«تابناک با تو» - محققان هاروارد و تیمی از همکاران آزمایشی را انجام دادند که در آن اثرات ۶.۵ ساعت قرار گرفتن در معرض نور آبی، با نور سبز با روشنایی مشابه مقایسه شد...
هرچند نور آبی از نظر زیست محیطی عنصری مخرب و آسیب رسان محسوب نمی‌شود، این قابلیت را دارد که مستقیما بر کیفیت و کمیت خواب ما تاثیر بگذارد و منجر به ابتلا به بیماری‌های مختلف شود.
تا زمان ظهور نور مصنوعی، خورشید منبع اصلی تامین روشنایی بود و مردم ساعات عصر تا طلوع مجدد خورشید را در تاریکی سپری می‌کردند. این روز‌ها اکثر نقاط جهان در هر ساعتی از شبانه روز می‌توانند کاملا روشن و درخشان باشند و ما هم دسترسی آسان خود را به تمام این امکانات تقریبا بدیهی می‌دانیم!
با این حال ممکن است بدون آن که بدانیم، مجبور به پرداخت بهایی برای غرق شدن در این همه نور مصنوعی باشیم. در شب، نور مصنوعی ساعت بیولوژیکی بدن یا ریتم شبانه روزی آن را از بین می‌برد و منجر به بی خوابی می‌شود. بدتر از آن، تحقیقات نشان می‌دهند که این وضعیت ممکن است در ایجاد سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و حتی چاقی نقش داشته باشد.
گفتنی است که تمامی اطلاعات مرتبط با این موضوع از طریق مقالات منتشر شده توسط انتشارات سلامت دانشگاه هاروارد قابل دسترسی هستند. این انتشارات در زمینه ارائه محتوای سلامت محور قابل اعتماد و مبتنی بر شواهد فعالیت دارد.
نور آبی چیست؟
گفتنی است که همه رنگ‌های نور تاثیر یکسانی بر بدن ندارند. طول موج‌های آبی که طی روز به واسطه افزایش توجه، زمان واکنش و خلق و خو مفید هستند، در ساعات شب بیشترین اختلال را ایجاد می‌کنند. در این میان تکثیر تصاعدی وسایل الکترونیکی با صفحه نمایش و همچنین استفاده از سیستم‌های نورپردازی کم مصرف، قرار گیری ما در معرض طول موج‌های آبی را افزایش می‌دهد، آن هم به ویژه پس از غروب خورشید.
نور و خواب
ریتم شبانه روزی در هر فرد کمی متفاوت از دیگری است، اما میانگین طول آن ۲۴ و یک چهارم ساعت است. ریتم شبانه روزی افرادی که تا دیروقت بیدار می‌مانند کمی طولانی‌تر است. دکتر Charles Czeisler از دانشکده پزشکی هاروارد در سال ۱۹۸۱ نشان داد که نور روز ساعت درونی فرد را با محیط در هماهنگی کامل نگه می‌دارد.
آیا قرار گیری در معرض نور مصنوعی در ساعات شب مضر است؟
برخی از مطالعات نشان داده اند که میان قرار گرفتن در معرض نور آبی در شب مانند کار در شیفت شب، با دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. با این حال چنین یافته‌هایی نمی‌توانند نور آبی را به عنوان علت قطعی ابتلا به بیماری‌های مذکور معرفی کنند. به منظور تایید دقیق این موضوع همچنان به مطالعات کامل تری نیاز است.
با این حال یک مطالعه در هاروارد، ارتباط احتمالی میان دیابت و چاقی را روشن کرد. محققان ۱۰ داوطلب را در برنامه‌ای قرار دادند که به تدریج زمان ریتم شبانه روزی آن‌ها را تغییر می‌داد. در نتیجه این پژوهش سطح قند خون شرکت کنندگان افزایش یافت و آن‌ها را در حالت پیش دیابت قرار داد. از طرفی دیگر سطح لپتین؛ هورمونی که باعث می‌شود افراد بعد از صرف غذا احساس سیری کنند نیز پایین آمد.
