حمایت و اعتماد تضمینی قلمداد می‌شوند، مانند رابطه بین سرپرست و کودک، درمانگر و بیمار، معلم و دانش‌آموز، یا شریک‌های زندگی. این امر شکلی موذیانه دارد زیرا اغلب باعث می‌شود افراد به درکشان از بدرفتاری نسبت به خود شک کنند.
پس بیایید برخی از رایج‌ترین نشانه‌های سوءاستفاده عاطفی را مرور کنیم تا تشخیص این رفتارها و الگوها در زندگی واقعی را راحت‌تر کنیم.
اول، محتوای حرف‌های شخص: انتقادی که با موقعیت تناسب ندارد، بیش از حد تند یا شخصی است، یا به تعمیم‌های گسترده یا پیش‌بینی‌های منفی بی‌اساس برای آینده می‌پردازد، هشداری برای سوءاستفادهٔ عاطفی است. جملاتی مثل «تو همیشه چنین تصمیمات احمقانه‌ای می‌گیری» «تو هیچ‌وقت هیچی رو درست انجام نمی‌دی» و «هیچکس دیگه تو رو دوست نخواهد داشت» سازنده نیستند، هیچ تضمینی ندارند و استفاده شخص از آنها یک هشدار است.
دوم، لحن و نشانه‌های غیرکلامی: فریاد زدن، نادیده گرفتن و تحقیر کردن با زبان بدن همه راه‌هایی برای تخریب فرد هستند. رفتارهای تحقیرآمیز مثل چشم‌غره، خیره‌شدن، یا امتناع از برقراری تماس چشمی، همراه با امتناع از صحبت کردن با شخص یا تأیید حضور او – که گاهی «رفتار خاموش» نامیده می‌شود – همه را می‌توان در الگوهای سوءاستفاده عاطفی دید. این رفتارها به طرز دردناکی معنای عبارات گفتاری را، که در شرایط دیگر شاید بی‌خطر بودند، تغییر می‌دهند.
سوم، واکنشِ شخص به آزاردهنده بودن حرف یا کارش، بینشی مهم به دست می‌دهد: آیا آنها صمیمانه عذرخواهی کرده و در آینده دیگرگونه عمل می‌کنند، یا درصدد انکار و کوچک‌نماییِ دردی که ایجاد کرده‌اند برمی‌آیند؟ معمولاً سوءاستفاده‌گران در تلاشند تا درک طرف مقابل از اتفاقات را زیر سوال ببرند – گاهی به این کار «گَس‌لایتینگ» می‌گویند. ادامهٔ اظهارنظرهای حاوی توهین، تحقیر یا تهدید با گفتن حرف‌هایی که تأثیر این رفتارها را نادیده می‌انگارد، مثل«من فقط سعی می‌کنم بهت کمک کنم بهتر باشی— باید متشکر باشی» یا «اونی که خودخواه و فریبکاره تویی— تو داری منو اذیت می کنی»، نمونه‌هایی از این رفتار هستند.
در آخر، وقتی کسی هر یک از این رفتارها را با شما می‌کند، توجه کنید که آیا بخشی از الگوی رفتاری اوست یا خیر. یک بار ناسزاگویی یا توهین تحقیرآمیز شاید سوءاستفاده عاطفی نباشد، در حالی که تکرار در طول زمان می‌تواند تأثیر بسیار جدی‌تری داشته باشد. تکرار، دفعات وقوع این رفتارها در یک دوره زمانی خاص، و استمرار، یعنی چه قدر ادامه می‌یابند، روزها یا سال‌ها، هردو در شدت سوءاستفاده تأثیر دارند. لازم به یادآوری است که سوءاستفاده‌گران به ندرت در 100% مواقع رفتارهای سوءاستفاده‌گرانه انجام می‌دهند – دقایقی از مهربانی یا آرامش لحظات آزار را باطل نمی‌کنند، بلکه در واقع بخشی از چرخهٔ فریب عاطفی هستند.
حالا اگر فکر می‌کنید شما یا عزیزانتان دچار سوءاستفاده عاطفی هستید، چه کاری از دستتان برمی‌آید؟ حفظ پیوندهای بینافردی با اشخاصی غیر از آزارگر بسیار مهم است، زیرا سوءاستفاده‌گران اغلب در تلاشند طرف مقابل را از نزدیکانشان جدا کنند. اگر فکر می‌کنید درگیر سوءاستفاده عاطفی هستید، تجربیات خود را با دوست یا خویشاوندی قابل‌اعتماد به اشتراک بگذارید تا از حمایت بیرونی برخوردار شوید. یا می‌توانید دنبال مراکز حمایتی معتمد محلی یا ملی بگردید که بتوانند منابع مفیدی را ارائه دهند. و اگر فکر می‌کنید یک آشنا مورد آزار عاطفی است، با او تماس بگیرید. به او بگویید که به فکرش هستید و هر زمان مایل باشد، آماده شنیدن حرف‌هایش هستید. سوءاستفاده‌گران شاید مردم را متقاعد کنند که بدرفتاری حق آن شخص است، اما حق هیچ کس نیست: همه سزاوار مهربانی و احترام هستند.
منبع: یک پزشک
