نحوه انتخاب رشته‌ کنکور: شناخت اصلاحات و کلمات کلیدی
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
کد خبر: ۵۳۶۵
تاریخ انتشار: 2015 July 20    -    ۲۹ تير ۱۳۹۴ - ۱۳:۲۳
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
 امیرمهدی حقیقت پور- مهم نیست که امروز با چه رتبه‌ای قرار است انتخاب رشته کنیم بلکه این مهم خواهد بود که با رتبه‌مان بتوانیم بهترین انتخاب را داشته باشیم. برای انتخاب رشته باید اطلاعات درستی داشته باشیم در سال‌های اخیر پس از سپری کردن بسیاری از تحولات، داوطلبان مجاز به انتخاب 150 رشته هستند. گسترده شدن دامنه انتخاب که طیف وسیعی از نیاز‌ها و علایق را در قالب دوره‌هایی چون روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، پیام نور، مجازی و نیمه‌حضوری، پردیس و... پوشش می‌دهد فرآیند انتخاب رشته را تا حد زیادی تسهیل کرده است، اگرچه کماکان نیاز به آگاه کردن دانشجویان از اصول انتخاب رشته علمی احساس می‌شود.

عدم اطلاع از اهمیت طبقه‌بندی‌هایی چون رشته‌های استانی، ناحیه‌ای، قطبی و کشوری یا دوره‌های روزانه، شبانه، متمرکز و نیمه متمرکز، شباهت‌ها و تفاوت‌ها، مزایا و معایب و شرایط اختصاصی‌شان، منجر به تکمیل غیرمنطقی و مغشوش فرم‌های انتخاب رشته می‌گردد که در ترتیب اولویت‌بندی‌هایشان عمدتا علایق و خواسته‌های واقعی داوطلبان را بازنمایی نمی‌کنند.

اصطلاحات و کلمات کلیدی را بشناسید

در دفترچه کنکور سراسری با اصطلاحاتی مانند قطبی، بومی و ناحیه‌ای، پردیس؛ شبانه (نوبت دوم) و... برخورد می‌کنیم که به بررسی هرکدام می‌پردازیم.

انواع دوره‌های دانشگاهی

دوره روزانه: تحصیل در این رشته‌ها مستلرم پرداخت شهریه به دانشگاه نیست. چنانچه داوطلب پس از قبولی در رشته‌های دوره روزانه به هر دلیلی ثبت‌نام نکند یک سال از شرکت در آزمون سراسری محروم خواهد شد.

دوره شبانه: تنها تفاوت این دوره با دوره روزانه پرداخت هزینه نه چندان هنگفت (تقریبا نصف شهریه دانشگاه آزاد) تحصیل است. به عبارت دیگر کیفیت ارایه دروس، نحوه ارزیابی علمی و حتی به‌رغم آیین‌نامه اولیه، حداقل زمان تحصیل دانشجویان دوره شبانه به هیچ وجه متفاوت از دانشجویان دوره روزانه نیست. شما در صورت پذیرفته شدن در دوره شبانه، پی خواهید برد که محدودیتی برای اخذ واحد همراه با دانشجویان روزانه ندارید ( جالب‌تر اینکه، روزانه‌ها در صورت مهمان شدن در سایر دانشگاه‌ها باید واحد‌های دوره شبانه را اخذ کنند). استادانتان، استادان روزانه‌هاست و زمان برگزاری کلاس‌های آموزشی با وجود توهم رایج، شب‌ها یا حتی الزاما عصرها نیست. دست آخر اینکه در صورت تمایل و توانایی می‌توانید واحدهای مقتضی رشته تحصیلی تان را ظرف سه سال و نیم به پایان رسانید و از آن طرف، جهت حفظ منافع دانشجویان دوره شبانه، سقف مدت مجاز تحصیلتان از دوره روزانه بیشتر است (سقف مدت مجاز به تحصیل در دوره کارشناسی روزانه 12 ترم و در دوره کارشناسی شبانه 14 ترم است). 80 درصد ظرفیت پذیرش در دوره‌های شبانه استانی است.

دوره نیمه حضوری: مقررات آموزشی این دوره مانند دوره پیام نور است. هزینه تحصیل از دانشجو اخذ می‌شود و انصراف از ثبت‌نام یا تحصیل در آنها موجب محرومیت از شرکت در کنکور نخواهد بود.
دانشجویان دختر این رشته‌ها و دانشجویان پسر دارنده کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت، مجازند که حین تحصیل در آنها در کنکور سراسری شرکت کنند. 80 درصد ظرفیت پذیرش در دوره‌های نیمه‌حضوری استانی ست.
دقت فرمایید هر داوطلب که در کارنامه سراسری مجاز به انتخاب رشته دانسته شده است، می‌تواند نسبت به انتخاب رشته‌های نیمه‌حضوری اقدام کند.
رشته‌های نیمه متمرکز: رشته‌هایی هستند که ملاک ارزشیابی شما و راهیابی به آنها، منحصر به آزمون سراسری نیست بلکه آزمون‌های علمی، عملی، عقیدتی یا معاینات پزشکی مرحله بعدی و نهایی گزینش در آنها را شکل می‌دهد.
برای آگاهی از شرایط اختصاصی پذیرش دانشجو در هر یک از رشته‌های نیمه متمرکز باید قسمت مربوطه را در دفترچه انتخاب رشته بدقت مطالعه کنید تا از تطبیق شرایط خود با ملزومات رشته موردنظر اطمینان یابید. به عنوان مثال برخی از رشته‌های نیمه‌متمرکز منحصرا دانشجوی مرد می‌پذیرد یا در برخی از آنها عدم ابتلا به معلولیت‌های فیزیکی یا قرار گرفتن در محدوده سنی خاصی پیش‌شرط است.

رشته‌های بورسیه: رشته‌هایی هستند که پیش از این، آنها را در فرم پاسخنامه کنکور سراسری وارد کرده‌اید و مراحل گزینششان را گذرانده‌اید. این رشته‌ها باید تا پیش از انتخاب دهم در فرم انتخاب رشته درج گردند. چنانچه رشته بورسیه‌ای پس از انتخاب دهم ذکر شود، ارزیابی نخواهد شد. توجه کنید در صورت پذیرفته شدن قطعی در این رشته‌ها انصراف از ثبت‌نام موجب یک سال محرومیت از شرکت در کنکور خواهد بود.
تربیت معلم: در سال‌های اخیر بیشتر مراکز تربیت معلم کشور تعطیل شده‌اند. در حال حاضر ابن مراکز ظرفیت اندکی دارند که برای هر استان جداگانه است. استان تهران در سال‌جاری ظرفیت پذیرش دانشجوی تربیت معلم را ندارد.

رشته‌های دبیری: شما در صورتی مجاز به انتخاب رشته‌های دبیری هستید که ردیف دبیری در کارنامه‌تان ستاره‌دار باشد. در این صورت رشته‌های دبیری مطلوبتان را بر حسب علاقه در اولویت دلخواهتان درج کنید. دقت کنید که چنانچه در این رشته‌ها پذیرفته گردید متعهد به خدمت به وزارت آموزش و پرورش خواهید بود. هرچند در سال‌های اخیر به خاطر اشباع این وزارتخانه‌ها از انواع دبیر‌ها ضمانت قطعی برای استخدامتان در کار نیست.
اگر پس از قبولی در این رشته‌ها از ثبت‌نام خوداری کنید یک سال از شرکت در کنکور سراسری محروم خواهید شد.
دسته‌بندی نواحی بومی کشور
از مجموع چند استان مجاور، یک ناحیه بومی ایجاد می‌گردد. نواحی بومی به شرح جدول ذیل می‌باشد.
دسته‌بندی قطب‌های بومی:
از مجموع چند ناحیه، یک قطب بومی ایجاد می‌شود.

