خب فصل گرما فرا رسیده و اشتیاق به خوراکی‌های خنک در بین مردم افزایش یافته. «آب‌دوغ‌خیار» یکی از همان اهدافی‌ست که در گرمای جانسوز مانند آبی‌ست بر آتش. البته که خب برخی هم به تازگی با بیان برخی نظرات نامحبوب، این غذای پرطرفدار را زیر سوال برده‌اند. در ادامه با ما همراه باشید تا به ابعاد بیشتر این ماجرا بپردازیم.
چرا آب‌دوغ‌خیار را دوست داریم؟
آب‌دوغ‌خیار یکی از غذاهای اصیل ایرانی‌ست که به‌صورت سرد و در کاسه سرو می‌شود. این غذای خوشمزه، ظاهری دل‌نشین و ارزش غذایی بالایی دارد. حتی محبوبیت این غذا به ترکیه، مقدونیه، قبرس، آلبانی و ارمنستان نیز رسیده است.
همانطور که گفتیم در جهنمِ تابستان میل به مصرف نوشیدنی‌ها یا به صورت گسترده‌تر خوراکی‌های سرد و خنک افزایش پیدا می‌کند تا گرما کمی فروکش کند. از این‌ها که بگذریم مواد اولیه این غذای لذیذ، با قیمتی نسبتا ارزان در دسترس همه قرار دارد. البته درباره مواد اولیه این غذا همیشه بین علما اختلاف وجود دارد اما دستور غالب مبتنی بر مواد اولیه زیر است:
- ماست چکیده
- دوغ
- خامه
- خیار
- کشمش و گردوی خرد شده
- سبزی معطر (نعنا، تره، شوید، جعفری تازه)
- گل محمدی خشک
- آب و یخ
ارزش غذایی آب‌دوغ‌خیار
اطلاعات غذایی زیر برای هر فرد با فرض استفاده مقادیر مشخص از هر ماده غذایی در نظر گرفته شده. بنابراین هر نفر با یک وعده مصرف این غذای خوشمزه تنها ۱۳۰ کالری را دریافت می‌کند.
- کالری: ۱۳۰
- کربوهیدرات: ۱۱۰
- چربی: ۷۲
- پروتئین: ۳۴
خواص آب دوغ خیار
این غذای سالم خودمانی، نه عوارض گوارشی دارد، نه ضرری به قلب می‌رساند و نه در میانه شب نفس ما را در سینه حبس می‌کند. آب دوغ خیار غذایی ساده، سالم و سبک است که به راحتی هضم می‌شود و به علت طبع خنکی که دارد، عطش را رفع می‌کند و از خستگی و رخوت ناشی از گرمی هوا می‌کاهد.
به موجب آن که در تهیه این غذای حاضری مواد مغذی متعددی به کار رفته در وعده ناهار یا شام می‌تواند انرژی از دست رفته شما را تامین می‌کند. این غذا به علت داشتن ماست، تامین‌کننده کلسیم و پروتئین بدن است و به دلیل دارا بودن منیزیم، مصرف آن در وعده شام می‌تواند به رفع بی‌خوابی‌های شبانه کمک کند. افراد با فشارخون بالا یا افرادی که طبع گرم و کبد تنبلی دارند، بهتر است در این غذا از ماست یا دوغ ترش استفاده کنند.
نظریه نامحبوب درباره آب دوغ خیار چیست؟
کاربری به نام آرش نوشته: چون امسال هر بلاگر غذای ایرانی یک آب دوغ خیار شده عرض کنم:
1- بدترین محصول حاصل از لبنیات به دلایل گوناگون دوغ هست.
2- صنعتی و سنتی هم نداره.
3- کوچکترین ضررش نمک بسیار زیاده.
4- این استایل سلامت محوری به دوغ نمیاد.
علی در تایید صحبت‌های آرش نوشته: نکته مهم در مورد دوغ، خصوصا برای دیابتی‌ها، جدای از نمکش اینه که محتوای انرژیش با نوشابه یکسانه تقریبا و چه بسا بیشتر هم باشه توی دوغ‌های غلیظ در حجم یکسان. فقط فرقش اینه که نوشابه بلافاصله قند رو بالا می‌بره ولی دوغ زمان می‌بره.
آیا این نظریان نامحبوب درست‌اند؟
تا کنون بارها از فواید مصرف دوغ گفته ایم اما در این بخش به عوارض و مضرات خوردن دوغ خواهیم پرداخت.
دوغ و کم خونی:
مصرف لبنیات باعث اختلال در جذب آهن مواد غذایی می شود. بنابراین افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نباید به همراه منابع غذایی حاوی آهن از لبنیات استفاده کنند به طور مثال کباب را با دوغ نخورند. نوشیدنی هایی مانند دوغ و نوشابه ارزش غذایی کباب را کم می کند و جذب آهن گوشت را به حداقل می رساند.
دوغ و سنگ کلیه:
دوغ سرشار از کلسیم، پروتئین و نمک است که از عوامل تشدید کننده و ایجاد سنگ کلیه می باشند. رژیم های غذایی پرنمک، باعث بالا رفتن فشارخون و آسیب کلیه ها می شود. با وجودی که نباید لبنیات را از رژیم غذایی حذف کرد اما بهتر است نوع کم چرب و کم نمک فرآورده های لبنیاتی را استفاده کرد.
دوغ و یبوست:
میزان کلیسیم محصولات لبنی مانند دوغ، شیر و پنیر بسیار زیاد است که موجب اختلال در عملکرد عضلات کولون (روده ی بزرگ) می شود. البته عدم وجود فیبر در فرآورده های لبنی یکی دیگر از دلایل یبوست‌زا بودن آنها است.
دوغ و استخوان درد:
افرادی که از ضعف مفرط استخوان رنج می برند و یا برخی از افرادی که مبتلا به پرکاری غده پاراتیروئید هستند نباید دوغ مصرف کنند.
برترین ها
