در طب سنتی، یبوست ام‌الامراض یعنی مادر همه بیماری‌ها در نظر گرفته شده است. در تلفیق طب سنتی و طب جدید، طب سنتی با تفاوت کمتری تعریف درست‌تری از یبوست دارد و گفته می‌شود هر کسی روزانه دفع مطلوب یا احساس تخلیه کامل نداشته باشد دچار یبوست شده است.
دکتر الهام پارسا، پزشک متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشگاه می‌گوید: از دیدگاه طب سنتی رعایت تدابیر سبک زندگی از جمله جویدن آرام، اجتناب از پرخوری و درهم‌خوری، مصرف مرتب صبحانه مایعات به میزان کافی و دفع به موقع مدفوع برای درمان یبوست موثر دانسته شده است. خاکشیر، تخم شربتی و تخم بالنگو از جمله تخم‌های لعاب‌داری هستند که با جذب آب و رطوبت به اجابت مزاج بهتر کمک می‌کنند.
او می‌گوید: استفاده بیشتر از سبوس در نان و غذاهای روزانه یا افزودن به آبجوش، مصرف بیشتر آش، سوپ، حبوبات، روغن زیتون، جوانه‌های غلات مثل گندم، ماش و سبزیجاتی نظیر اسفناج، شوید، ریحان، کاهو، پوره هویج، آلو، انجیر و شیر گرم می‌تواند به اجابت مزاج کمک کند. غذاهای دیرهضم و غلیظ مثل ماکارونی، لازانیا، غذاهای خشک و مصرف کمتر شیرینی‌جات، برنج، گوشت و میوه‌های کال، یا مزه‌های ترش و قابض، سنجد، سماق، نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه سیاه باید پرهیز شود. جالب است بدانید برای درمان یبوست‌های مزمن و مقاوم به درمان، پیاده‌روی و ورزش بسیار موثر است.
چه مزاجی، چه علائمی، چه خورد و خوراکی؟
به گفته این پزشک افراد دچار سوءمزاج گرم به خصوص گرم و خشک روده اغلب مدفوع خشک با درد و سوزش مقعد داشته و دچار تلخی و خشکی دهان و تهوع هستند اما احساس سنگینی در انتهای روده ندارند. این افراد باید از خیسانده اسفرزه به میزان ۳-۲ قاشق غذاخوری در آبجوش و ترجیحا همراه با روغن بادام شیرین استفاده کنند. مصرف هر ۸ ساعت شربت تمبرهندی یا ۱۰ سانتی‌متر از میوه آن برای این قبیل افراد پیشنهاد می‌شود. ترکیب ملین دیگری که از اختلاط گل محمدی با عسل یا شکر با نام گل قند تهیه می‌شود می‌تواند گزینه راهگشایی باشد.
افراد با سوءمزاج یا اختلال مزاجی روده سرد و خشک معمولا مدفوع خشک و تیره، نفخ زیاد، سنگینی روده، اشتهای کم و کاذب، دهان ترش و خشک و عطش کمی دارند. ۳-۲ قاشق غذاخوری خیسانده خاکشیر در آبجوش به صورت ناشتا توصیه می‌شود. توجه داشته باشید خیسانده خاکشیر در آب سرد می‌تواند اثر معکوسی داشته و سبب سفتی مدفوع شود. خیسانده ترنجبین در آبجوش همراه با شکر سرخ اثرات ملینی خوبی دارد.
دسته دیگر با اختلال مزاجی سرد و تر روده با دفع بلغمی یا دفع کف، تخلیه ناکامل، نفخ، تشنگی کم، سنگینی زیاد روده و رطوبت دهانی بالا دارند که باید برای کاهش رطوبت روده از ترکیب یک قاشق غذاخوری عسل در آبجوش در صبح یا طی روز استفاده کنند. گل قند هم برای این گروه مفید است.
ایسنا