گزینش با سوابق تحصیلی (بدون آزمون)

پذیرش در تعدادی از کدرشته محل‌های دانشگاه پیام نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، صرفا براساس سوابق تحصیلی (معدل کتبی دیپلم) صورت می‌پذیرد و ربطی به رتبه شما ندارد. پذیرش در کلیه کدرشته‌های تحصیلی فوق که صرفا با اعمال سوابق تحصیلی صورت می‌گیرد، به روش متمرکز خواهد بود. در این روش فقط معدل کتبی دیپلم داوطلبان واجد شرایط ملاک و مبنای پذیرش قرار می‌گیرد و اسامی پذیرفته‌شدگان در یک مرحله و به طور یکجا اعلام می‌گردد. در این روش هر داوطلب با توجه به شرایط وی (از نظر سهمیه، بوم و...) و بر اساس معدل کتبی دیپلم به اولین کدرشته انتخابی که از نظر علمی برتری دارد (در مقایسه با سایر داوطلبانی که شرایط مشابه وی را دارند) در صورت وجود ظرفیت معرفی می‌شود.
در این مرحله باید لیستی از رشته‌ها و شهرهای مورد علاقه‌تان درست کنید. رشته و شهرهایی که دوست دارید و می‌توانید به آنجا بروید را بنویسید.
بهتر است برای اطلاع از رشته‌ها به مشاور و متخصص مراجعه کنید. سپس رشته‌ها را به صورت زیر مرتب کنید
- کد رشته‌های رویایی
رشته‌هایی خواهد بود که احتمال قبولی در آن برای ما نزدیک به صفر است.
- کد رشته‌های خوشبینانه
- با توجه به نتایج کنکور ۹۳، احتمال کمی برای قبولی در آن داریم.
- کد رشته‌های محتمل
- رشته‌هایی که با توجه به نتایج کنکور ۹۳، احتمال زیادی برای قبولی در آن متصور می‌شویم.
- کد رشته‌های خیلی محتمل
این کد رشته‌ها شامل ۴۰ انتخاب خواهد بود که با توجه به نتایج کنکور ۹۳، اطمینان داریم که در آنها قبول خواهیم شد.
اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور در رابطه با پذیرش دانشجو برای رشته‌های تحصیلی دارای شرایط خاص دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و نحوه اعلام علاقه‌مندی و انتخاب مورد یا موارد رشته‌های تحصیلی خاص در آزمون سراسری سال 1394

تعریف رشته‌های‌ تحصیلی‌ دارای‌ شرایط خاص: رشته‌های‌ دارای شرایط خاص رشته‌هایی هستند که نیاز به‌ اقداماتی‌ نظیر مصاحبه‌، معاینه‌، آزمون علمی یا عملی دارند. پذیرش آنها به‌صورت متمرکز خواهد بود.بعد از اعلام علاقه‌مندی داوطلبان به این رشته‌ها طبق توضیحات فوق در صورتی‌ که‌ نام آنان‌ (حدودا در محدوده زمانی دهه اول مرداد 94) در ردیف‌ معرفی‌شدگان‌ چند برابر ظرفیت‌ رشته‌های‌ یادشده برای‌ مصاحبه‌ و معاینه‌ اعلام‌ گردد، باید ضمن اینکه‌ در مراحل‌ مصاحبه‌، معاینه‌ و آزمون علمی یا عملی شرکت‌ می‌‌نمایند در زمان‌ انتخاب‌ رشته‌ نیز، کدرشته‌ یا کدرشته‌های‌ یادشده را از دفترچه‌ شماره 2 به‌ عنوان‌ یک‌ یا چند رشته از انتخاب‌های‌ خود از اولویت 1 تا 150 در هر اولویتی که علاقه دارند انتخاب نمایند.بنابراین داوطلبان‌ پس ‌از مطالعه‌ دقیق ضوابط و شرایط عمومی‌ و اختصاصی‌ هر یک‌ از رشته‌های‌ تحصیلی‌ مربوط به‌ گروه‌ آزمایشی‌ خود شماره‌ مورد یا موارد مربوط به رشته‌های‌ مورد علاقه‌ خود را از جدول شماره یک (برای‌ داوطلبان‌ گروه‌های آزمایشی علوم‌ریاضی‌‌وفنی‌، علوم‌‌تجربی‌ و علوم‌‌انسانی‌)، جدول‌ شماره 4 (ویژه داوطلبان‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ ریاضی‌ و فنی‌)، جدول‌ شماره 6 (ویژه داوطلبان‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ تجربی‌) و جدول‌ شماره 8 (ویژه داوطلبان‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ انسانی‌) استخراج‌ و انتخاب کنند.

تذکرات مهم: آن ‌دسته ‌از داوطلبانی‌که‌ علاقه‌مندی‌ خود را به ‌هر یک از رشته‌های تحصیلی دارای شرایط خاص دانشگاه امام صادق (ع) در زمان ثبت‌نام آزمون سراسری از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه مربوطه اعلام نموده‌اند، نیاز به اقدام خاصی در این مرحله ندارند.
3- ملاک نهایی برای ظرفیت‌ها، عنوان رشته‌ها و نیم سال پذیرش برای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی، موارد درج شده در دفترچه راهنمای انتخاب رشته (دفترچه شماره 2) خواهد بود.

قسمت اول

موسساتی که در رشته‌های تحصیلی دارای شرایط خاص به‌صورت مشترک از بین داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی‌وفنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرند.داوطلبان علاقه‌مند به ادامه تحصیل و انتخاب هر یک از رشته‌های تحصیلی مندرج در جدول شماره (یک) لازم است با توجه به شرایط و ضوابط موسسات یادشده که در ذیل جدول رشته‌های تحصیلی هر یک از موسسات درج گردیده است شماره مورد علاقه‌مندی خود را به انتخاب رشته یا رشته‌های مربوطه مشخص کنند.
جدول شماره 1- رشته‌های تحصیلی موسسات آموزش عالی که از گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی‌وفنی، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می‌پذیرند.
جدول شماره 2- رشته‌های تحصیلی دانشگاه شهید مطهری- تهران‌
(پذیرش دانشجو از بین داوطلبان گروه‌های آزمایشی علوم ریاضی‌وفنی، علوم تجربی و علوم انسانی است.)

شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی دانشگاه شهید مطهری:

الف) شرایط عمومی: 1- متدین به دین مبین اسلام و مذهب جعفری و التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی ایران. 2- داشتن حسن شهرت و علاقه‌مندی به تحصیلات حوزوی. 3- متولدین سال 1374 به بعد. 4- احراز صلاحیت‌های علمی و عمومی.
ب) اطلاعات لازم: 1- تحصیل در این دانشگاه به‌صورت تمام وقت می‌باشد. 2- برای کلیه پذیرفته‌شدگان این مرکز، ترکیبی از نظام آموزشی و مفاد درسی حوزه ودانشگاه ارایه می‌شود. 3- پذیرفته‌شدگان برادر پس از فراغت از تحصیل در صورت تمایل و داشتن شرایط لازم می‌توانند به لباس مقدس روحانیت ملبس ‌شوند. 4- این دانشگاه برای دانشجویان خواهر فاقد خوابگاه است. 5- قبولی قطعی در این دانشگاه پس از مصاحبه از بین معرفی‌شدگان چند برابر ظرفیت و احراز صلاحیت‌های عمومی و علمی است. نکته: در زمان مصاحبه موسسه دارندگان دیپلم و پیش دانشگاهی علوم ومعارف اسلامی در شرایط یکسان از اولویت برخوردارند.
جدول شماره 3- رشته‌های تحصیلی دانشگاه غیرانتفاعی مذاهب اسلامی دوره روزانه واحدهای (تهران، بندرعباس، زاهدان و سنندج)
(پذیرش دانشجو از بین ‌داوطلبان ‌گروه‌های ‌آزمایشی علوم ریاضی‌وفنی، علوم تجربی و علوم انسانی است)

شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی دانشگاه غیرانتفاعی مذاهب اسلامی واحدهای (تهران- بندرعباس- زاهدان- سنندج):
الف) شرایط عمومی: 1- متدین به دین مبین اسلام. 2- التزام عملی به مقررات اسلام و نظام جمهوری اسلامی ایران. 3- عدم سوءپیشینه کیفری به تشخیص مراجع ذیصلاح.4- عدم سابقه وابستگی و هواداری به نفع گروه‌ها و مکاتب الحادی و محارب و فساد اخلاقی. 5- داشتن سلامت و توانایی کامل جسمی (جانبازان انقلاب اسلامی از این شرط مستثنی هستند). 6- سلامت کامل روحی و عدم اعتیاد به مواد مخدر. 7- پایبندی به اتحادمسلمین وتقریب بین مذاهب‌اسلامی. 8- گزینش از بین داوطلبان مردو زن متولدین سال 1373 وبعد از آن صورت خواهد پذیرفت.
ب) شرایط اختصاصی: 1- علاقه‌مندی به تقریب و همبستگی مذاهب اسلامی. 2- عدم تعهد خدمت در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی. 3- حافظین قرآن هنگام پذیرش دارای اولویت هستند. 4- پذیرش نهایی پذیرفته‌شدگان آزمون کتبی، منوط به قبولی در آزمون شفاهی (مصاحبه) است. 5- رشته‌های فقه و حقوق شافعی و فقه حقوق حنفی، مختص برادران و خواهران اهل سنت است.

ج) اطلاعات لازم: 1- زمان دوره آموزشی 4 سال تحصیلی از تاریخ شروع خواهد بود. 2- روش تحصیل در این دانشگاه براساس استفاده از تجربیات جدید حوزه و دانشگاه است و دانشگاه با توجه به مقتضیات خاص خود مواد درسی لازم را که صلاح بداند به صورت پیش‌نیاز در طول ترم اضافه می‌کند. 3- نظام درسی این دانشگاه واحدی است و واحدهای درسی در هر ترم تحصیلی بر حسب مقتضیات دانشگاه ارایه می‌شود. 4- کلاس‌های درسی به صورت حضوری تشکیل خواهد شد بنابراین حضور دایم دانشجو در همه کلاس‌ها و برنامه‌ها ضروری است. 5- دانشجو متعهد است کلیه ضوابط و آیین‌نامه‌های داخلی دانشگاه را رعایت و اجرا کند. 6- تحصیل در این دانشگاه رایگان بوده و هیچ‌گونه شهریه‌ای از دانشجو دریافت نمی‌شود. 7- به فارغ‌التحصیلان مدرک کارشناسی مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعطا خواهد شد. 8- دانشجویان طبق مقررات و ضوابط از مزایای خوابگاه و تغذیه برخوردار خواهند بود. 9- وام تحصیلی و مسکن در صورت تامین اعتبار برابر ضوابط خاص خود از طریق صندوق رفاه دانشجویان به افراد واجد شرایط پرداخت خواهد شد.

قسمت دوم

رشته‌های‌ تحصیلی‌ دارای‌ شرایط خاص‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ ریاضی و فنی
داوطلبان علاقه‌مند به تحصیل در هر یک از رشته‌های تحصیلی مندرج در جدول شماره (4) لازم است با توجه به شرایط و ضوابط موسسه یادشده که در ذیل جدول رشته‌های تحصیلی درج شده است علاقه‌مندی خود را به انتخاب رشته یا رشته‌های مربوطه اعلام کنند.
جدول‌ شماره 4- رشته‌‌های‌ تحصیلی گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ ریاضی‌ و فنی
جدول شماره 5- رشته‌های ‌تحصیلی دانشگاه‌ صنعتی‌ مالک‌‌اشتر وابسته به وزارت ‌دفاع‌ (محل تحصیل شاهین‌شهر اصفهان)

شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی دانشگاه صنعتی مالک اشتر

متعهد و متدین بودن به دین مبین اسلام، تابعیت جمهوری اسلامی و التزام عملی به نظام و قوانین جمهوری ‌اسلامی ‌ایران و اعتقاد به ولایت ‌فقیه. 2- داشتن سلامت جسمانی متناسب با دوره تحصیلی و نداشتن سوء‌پیشینه کیفری. 3- پذیرش دانشجو منحصراً از بین داوطلبان مرد صورت خواهد پذیرفت. 4- احراز صلاحیت‌های ‌لازم برابر ضوابط هسته گزینش وزارت دفاع. 5- عدم سابقه عضویت یا وابستگی به ‌احزاب و گروه‌های سیاسی غیرقانونی یا الحادی. 6- با توجه به ممنوعیت‌های قانونی، دانشجویان این دانشگاه تحت هیچ عنوان نمی‌توانند در فعالیت‌های سیاسی و حزبی شرکت کنند. 7- حداکثر سن داوطلبان تا تاریخ 31/6/93، 22 سال و کسانی که خدمت وظیفه عمومی را انجام داده باشند 24 سال تمام است. (
تبصره: کارکنان نیروهای مسلح از شرط سنی معاف هستند و پذیرش آنان منوط به موافقت یگان مربوط با انتساب به تحصیل خواهد بود). 8- در هر مرحله‌ای که شرایط داوطلب مغایر با شرایط پذیرش دانشگاه تشخیص داده شود از ادامه مراحل گزینش یا تحصیل داوطلب در این دانشگاه جلوگیری به‌عمل می‌آید. 9- دانشجویان با استفاده از تسهیلات یارانه‌ای از مزایای ناهار و خوابگاه (در حد امکان منحصراً برای دانشجویان غیربومی) برخوردار خواهند شد. 10- برابر ضوابط و مقررات آموزشی وزارت علوم و با توجه به نیازهای صنایع دفاعی کشور تا 30 درصد از دروس تخصصی رشته‌های تحصیلی این دانشگاه اصلاح و تغییر می‌یابد. 11- برنامه آموزشی دانشگاه مطابق برنامه آموزشی مصوب شورایعالی برنامه‌ریزی وزارت علوم خواهد بود و به دانش‌آموختگان دانشنامه کارشناسی پیوسته مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعطا می‌شود. 12- کارآموزی دانشجویان منتخب در تابستان در صنایع دفاعی کشور انجام خواهد شد. 13- دانشجویان این دانشگاه برابر ضوابط و دستورالعمل‌های مربوط در طول تحصیل برنامه‌های تربیتی، علمی و پژوهشی، بازدیدهای علمی و کلاس‌های ویژه شرکت کنند. 14- انتخاب گرایش رشته تحصیلی در هر یک از رشته محل‌ها با توجه به دروس اختصاصی و تغییراتی که در سرفصل‌ها انجام می‌شود، توسط این دانشگاه تعیین خواهد شد. 15- دانشجویان باید در طول تحصیل تمامی ضوابط این دانشگاه را رعایت کنند. 16- آن دسته از داوطلبانی که معدل کل دیپلم متوسطه آنان بالاتر از 18 باشد در اعلام نتایج گزینش‌های دانشگاه دارای اولویت خواهند بود. 17- دانشجویان در طول تحصیل مجاز به انتقال و تغییر رشته نیستند (مگر در شرایط خاص به تشخیص دانشگاه). 18- محل تحصیل پذیرفته‌شدگان اصفهان شاهین‌شهر (18کیلومتری شهر اصفهان)- انتهای خیابان فردوسی- دانشگاه صنعتی مالک اشتر است. 19- پذیرفته‌شدگان همانند سایر دانشجویان صرفا از مزایای صندوق‌های رفاه دانشجویان مطابق با آیین‌نامه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری استفاده خواهند کرد. 20- براساس برنامه تامین نیروی انسانی وزارت دفاع در برنامه پنجم توسعه آن دسته از دانشجویانی که صلاحیت‌های علمی، اخلاقی و عمومی لازم را برابر دستورالعمل‌های وزارت دفاع تا پایان تحصیلات خویش دارا باشند در اولویت جذب و همکاری با سازمان‌های تابعه وزارت دفاع قرار می‌گیرند. به نشانی پایگاه اطلاع‌رسانی: www.mut.ac.ir مراجعه کنید.

