اسکن‌های مغزیی که می‌توانند بخشی از افکار مخفی شما را به صورت کلمات بیرون بکشند!

«تابناک با تو» - در چند داستان علمی تخیلی به دستگاه مغزخوان اشاره شده که باید در پست جدایی در مورد این آثار علمی تخیلی بنویسم. اما یکی از جالب‌ترین آنها کتاب سفر به سیارات ناشناخته رابرت سیلوربرگ بود. در آنجا دستگاه مغزخوان می‌توانست تقریبا همه چیزهای مهم را از مغز اشخاص تحت شکنجه بیرون بکشد، منتها بعد از این مغزکاوی دیگر شخص زنده نمی‌ماند!

اما جالب است که دانشمندان مدل جدیدی از هوش مصنوعی ابداع کرده‌اند که می‌تواند اسکن‌های فعالیت مغز را برای ذهن‌خوانی جستجو کند. پیشرفتی که ممکن است به افرادی که پس از سکته قادر به صحبت کردن نیستند کمک کند.

محققان، از جمله محققان دانشگاه تگزاس در آستین در ایالات متحده، می‌گویند که مدل جدید هوش مصنوعی در مقایسه با آنچه قبلاً برای کمک به افرادی که هوشیاری ذهنی دارند و در عین حال قادر به صحبت فیزیکی نبوده‌اند، یک “جهش واقعی به جلو” است.

در جدیدترین مطالعه که روز دوشنبه در ژورنال Nature Neuroscience منتشر شد، دانشمندان موفق شدند با استفاده از یک سیستم هوش مصنوعی به نام رمزگشای معنایی می‌تواند فعالیت مغز افراد را در حین گوش دادن به یک داستان یا تصور گفتن داستان به متن تبدیل کند.

این ابزار جدید تا حدی به مبه چت‌ربات‌های معروف هوش مصنوعی – ChatGPT OpenAI و Bard گوگل شباهت دارد. با آنها می‌توان برای انتقال «خلاصه» افکار افراد بعد از تجزیه و تحلیل فعالیت‌های مغزشان استفاده کرد.

برخلاف بسیاری از تلاش‌های قبلی برای ذهن‌خوانی، این سیستم نیازی به ایمپلنت جراحی برای افراد ندارد و این فرآیند به اصطلاح غیرتهاجمی است.

در این تکنیک، فعالیت مغز افراد ابتدا با استفاده از اسکنر fMRI پس از آموزش رمزگشای هوش مصنوعی اندازه‌گیری می‌شود.

در طی این فرآیند، افراد ساعت‌ها به پادکست‌ها در اسکنر گوش می‌دهند. سپس، پس از اینکه شرکت‌کنندگان برای رمزگشایی افکار خود آماده شدند، به داستان جدیدی گوش می‌دهند یا داستانی را تعریف می‌کنند که به هوش مصنوعی کمک می‌کند تا متن مربوطه را تنها از فعالیت مغز تولید کند.

یعنی همان روند آموزش هوش مصنوعی و بعد کارخواستن از آن، اینجا تکرار می‌شود. اسکنر fMRI تغییر فعالیت مغز را در طی ساعت‌های گوش کردن تحت نظر می‌کند و به خودش آموزش می‌دهد و بعد سعی می‌کند با دیدن تغییراتی در مغز، حدس بزند که این تغییرات را به چه صورت در قالب کلمات دربیاورد.

الکس هوث که یکی از محققان این طرح است می‌گوید: «ما در حال ساخت مدلی برای رمزگشایی زبان با ایده‌های پیچیده هستیم.»

البته وحشت‌زده نشوید. چون خروجی دستگاه کلمه به کلمه افکار و احساسات نیست، فقط «خلاصه»ای آنچه گفته می‌شود یا فکر می‌شود حدس زده می‌شود.

تقریباً نیمی از زمان‌ها، دستگاه می‌تواند متنی تولید کند که تقریبا- و گاهی دقیقاً – با معانی مورد نظر کلمات در ذهن شخص مطابقت داشته باشد.

مثال:‌مشرکت‌کننده‌ای که به سخنرانی گوش می‌دهد و می‌گوید «هنوز گواهینامه رانندگی‌ام را ندارم»، افکارش به این صورت ترجمه شده است: «او هنوز شروع به یادگیری رانندگی نکرده است».

در نمونه‌ای دیگر، زمانی که یکی از شرکت‌کنندگان به کلمات گوش می‌داد، «نمی‌دانستم فریاد بزنم، گریه کنم یا فرار کنم. مرا تنها بگذار!»

رمزگشایی«شروع به جیغ زدن و گریه کرد، به تو گفتم که مرا تنها بگذار».

دانشمندان در پاسخ به سؤالاتی در مورد سوء استفاده احتمالی از این فناوری، از جمله توسط دولت‌ها برای جاسوسی از شهروندان، خاطرنشان کردند که هوش مصنوعی تنها با مشارکت‌کنندگانی می‌تواند کار کند که مشتاقانه در آموزش گسترده رمزگشا شرکت می‌کنند.

برای افرادی که رمزگشا در مورد آن‌ها آموزش ندیده بودند، نتایج بسیار ضعیف هستند. (البته همینجا من فکر کردم اگر هوش مصنوعی با هزاران شخص ثالث آموزش ببیند و نه فقط یک نفر، شاید احتمال داشته باشد در مواقع بازجویی از آن برای شخصی که همکاری چندانی هم ندارد، استفاده کرد!)

محققان می‌گویند که: «ما نگرانی‌هایی را که می‌توان از آن برای اهداف بد استفاده کرد بسیار جدی می‌دانیم و برای جلوگیری از آن تلاش کرده‌ایم. ما می‌خواهیم مطمئن شویم که مردم فقط زمانی از این نوع فناوری‌ها استفاده می‌کنند که تمایل به آن دارند.»

فرد باید تا ۱۵ ساعت را در یک اسکنر MRI دراز بکشد، کاملا بی حرکت باشد و به داستان‌هایی که در حال گوش دادن است توجه کند تا مرحله آموزش هوش مصنوعی تمام شود.

دانشمندان همچنین دریافتند که شرکت‌کنندگانی که تمایلیندارند می‌توانند به طور بالقوه در برابر رمزگشایی افکارشان مقاومت کنند. محققان می‌گویند که تاکتیک‌هایی مانند فکر کردن به حیوانات یا تصور بی سر و صدا در حال گفتن داستان خود، می‌تواند به شرکت‌کنندگان اجازه دهد سیستم را خنثی کنند.

در حال حاضر، چون این دستگاه وابسته به دستگاه fMRI نمی‌توان خارج از آزمایشگاه از آن استفاده کرد.

محققان می‌گویند: «از آنجایی که رابط‌های مغز و رایانه باید به حریم خصوصی ذهنی احترام بگذارند، ما آزمایش کردیم که آیا رمزگشایی موفق به همکاری سوژه نیاز دارد یا خیر و دریافتیم که همکاری سوژه هم برای آموزش و هم برای استفاده از رمزگشا لازم است».

با این حال، محققان می‌گویند که از آنجایی که این فناوری هوش مصنوعی در آینده توسعه می‌یابد، باید با اتخاذ سیاست‌هایی که از افراد و حریم خصوصی مردم محافظت می‌کند، فعالانه عمل کرد.

منبع: یک پزشک