احساسی خودکفایی با توانایی ها و شایستگی های فرد نسبت به یک وظیفه یا کار محوله سروکار داشته و نوعی باور شخصی در مورد کفایت خود برای کنار آمدن با موقعیت های متفاوت می باشد.
به منظور رشد و افزایش خودکفایی، واتسون و تارپ (1996) توصیه های زیر را مفید دانسته اند:
1- فعالیت هایی را انتخاب کنید که انتظار می رود در انجام آنها موفق شوید.
2- بین عملکرد گذشته و فعالیت های فعلی خود تمایز قایل شوید.
3- موفقیت های خود را ثبت کنید.
4- از شرایطی که انتظار دارید بیشترین مشکل و کمترین مشکل را در برداشته باشد لیستی تهیه کنید.
عزت نفس و راه های افزایش آنعزت نفس تصوری است که هر کس از خویشتن داشته و به تبع آن درباره خود، حالات عاطفی خاصی را تجربه می نماید.
عزت نفس در واقع افکار و احساساتی درباره خود دارد و دارای عزت نفس بالایی نیز خواهد بود. اما کسی که احساسات منفی زیادی درباره خود داشته باشد مانند: من زشتم، از شکست می ترسم ،من احمق و نادان هستم و یا شخص بی حوصله و عصبی هستم، عزت نقس پایینی خواهد داشت. این افراد بیش از حد خودخوری کرده و از لحاظ شخصیتی نیز شکننده تر از دیگران هستند.
آیا مطالعه عزت نقس ضروری است؟جواب سؤال مورد نظر مثبت است زیرا عزت نفس در زندگی ما به راه های زیر تأثیر می گذارد:
الف) در چگونگی فکر، عمل و احساس هر یک از ما در مورد خودمان
ب) در چگونگی موفقیت ما در رسیدن به اهدافی که در زندگی تعیین می کنیم.
عزت نفس بالا این احساس را در ما ایجاد می کند که موثر، خلاق، بارور، دوست داشتنی و آماده برای عمل باشیم. اما عزت نفس پایین این احساس را می تواند در ما به وجود آورد که غیر موثر، بی ارزش ، منزجر کننده و نالایق هستیم.
بی تردید عزت نفس پایین را می توان تغییر داد به شرط اینکه:
الف) اجازه ندهیم شکست های گذشته ما را متوقف ساخته و ما را به عقب برگرداند.
ب) یاد بگیریم خود را ملزم نماییم که درباره خویشتن به صورتی مطلوب و صحیح فکر کنیم.
اهمیت عزت نفس بالاالف) می توانیم زندگیمان را غنی کنیم. مردم شاد، به اطرافیان خود شادکامی را منتقل می کنند.
زمانی که احساس خوبی در مورد خویشتن داریم کارها را بهتر انجام می دهیم و با خود احساس نزدیکی بیشتری می کنیم.
ب) چالشها را بهتر می پذیریم. هنگامی که عزت نفس بالایی داریم، توانایی های خود را رشد داده و از اقدام و عمل نمی هراسیم.
پ) اعتماد به نفس بالاتری خواهیم داشت. اعتقاد و باور به اینکه می توانیم بعضی کارها و امور را انجام دهیم بخشی از پیکار ما و غلبه یافتن بر آنها است. عزت نفس بالا به ما اجازه می دهد که باور کنیم می توانیم از عهده کارها برآییم.
ت) انعطاف پذیر باقی می مانیم.
تأثیرات رایج عزت نفس پایین را می توان در موارد زیر یافت:
الف) اعتماد به نفس ضعیف. افرادی که عزت نفس پایینی دارند اغلب اعتماد کمی نسبت به توانایی های خود دارند.
پ) عملکرد ضعیف. ضعف در اعتماد به نفس باعث می گردد برای رسیدن به اهداف تلاش کمی صورت گیرد.
ت) داشتن دیدگاه های پریشان و مخدوش در مورد خود و دیگران. بعضی افراد برای دیگران و برای خود و برای رسیدن به موفقیت، ارزشی قایل نبوده و در مقایسه با دیگران احساس کمتری می نمایند.
دکتراصغرآقایی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحداصفهان(خوراسگان)
دکترسیدحمید آتش پور، عضوهیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحداصفهان(خوراسگان)