قسمت سوم

رشته‌های‌ تحصیلی‌ دارای‌ شرایط خاص‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ تجربی
داوطلبان علاقه‌مند به ادامه تحصیل و انتخاب هر یک از رشته‌های تحصیلی مندرج در جدول شماره (6) لازم است با توجه به شرایط و ضوابط موسسه یادشده که در ذیل جدول رشته‌های تحصیلی درج گردیده است علاقه‌مندی خود را به انتخاب رشته یا رشته‌های مربوطه اعلام کنند.
جدول شماره 6- رشته‌های‌ تحصیلی‌ موسسات‌ آموزش‌ عالی‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ تجربی‌

شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج)- تهران دوره روزانه
الف) شرایط عمومی: 1- اعتقاد به مبانی اسلام ناب محمدی(ص)، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران. 2- اعتقاد و التزام عملی به ولایت مطلقه فقیه. 3- التزام عملی به احکام اسلام و قوانین جمهوری اسلامی و رعایت موازین اخلاق اسلامی. 4- عدم عضویت یا وابستگی به احزاب و گروه‌های سیاسی. 5- نداشتن سابقه عضویت یا هواداری از احزاب و گروه‌ها و سازمان‌های غیراسلامی، التقاطی، الحادی و غیرقانونی. 6- عدم محکومیت ناشی از اقدام علیه انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران. 7- عدم اعتیاد به مواد مخدر و محرومیت از خدمات دولتی. 8- داشتن سلامت و توانایی جسمی و روانی متناسب با خدمت مورد نظر. 9- داشتن حسن شهرت اخلاقی و اجتماعی و عدم سوء‌پیشینه. 10- داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران و نداشتن تابعیت مضاعف.
ب) شرایط اختصاصی: 1- حداقل معدل‌کتبی دیپلم 18 برای دوره دکترای حرفه‌ای پزشکی و داروسازی و معدل 14 برای دوره کارشناسی. 2- کسب نمره علمی بالاتر از 9500 در آزمون سراسری برای رشته پزشکی و داروسازی و نمره علمی بالاتر از هشت هزار برای دوره کارشناسی. 3- حداکثر سن داوطلبان تحصیل در این دانشگاه 20 سال تمام می‌باشد.
تبصره «یک»: به ازای هر یک سال عضویت بسیج فعال، مدت سه ماه و عضویت عادی دو ماه تا سقف یک سال قابل افزایش به حداکثر سن می‌باشد.

تبصره «2»: در صورت انجام خدمت دوره ضرورت، مدت یادشده به حداکثر سن اضافه می‌شود.
تبصره «3»: برای ‌اعضای درجه یک خانواده‌های شهدا، جانبازان، آزادگان و مفقودالاثرها تا میزان پنج سال قابل افزایش به حداکثر سن می‌باشد.
تبصره «4»: مجموع سن فرد با احتساب ارفاق سنی حاصل از این بند حداکثر نمی‌باید از 25 سال تجاوز نماید. 4- در شرایط مساوی، اولویت با اعضای درجه یک خانواده محترم ایثارگران (شهداء، جانبازان، آزادگان و رزمندگان) و همچنین اعضای بسیج می‌باشد. 5- در مدت تحصیل در دانشگاه بقیه‌الله (عج) دانشجویان از امکانات فرهنگی، خوابگاه و غذا در حد امکان بهره‌مند خواهند بود. لیکن دانشگاه هیچگونه تعهدی برای خوابگاه متاهلین ندارد. 6- پذیرفته‌شدگان نهایی در بدو ورود به استخدام رسمی سپاه پاسداران در آمده و از حقوق، مزایا، بیمه، خدمات رفاهی و... امکانات دانشجویان بورسیه بهره‌مند خواهند شد. 7- منتخبین در بدو ورود باید دوره عمومی پاسداری را در یکی از مراکز آموزشی سپاه طی نمایند. 8- منتخبین پس از فارغ‌التحصیلی براساس نیاز سپاه و نظر معاونت بهداشت و درمان سپاه به‌کارگیری می‌شوند. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد رشته‌ها و معرفی دانشگاه به آدرس سایت دانشگاه: www.bmsu.ac.ir مراجعه یا با شماره تلفن 82483143- 021 تماس حاصل نمایید.
جدول شماره 7- رشته‌های تحصیلی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله(عج)- تهران

قسمت چهارم

رشته‌های‌ تحصیلی‌ دارای‌ شرایط خاص‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ انسانی
داوطلبان علاقه‌مند به ادامه تحصیل و انتخاب رشته‌‌ تحصیلی مندرج در جدول شماره (8) لازم است با توجه به شرایط و ضوابط موسسه یادشده که در همین اطلاعیه درج گردیده است، علاقه‌مندی خود را به انتخاب رشته مربوطه اعلام نمایند.
جدول‌ شماره 8- رشته‌های‌‌ تحصیلی‌ موسسات‌ آموزش‌ عالی‌ گروه‌ آزمایشی‌ علوم‌ انسانی‌
جدول شماره 9- رشته‌ تحصیلی روانشناسی عمومی دانشگاه شهیدمطهری- تهران‌
شرایط و ضوابط عمومی و اختصاصی دانشگاه شهید مطهری در ابتدای همین اطلاعیه، بخش گروه آزمایشی مشترک درج شده است.
خلاصه جداول اعلام علاقه‌مندی به انتخاب مورد یا موارد رشته‌های تحصیلی دارای شرایط خاص در آزمون‌ سراسری سال 1394

خلاصه‌ای از مراحل اجرایی مهم

علاقه‌مندان به رشته‌های دارای شرایط خاص آزمون سراسری باید شرایط و ضوابط موسسات را مطالعه و سپس نسبت به استخراج و انتخاب شماره مورد آن حداکثر چهار مورد منحصرا به صورت اینترنتی از تاریخ 17/3/1394 تا 27/3/1394 از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی این سازمان به نشانی: www.sanjesh.org اقدام نمایند. 2- معرفی چند برابر ظرفیت علاقه‌مندان به رشته‌های دارای شرایط خاص برای انجام مراحل مصاحبه همزمان با اعلام نتایج اولیه آزمون سراسری (در مردادماه) خواهد بود. 3- درج کد رشته‌های تحصیلی (کد عدد پنج رقمی) موسسات دارای شرایط خاص بعد از انجام مصاحبه و استخراج از دفترچه راهنمای انتخاب رشته (شماره 2) در فرم انتخاب رشته اینترنتی به همراه کدرشته‌های سایر دانشگاه‌ها، از اولویت 1 تا 150 در هر اولویتی که علاقه دارند برای معرفی‌شدگان برحسب خواسته موسسات در این اطلاعیه در زمان انتخاب رشته اینترنتی (در مرداد ماه) الزامی است. 4- علاقه‌مندان دانشگاه امام صادق(ع) در این مرحله نیاز به اقدام خاصی ندارند و این علاقه‌مندان می‌توانند علاوه بر این دانشگاه متقاضی موسسات مندرج در این اطلاعیه نیز باشند.