قرار گرفتن در معرض نور باعث سرکوب ترشح ملاتونین می‌شود، هورمونی که بر ریتم شبانه روزی تاثیر می‌گذارد. حتی نور کم نیز می‌تواند در ریتم شبانه روزی و ترشح ملاتونین افراد ایجاد اختلال کند. دکتر استفان لاکلی، محقق خواب دانشگاه هاروارد، خاطرنشان می‌کند که تنها هشت لوکس؛ سطحی از روشنایی که بیشتر چراغ‌های رومیزی از آن فراتر می‌روند هم بر این روند تاثیرگذار است. لاکلی اضافه می‌کند: نور شب یکی از دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از مردم به اندازه کافی نخوابند. محققان همچنین خواب کوتاه را با افزایش خطر افسردگی، دیابت و مشکلات قلبی عروقی مرتبط می‌دانند.
اثرات نور آبی و خواب
در حالی که نور از هر نوعی می‌تواند ترشح ملاتونین را سرکوب کند، نور آبی در شب این کار را با قدرت بیشتری انجام می‌دهد. محققان هاروارد و تیمی از همکاران آزمایشی را انجام دادند که در آن اثرات ۶.۵ ساعت قرار گرفتن در معرض نور آبی، با نور سبز با روشنایی مشابه مقایسه شد. نور آبی حدود دو برابر بیشتر از نور سبز ملاتونین را سرکوب کرد و ریتم‌های شبانه روزی را نیز تا دو برابر بیشتر (۳ ساعت در مقابل ۱.۵ ساعت) تغییر داد.
در مطالعه دیگری در مورد نور آبی، محققان دانشگاه تورنتو سطوح ملاتونین را در افرادی که در معرض نور شدید داخل خانه قرار داشتند و از عینک محافظ نور آبی استفاده می‌کردند، با افرادی که در معرض نور ضعیف معمولی و بدون استفاده از عینک بودند، مقایسه کردند. این واقعیت که سطح هورمون در هر دو گروه تقریبا یکسان بود، این فرضیه را تقویت می‌کند که نور آبی یک سرکوب کننده قوی ملاتونین است. یافته‌های مذکور همچنین نشان می‌دهند که افراد شب کار و شب زنده دار در صورت استفاده از عینک‌های مسدود کننده نور آبی می‌توانند از خود محافظت کنند.
عینک‌های آفتابی ارزان قیمت با لنز‌های نارنجی نور آبی را مسدود می‌کنند، اما رنگ‌های دیگر را نیز فیلتر خواهند کرد؛ بنابراین برای استفاده در داخل خانه در ساعات شب مناسب نیستند. عینک‌هایی که صرفا نور آبی را مسدود می‌کنند تا ۸۰ دلار قیمت دارند.
نور آبی LED
اگر نور آبی اثرات نامطلوبی بر سلامتی داشته باشد، نگرانی‌های زیست محیطی و تلاش برای طراحی سیستم‌های نورپردازی کم مصرف، می‌تواند با سلامت شخصی در تضاد باشد. لامپ‌های فلورسنت و لامپ‌های ال ای دی نسبت به لامپ‌های رشته‌ای قدیمی که ما با آن‌ها بزرگ شده ایم، از نظر مصرف انرژی کارآمدتر هستند. اما در عین حال نور آبی بیشتری تولید می‌کنند.
فیزیک لامپ‌های فلورسنت را نمی‌توان تغییر داد، اما پوشش داخل آن‌ها می‌تواند به گونه‌ای باشد که نور آبی گرم‌تر و کمتری تولید کند. چراغ‌های ال ای دی کارآمدتر از لامپ‌های فلورسنت هستند، اما مقدار قابل ملاحظه‌ای نور در طیف آبی تولید می‌کنند. چراغ‌های رشته‌ای معمولی نیز مقداری نور آبی تولید می‌کنند، هرچند کمتر از اکثر لامپ‌های فلورسنت.
چگونه خود را از نور آبی محافظت کنیم؟
- برای چراغ شب از لامپ‌های قرمز کم رنگ استفاده کنید. نور قرمز به احتمال کمتری ریتم شبانه روزی را تغییر می‌دهد و ترشح ملاتونین را سرکوب می‌کند.
- از دو تا سه ساعت قبل از خواب به نمایشگر‌های دستگاه‌های الکترونیکی نگاه نکنید.
- اگر شب کار هستید یا از وسایل الکترونیکی زیادی در ساعات شب استفاده می‌کنید، عینک‌های فیلتر کننده نور آبی را در نظر بگیرید یا برنامه‌ای نصب کنید که طول موج آبی/سبز را در شب فیلتر کند.
- طی روز خود را در معرض نور زیاد قرار دهید. این کار باعث بهبود خواب شبانه و همچنین خلق و خو و هوشیاری شما در معرض نور روز می‌شود.
منبع: عصرایران