قابل توجه داوطلبان گروه آزمایشی هنر:

به اطلاع داوطلبانی که در زمان ثبت‌نام آزمون سراسری، متقاضی بند 45 تقاضانامه ثبت‌نامی (موضوع علاقه‌مندی به یک یا حداکثر دو مجموعه از مجموعه رشته‌های تحصیلی گروه آزمایشی هنر مندرج در جدول روبرو ) بوده‌اند می‌رساند با توجه به اینکه پذیرش دانشجو در این رشته‌ها در آزمون سراسری سال 1394 به‌صورت متمرکز و با شرایط خاص صورت می‌پذیرد باید براساس توضیحات مندرج در اطلاعیه پرینت کارت شرکت در آزمون یادشده مندرج در پایگاه اطلاع‌رسانی این سازمان و نشریه پیک سنجش مورخ 11/3/94 و همچنین توضیحات مندرج در برگ راهنمای شرکت در آزمون که همزمان با پرینت کارت آزمون قابل دسترسی خواهد بود، اقدام نمایند.

علیرضا یارمحمدی

بسیاری‌ از داوطلبان‌ آزمون‌ سراسری‌ که‌ رشته‌ مهندسی‌ هوا فضا را انتخاب‌ می‌کنند، اطلاع صحیحی‌ نسبت‌ به‌ این‌ رشته‌ ندارند‌ و آن‌ را با خلبانی‌ یا نجوم‌ اشتباه‌ می‌گیرند. در حالی‌ که‌ هدف‌ این‌ رشته‌ آماده‌ کردن‌ مهندسی‌ است‌ که‌ بتواند در زمینه‌ طراحی‌، ساخت‌ و آزمایش‌ هواپیما فعالیت‌ کند. در واقع‌ کار مهندس‌ هوا فضا قبل‌ از بیرون‌ آمدن‌ هواپیما از کارخانه‌ است‌ و وی در مورد چگونگی‌ به‌ پرواز درآوردن‌ یک‌ هواپیما آموزش‌ نمی‌بیند. به‌ عبارت‌ دیگر مهندسی‌ هوا فضا مجموعه‌ای‌ از علوم‌ و توانایی‌های‌ علمی‌ و عملی‌ در زمینه‌ تحلیل‌، طراحی‌ و ساخت‌ وسایل‌ پرنده‌ نظیر هواپیماها، بالگردها، گلایدرها، موشک‌ها و ماهواره‌ها است‌. این‌ رشته‌ بر چهار پایه‌ آئرودینامیک‌، جلوبرندگی‌، مکانیک‌ پرواز و سازه‌های‌ هوافضایی‌ استوار است‌ که در این میان آئرودینامیک به مطالعه و بررسی جریان هوا، محاسبه نیروها و گشتاورهای ناشی از آن روی جسم پرنده می‌پردازد و مهندس هوافضا با فراگیری این علم به تحلیل جریان‌های پیچیده در اطراف اجسام پرنده پرداخته و با به دست آوردن نیروهای آئرودینامیکی امکان بررسی پایداری و طراحی سازه را فراهم می‌کند. «جلوبرندگی» به مطالعه و بررسی سیستم‌های جلوبرنده اعم از موتورهای پیستونی، توربینی، راکت‌ها و نحوه تولید نیروی رانش در آنها می‌پردازد. «مکانیک پرواز» به مطالعه و بررسی رفتار و حرکات جسم پرنده با استفاده از اطلاعات آئرودینامیکی، هندسی و وزنی می‌پردازد در واقع علم مکانیک پرواز از «عملکرد» تشکیل می‌شود و «عملکرد» به بررسی بُرد، مسافت نشست و برخاست، مداومت پروازی در سرعت‌های مختلف و پایداری و کنترل وسایل پرنده می‌پردازد و در نهایت «سازه‌های هوافضایی» به مطالعه و بررسی سازه‌های هواپیما و دیگر وسایل پرنده می‌پردازد و هدف آن طراحی سازه‌هایی است که علاوه بر استحکام کافی در برابر بارهای آئرودینامیکی و سایر بارهای استاتیکی وارد بر وسایل پرنده، حداقل وزن را نیز داشته باشند.

توانایی‌های‌ لازم

زیربنای‌ این‌ رشته‌ ریاضیات‌ است‌ و همچنین‌ فیزیک‌ و شیمی‌ تا حدودی‌ لازم‌ است و بیشتر دروس‌ این‌ رشته‌ به‌ زبان‌ انگلیسی‌ است‌. مهندسی‌ هوا فضا یک‌ رشته‌ فنی‌ است‌ و عموما کسانی‌ که‌ وارد رشته‌های‌ فنی‌ می‌شوند، باید آمادگی‌ کار در کارخانجات‌ را داشته‌ و همچنین‌ باید افرادی‌ قوی‌ و دارای‌ پشتکار باشند.

موقعیت‌ شغلی‌ در ایران

مهندسین‌ هوا فضا می‌توانند در صنایع‌ و موسسات‌ تحقیقاتی‌ هواپیمایی‌، موشکی‌ و ماهواره‌ فعالیت‌ کنند. همچنین‌ در تمامی موسسات‌ و سازمان‌هایی‌ که‌ به‌ نحوی‌ از وسایل‌ پرنده‌ استفاده‌ می‌کنند به‌ عنوان‌ کارشناس‌ تحقیق‌ در عملیات‌ و تعمیر و نگهداری‌ فعالیت‌ کند. از سوی‌ دیگر چون‌ سازه‌ اتومبیل‌ و کشتی‌ مشترکات‌ زیادی‌ با سازه‌ یک‌ هواپیما دارد و توربین‌های‌ گاز یک‌ نیروگاه‌ یا ایستگاه‌ پمپ‌گاز همانند یک‌ موتور جت‌ تحلیل‌ و طراحی‌ می‌شود، یک‌ مهندس‌ هوا فضا علاوه‌ بر شرکت‌های‌ هوایی‌ در نیروگاه‌ها، صنایع‌ نفت‌ و گاز و صنایع‌ خوردوسازی‌ فرصت‌های‌ شغلی‌ خوبی‌ دارد. علاوه‌ بر ساخت‌ هواپیما فارغ‌التحصیلان‌ این‌ رشته‌ می‌توانند در فرودگاه‌ها در قسمت‌ تعمیر و نگهداری‌ هواپیما‌ و همچنین‌ در صنایع‌ دفاع‌ روی‌ طراحی‌ موشک‌ و جنگ‌افزارها فعالیت‌ نمایند یا می‌توانند روی‌ آئرودینامیک‌ خودروها، سازه‌های‌ خودروسازی‌ و تولید توربین‌های‌ بخار برای‌ تولید برق‌ کار کنند.

درس‌های‌ طول‌ تحصیل

درس‌های‌ اصلی‌ این رشته شامل، نقشه‌کشی‌، استاتیک‌، مقدمه‌ای‌ بر مهندسی‌ هوا فضا، مکانیک‌ سیالات‌، ریاضی‌ مهندسی‌، دینامیک‌، ترمودینامیک‌، مبانی‌ برق‌، ارتعاشات‌، مقاومت‌ مصالح‌، کنترل‌ اتوماتیک‌، علم‌ مواد، انتقال‌ حرارت‌ و آزمایشگاه‌ موتور انتقال می‌باشد‌. در سویی دیگر دروس‌ تخصصی‌ نیز شامل آیرودینامیک‌، مکانیک‌ پرواز، آزمایشگاه‌ آیرودینامیک‌، طراحی‌ هواپیما، تحلیل‌ سازه‌ها، اصول‌ جلوبرندگی‌، زبان‌ تخصصی‌ و طراحی‌ سازه‌های‌ هوایی‌ پروژه‌ است. این در حالی است که بسیاری از درس‌های این رشته همراه با آزمایشگاه است. بر این اساس، مکانیک یعنی تعمیر خودرو و مهندس مکانیک یعنی فردی با دست‌های آلوده به بنزین یا روغن ماشین! چنین دیدگاهی را می‌توانید در بین تعداد قابل توجهی از عامه مردم و حتی داوطلبان آزمون سراسری بیابید، در حالی که رشته مهندسی مکانیک جز یک درس تک واحدی، تقریبا هیچ ارتباطی با شغل مکانیکی ماشین ندارد. البته دانشجویان در این رشته با اصول طراحی و طرز کار مکانیسم‌های مختلف به کار رفته در اتومبیل به طور اصولی و پایه‌ای آشنا می‌شوند اما به تعمیر خودرو نمی‌پردازند. در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه علم فیزیک و به تبع آن ریاضی، به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می‌پردازد و می‌کوشد با توجه به نتایج بررسی‌های خود، طرحی نو در زمینه فن‌شناسی وضعیت ارایه دهد و در راه پیشرفت انسان گامی به جلو بردارد. این رشته‌ را شاید بتوان‌ از نقطه‌ نظر تنوع‌ موضوعات‌ تحت‌ پوشش‌، جامع‌ترین‌ رشته‌ مهندسی‌ به‌ شمار آورد چون‌ رشته‌ مهندسی‌ مکانیک‌ دربرگیرنده‌ تمامی‌ علوم‌ و فنونی‌ است‌ که‌ با تولید، تبدیل‌ و استفاده‌ از انرژی‌، ایجاد و تبدیل‌ حرکت‌ و انجام‌ کار، تولید و ساخت‌ قطعات‌ و ماشین‌آلات‌ و به‌ کارگیری‌ مواد مختلف‌ در ساخت‌ آنها و همچنین‌ طراحی‌ و کنترل‌ سیستم‌های‌ مکانیکی‌، حرارتی‌ و سیالاتی‌ مرتبط‌ است. به‌ عبارت‌ دیگر محاسبات‌ فنی‌، مدل‌سازی‌ و شبیه‌سازی‌، طراحی‌ و تهیه‌ نقشه‌ها، تدوین‌ روش‌ ساخت‌، تولید و آزمایش‌ تمامی‌ ماشین‌‌آلات‌ و تاسیسات‌ موجود در دنیا، با تکیه‌ بر توانایی‌های‌ مهندسان‌ مکانیک‌ انجام‌ می‌گیرد. مهندسی‌ مکانیک‌ دارای‌ گرایش‌های‌ «طراحی‌ جامدات‌»، «حرارت‌ و سیالات‌»، «ساخت‌ و تولید» و «مهندسی‌ دریا» است‌.

حرارت‌ و سیالات

‌در گرایش حرارت و سیالات، عوامل موثر بر خواص مختلف حرکت سیال به‌خصوص سیال داغ مطالعه می‌شود و اثر عبور سیال بر محیط، مانند نیروهایی که در نتیجه عبور خود در محل ایجاد می‌کند یا طول‌های ناشی از افزایش یا کاهش دما در اعضای مختلف یک دستگاه، بررسی می‌شود. به عبارت دیگر دانشجویان‌ این‌ گرایش‌ در زمینه‌ تهویه‌ مطبوع‌، دستگاه‌های‌ آب‌ و فاضلاب‌ و گرم‌کننده‌ ساختمان‌ها مطالعه می‌کنند و درباره‌ طراحی‌ نیروگاه‌ها، موتورهای‌ احتراق‌ داخلی‌ و طراحی‌ انواع‌ موتورهای‌ درون‌سوز اتومبیل آموزش می‌بینند. علاوه بر این، دروس‌ مشترک‌ در‌ گرایش‌های مختلف مهندسی مکانیک شامل ریاضیات‌، فیزیک‌ عمومی‌، شیمی‌ عمومی‌، برنامه‌نویسی‌ کامپیوتر، محاسبات‌ عددی‌، معادلات‌ دیفرانسیل‌، ریاضی‌ مهندسی‌، مبانی‌ مهندسی‌ برق‌، نقشه‌کشی‌ صنعتی‌، استاتیک‌، دینامیک‌، مقاومت‌ مصالح‌، علم‌ مواد، ترمودینامیک‌، مکانیک‌ سیالات‌، طراحی‌ اجزا، انتقال‌ حرارت‌، دینامیک‌ ماشین‌، ارتعاشات‌ مکانیکی‌ و کنترل‌ اتوماتیک است‌. این در حالی است که دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ حرارت‌ و سیالات‌ نیز شامل و توربوماشین‌، توربین‌ گاز و موتور جت‌، موتورهای‌ احتراق‌ داخلی‌، سوخت‌ و احتراق‌، نیروگاه‌، تهویه‌ مطبوع‌، سیستم‌های‌ تبرید و سردخانه‌، سیستم‌های‌ انتقال‌ سیال‌، کنترل‌ آلودگی‌ محیط‌‌زیست‌ است. بر این اساس، بسیاری از درس‌های مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلف همراه با آزمایشگاه و کارگاه است.

طراحی‌ جامدات

‌مهندس‌ طراح‌ جامدات‌ باید تمام‌ نیروها و گشتاورهایی‌ را که‌ به‌ هر عضو ماشین‌ وارد می‌شود، بررسی‌ کرده‌ و بهترین‌ حالت‌ قطعه‌ مورد نظر را برای‌ تمام‌ آن‌ نیروها و گشتاورها و همچنین‌ برای‌ داشتن‌ بهترین‌ کارایی‌ به‌ دست‌ آورد و کارایی‌ مناسب‌ آن‌ قطعه‌ را در زمان‌ طولانی‌ تضمین‌ کند. همچنین‌ طراحی‌ سیستم‌، طراحی‌ ماشین‌های‌ تراش‌، فرز، چاپ‌ و قسمت‌های‌ تعلیق‌، سیستم‌های‌ انتقال‌ قدرت‌ و دینامیک‌ یک‌ خودرو، توسط‌ مهندسان‌ این‌ گرایش‌ طراحی‌ می‌شود. در ضمن‌ در یک‌ هواپیما قسمت‌های‌ مربوط‌ به‌ فرود و پرواز، کنترل‌ پرواز به‌ نحوی‌ مربوط‌ به‌ طراحی‌ جامدات‌ می‌شود. دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ طراحی‌ جامدات‌ شامل روش‌های‌ تولید و کارگاه‌، طراحی‌ مکانیسم‌ها، یاتاقان‌ و روغنکاری‌، روش‌های‌ طراحی‌ مهندسی‌، طراحی‌ ماشین‌های‌ ابزار و تولید، طراحی‌ بدنه‌ و شاسی‌ خودرو، طراحی‌ ماشین‌ به‌ کمک‌ کامپیوتر، ساخت‌ به‌ کمک‌ کامپیوتر و رباتیک‌ است.

ساخت‌ و تولید

یک‌ قطعه‌ باید به‌ چه‌ روشی‌ ساخته‌ شود تا دارای‌ تولیدی‌ سریع‌، ارزان‌ و همچنین‌ کیفیت‌ مناسب‌ و کارایی‌ مطلوب‌ باشد؟ پاسخ‌ به‌ این‌ سوال‌ مهم‌ بر عهده‌ مهندسان‌ گرایش‌ ساخت‌ و تولید است‌. گرایش‌ ساخت‌ و تولید به‌ زمینه‌های‌ کاربردی‌ مهندسی‌ مکانیک‌ می‌پردازد و مهندس‌ این‌ گرایش‌ در زمینه‌ شکل‌ دادن‌ فلزات‌، طراحی‌ قالب‌ها و ساخت‌ قطعه‌های‌ گوناگون‌ فعالیت‌ می‌کند. دروس‌ تخصصی‌ مجموعه‌ ساخت‌ و تولید نیز شامل قالب‌ و پرس‌، ماشین‌های‌ کنترل‌ عددی‌، اندازه‌گیری‌، تولید مخصوص‌، هیدرولیک‌ و پنوماتیک‌ است.

مهندسی‌ دریا

دانشجوی‌ مهندسی‌ دریا گرایش‌ کشتی‌سازی‌ مسائلی‌ از قبیل‌ طراحی‌ بدنه‌، استحکام‌ بدنه‌، سیستم‌های‌ پیشرانه‌، پایداری‌ کشتی‌ در مقابل‌ امواج‌ کناری‌ و جانبی‌ کشتی‌ و طراحی‌ سیستم‌های مربوط‌ به‌ ناوبری‌ را مطالعه‌ می‌کند. به‌ عبارت‌ دیگر یک‌ مهندس‌ دریا، مهندس‌ مکانیکی‌ است‌ که‌ در کاربردهای‌ دریایی‌ مشغول‌‌ کار می‌شود. گفتنی‌ است‌ این‌ گرایش‌ تنها در دانشگاه‌ صنعتی‌ شریف‌ ارایه‌ می‌شود و در دانشگاه‌های‌ دیگر به‌ عنوان‌ یک‌ رشته‌ مجزا مطرح‌ است‌. دانشجوی‌ مهندسی‌ مکانیک‌ باید در دو درس‌ ریاضی‌ و فیزیک‌ قوی‌ بوده‌ و همچنین‌ از هوش‌، استعداد و قدرت‌ تجسم‌ خوبی‌ برخوردار باشد. فعالیت‌ در رشته‌ مهندسی‌ مکانیک‌ بسیار متنوع‌ است‌ و در نتیجه‌ هم‌ دانشجوی‌ علاقه‌مند به‌ کارهای‌ تئوریک‌ می‌تواند جذب‌ این‌ رشته‌ شود‌ و در بخش‌های‌ نظری‌ و تئوری‌ فعالیت‌ کند و هم‌ دانشجوی‌ خلاق‌ و علاقه‌مند به‌ طراحی‌ و ساخت‌ وسایل‌ و دستگاه‌های‌ مختلف‌ می‌تواند این‌ رشته‌ را انتخاب‌ کند. توسعه‌ سخت‌‌افزاری‌ و رشد مسایل‌ مهندسی‌، گرایش‌ به‌ سمت‌ تولید داخل‌ و ایجاد تکنولوژی‌ تولید تجهیزات‌ و وسایل‌ در داخل‌ کشور و روی‌ آوردن‌ به‌ خدمات‌ مهندسی‌ در داخل‌ کشور به‌ علت‌ محدودیت‌های‌ ارزی‌ و کاهش‌ درآمدهای‌ نفتی‌، باعث‌ رشد چشمگیر بازار کار مهندسان‌ مکانیک‌ در ایران‌ شده‌ است‌. یک‌ مهندس‌ مکانیک‌ در حال‌ حاضر در زمینه‌های‌ مختلفی‌ فعالیت‌ می‌کند که‌ از جمله‌ آنها می‌توان‌ طراحی‌ و ساخت‌ ماشین‌آلات‌ و قطعات‌ آنها، طراحی‌ و ساخت‌ تجهیزات‌ مکانیکی‌ نیروگاه‌ها، طراحی‌ و ساخت‌ تجهیزات‌ و سیستم‌های‌ انتقال‌ و تصفیه‌ آب‌، سیستم‌های‌ مکانیکی‌ و کنترلی‌ پالایشگاه‌ها و کارخانجات‌ شیمیایی‌، طراحی‌ و ساخت‌ تاسیسات‌ حرارتی‌ و برودتی‌ ساختمان‌ها، ساخت‌ ماشین‌آلات‌ تغلیظ‌ و بازیافت‌ مواد مثل‌ کارخانجات‌ قند، کاغذسازی‌، سیمان‌، نساجی‌، نمک‌ و کنسانتره‌، طراحی‌ و ساخت‌ وسایل‌ و تجهیزات‌ حمل‌‌و‌نقل‌ زمینی‌، دریایی‌ و هوایی‌، ساخت‌ تجهیزات‌ دفاعی‌ و ساخت‌ ربات‌ها، بازوهای‌ مکانیکی‌ و سیستم‌های‌ تولید را نام‌ برد. در ضمن‌ یک‌ مهندس‌ مکانیک‌ می‌تواند به‌ عنوان‌ کارشناس‌ و مشاور فنی‌ در بانک‌ها، شرکت‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ و بیمه‌ و شرکت‌های‌ بازرسی‌ و نظارت‌ امور بین‌المللی‌ فعالیت‌ کند. علاوه بر این رشته‌ مهندسی‌ مواد در مقطع‌ کارشناسی‌ دارای‌ دو شاخه‌ متالورژی و سرامیک‌ است‌.

شاخه متالورژی

تصور کنید که در حال رانندگی در یکی از بزرگراه‌ها هستید که ناگهان کامیونی با خودروی شما برخورد می‌کند و خسارت سنگینی بر آن وارد می‌سازد. چنین برخوردی در حال حاضر علاوه بر صرف هزینه‌ای قابل توجه و نیاز به زمانی نسبتا طولانی برای تعمیر، از ارزش خودروی شما خواهد کاست اما اگر بدنه خودرو به طور کامل از جنس آلیاژ «Tini» ساخته شده باشد، حداقل برای صافکاری مشکلی نخواهید داشت چون کافی است بدنه خودرو را تا حد معینی حرارت بدهید تا بدنه تصادفی به سرعت تغییر شکل یابد و شکل اولیه خود را پیدا کند. البته در حال حاضر این یک خیال‌پردازی علمی است اما با پیشرفت روز افزون علم متالورژی به زودی موانع تکنولوژیکی در راه تولید و کاربرد این آلیاژها برطرف می‌شود و مقدار زیادی از این مواد در شکل‌های گوناگون تولید خواهد شد. متالورژی به عنوان یک علم، دانش نسبتا جوانی است که تنها صد سال از عمر آن می‌گذرد و با کشف روش‌های جدید استخراج و تصفیه فلزات، شناسایی مشخصات ساختاری و فیزیکی مواد، فنون جدید شکل دادن و تولید فلزات، متولد شده است. علمی که به دو بخش کلی متالورژی استخراجی و صنعتی تقسیم می‌شود که البته هر دو بخش یادشده در دانشگاه‌های کشور ما نیز به عنوان دو گرایش از رشته مهندس مواد شاخه متالورژی ارایه می‌گردد.

متالورژی استخراجی‌

متالورژی استخراجی‌ شامل‌ جداکردن‌ فلزات‌ از سنگ‌ معدن‌ و تصفیه‌ آنها (تولید فلزات‌)، شناخت‌ انواع‌ کوره‌ها، سوخت‌ها و فعل‌ و انفعالات‌ شیمیایی‌ می‌شود. به‌ عنوان‌ مثال‌ آنچه‌ در کارخانه‌ ذوب‌آهن‌ اصفهان‌ تا مرحله‌ تهیه‌ شمش‌ آهن‌‌خام‌ (چدن‌) انجام‌ می‌شود، عمدتا مربوط‌ به‌ متالورژی استخراجی‌ است‌. دروس‌ مشترک‌ در‌ شاخه‌های‌ مختلف‌ مهندسی‌ مواد شامل، ریاضی‌، معادلات‌ دیفرانسیل‌، ریاضی‌ مهندسی‌، محاسبات‌ عددی‌، مبانی‌ و برنامه‌سازی‌ کامپیوتر، فیزیک‌، شیمی‌ عمومی‌، مبانی‌ مهندسی‌ برق‌، استاتیک‌، مقاومت‌ مصالح‌، کریستالوگرافی‌، پدیده‌های‌ انتقال‌، شیمی‌ فیزیک‌ مواد، ترمودینامیک‌ مواد، خواص‌ فیزیکی‌ مواد، متالوگرافی‌، خواص‌ مکانیکی‌ مواد است. همچنین دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ متالورژی استخراجی‌ نیز شامل، انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی‌، ریخته‌گری‌، شکل‌ دادن‌ فلزات‌، تغلیظ‌ مواد معدنی‌، اصول‌ استخراج‌ فلزات‌، سینتیک‌ مواد، شیمی‌ تجزیه‌، عملیات‌ حرارتی‌، خوردگی‌ و اکسیداسیون‌، انجماد فلزات‌، مواد دیرگداز می‌باشد. این در حالی است که بسیاری‌ از دروس‌ این‌ رشته‌ همراه با آزمایشگاه‌ است.

متالورژی صنعتی‌

متالورژی صنعتی‌ عبارت‌ است‌ از روش‌های‌ مختلف‌ تولید مصنوعات‌ فلزی‌ که‌ مهمترین‌ این‌ روش‌ها متالورژی پودری‌، شکل‌ دادن‌، جوشکاری‌ و ماشین‌کاری‌ است‌. همچنین‌ در متالورژی صنعتی‌ خواص‌ و مشخصات‌ فیزیکی‌، ساختاری‌ و مکانیکی‌ مواد بررسی‌ می‌شود. دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ متالورژی صنعتی‌ شامل، ریخته‌گری‌، انجماد فلزات‌، شکل‌ دادن‌ فلزات‌، خواص‌ مکانیکی‌ مواد، متالورژی جوشکاری‌، متالورژی پودر، روش‌های‌ نوین‌ آنالیز مواد، خوردگی‌ و اکسیداسیون‌، عملیات‌ حرارتی‌، استخراج‌ فلزات‌، انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی است‌.

شاخه‌ سرامیک‌

امروزه‌ سرامیک‌ را هنر ساخت‌ ظروف‌ سرامیکی‌ و سفالینه‌ها نمی‌دانیم‌ بلکه‌ آن‌ را به‌ صورت‌ علمی‌ وسیع‌تر از ساخت‌ این‌گونه‌ وسایل‌ تعریف‌ می‌کنیم‌. بر این‌ اساس‌ می‌توان‌ گفت‌ که‌ سرامیک‌ به‌طور کلی‌ هنر و علم‌ ساختن‌ و به‌ کاربردن‌ اشیا جامدی‌ است‌ که‌ اجزای تشکیل‌دهنده‌ اصلی‌ و عمده‌ آنها مواد غیرآلی‌ و غیرفلزی‌ است‌ یعنی‌ علم‌ سرامیک‌ علاوه‌ بر سفالینه‌ها شامل‌ انواع‌ چینی‌ها، دیرگدازها، فرآورده‌های‌ ر‌سی‌ ساختمانی‌، مواد ساینده‌، لعاب‌های‌ چینی‌، سیمان‌، شیشه‌، مواد مغناطیسی‌ غیرفلزی‌، فروالکتریک‌ها، تک‌‌بلورهای‌ مصنوعی‌ و محصولات‌ پیچیده‌تر دیگر می‌شود. دانشجویان مهندسی سرامیک در طول دوره تحصیلی خود، پس از کسب پایه‌های علمی و مهندسی لازم، تمامی فرآیند‌های ساخت سرامیک‌ها را از مواد اولیه و آماده‌سازی آن گرفته تا کنترل کیفی محصولات ساخته شده و ارتباط بین ساختمان و خواص این مواد فرامی‌گیرند. دروس‌ تخصصی‌ شاخه‌ سرامیک‌ شامل، ساختار سرامیک‌ها، سینتیک‌ مواد، روش‌های‌ نوین‌ آنالیز مواد، خواص‌ الکتریکی‌ و نوری‌ سرامیک‌ها، مواد دیرگداز، تئوری‌ شیشه‌، تئوری‌ پرسلان‌ها، آزمایشگاه‌ چینی‌، فرآیند ساخت‌ سرامیک‌، انتقال‌ مطالب‌ علمی‌ و فنی‌ است.توانایی‌های‌ لازم
در مهندسی‌ مواد، دو علم‌ شیمی‌ و فیزیک‌ اهمیت‌ ویژه‌ای‌ پیدا می‌کند چراکه‌ بررسی‌ خواص‌ مواد بدون‌ آشنایی‌ با این‌ دو علم‌ امکان‌پذیر نیست. دانشجوی‌ این‌ رشته‌ علاوه‌ بر فیزیک‌ و شیمی‌ باید از دانش‌ ریاضی‌ اطلاعات‌ کافی‌ داشته‌ و قدرت‌ تجزیه‌ و تحلیل‌ خوبی‌ داشته‌ باشد. برای‌ مثال‌ با وجود آن‌که‌ یک‌ مهندس‌ متالورژی نباید به‌ فکر پشت‌ میزنشینی‌ بوده‌ و باید آمادگی‌ کار در شرایط‌ سخت‌ را داشته‌ باشد اما بدون‌ شک‌ مهندس‌ این‌ رشته‌ بیش‌ از توان‌ جسمانی‌ خوب‌ نیاز به‌ ذهنی‌ خلاق‌ و کنجکاو دارد. آشنایی‌ با زبان‌ انگلیسی‌ نیز در تمام‌ رشته‌های‌ مهندسی‌ ضروری‌ است‌. اما در مهندسی‌ سرامیک‌ این‌ ضرورت‌ بیشتر احساس‌ می‌شود چراکه‌ این‌ رشته‌ نسبتا جدید است و در نتیجه‌ کتاب‌های‌ علمی‌ آن‌ کمتر به‌ زبان‌ فارسی‌ ترجمه‌ شده‌ است‌. فارغ‌التحصیلان‌ متالورژی استخراجی‌ می‌توانند جذب‌ مراکزی‌ شوند که‌ به‌ فرآیند استخراج‌ و تولید مواد اولیه‌ فلزی‌ (آهنی‌ و غیرآهنی‌) از کانه‌های‌ مربوط‌ می‌پردازند. برای مثال می‌توانند در صنایع‌ نفت‌ و پالایش‌ و همچنین‌ صنایع‌ آهنی‌ و غیرآهنی‌ مانند ذوب‌ آهن‌ اصفهان‌، مجتمع‌ مس‌ سرچشمه‌ و آلومینیم‌ اراک‌ فعالیت‌ کنند. فارغ‌التحصیلان‌ متالورژی صنعتی‌ نیز می‌توانند در مراکزی که با تولید قطعات فلزی سروکار دارند مانند صنایع ریخته‌گری، صنایع متالورژی پودر، صنایع‌ فولادسازی‌، صنایع‌ دفاع‌، هواپیماسازی‌، کشتی‌سازی‌، تراکتورسازی‌، خودروسازی‌ و ساخت‌ قطعات‌ مختلف‌ وسایل‌ خانگی‌ از جمله‌ یخچال‌، کولر، ماشین‌لباسشویی‌، تلویزیون‌ و ضبط‌ صوت‌ فعالیت‌ نمایند. در مورد فرصت‌های‌ شغلی‌ مهندس‌ سرامیک‌ نیز باید گفت‌ که‌ امروزه‌ صنایع‌ سرامیک‌ برای‌ رشد اکثر صنایع‌ اهمیت‌ بسیاری‌ دارند. برای‌ مثال‌ صنایع‌ متالورژی و سایر صنایعی‌ که‌ با درجه‌ حرارت‌ بالا سروکار دارند، مصرف‌کننده‌ مواد دیرگداز هستند یا صنایع‌ الکترونیک‌ احتیاج‌ به‌ قطعات‌ مختلف‌ سرامیکی‌ با خواص‌ الکترونیکی‌ و مغناطیسی‌ مطلوب‌ دارند. همچنین‌ صنایع‌ اتومبیل‌سازی‌، صنایع‌ ساختمانی‌، صنایع‌ تولید نیرو، مخابرات‌ و بالاخره‌ هر خانه‌ و خط‌ تولید هر کارخانه‌ای‌ نیاز به‌ فرآورده‌های‌ سرامیکی‌ دارد.
روزنامه جهان صنعت
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
نام:
ایمیل:
* نظر:
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv
آخرین اخبار
bato-adv
bato-adv