تابناک باتو ــ ما انسان‌ها در سراسر جهان با همه‌چیز، از پستانداران و آبزیان گرفته تا نرم‌تنان و حتی دوزیستان غذا می‌پزیم. پس چرا حشره‌ها را هم به فهرست مواد غذایی آشپزخانه اضافه نکنیم؟
خوردن حشره‌ها (انتوموفاژی Entomophagy) در بسیاری از نقاط جهان رایج است. حدود دو میلیارد نفر از مردم جهان حداقل برای بخشی از پروتئین دریافتی‌شان به حشره‌ها متکی‌اند و این تعداد هر روز بیشتر می‌شود.
بث چروونی، متخصص تغذیه، به نشریه آنلاین «کلینیک کلیولند» می‌گوید: «مردم همیشه از حشره‌ها تغذیه می‌کرده‌اند. این پدیده جدیدی نیست. اما در چند سال گذشته شاهد توجه جدیدی به حشره‌ها در افرادی هستیم که قبلا به آن فکر نکرده بودند.»
بیش از ۱۹۰۰ نوع حشره را می‌شود خورد. سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) در سال ۲۰۱۳ گزارشی به نام حشره‌های خوراکی منتشر کرد که در آن راه‌هایی را بررسی کرد که با خوردن حشره‌ها می‌توان به «تنوع رژیم غذایی و بهبود امنیت غذایی» کمک کرد.
در آمریکای شمالی پودر آکتا (Acheta)، با نام مستعار «پودر جیرجیرک»، بیش از پیش محبوب افرادی می‌شود که می‌خواهند روش‌های سازگار با محیط‌زیست را برای دریافت پروتئین کافی آزمایش کنند.
فواید پروتئین جیرجیرک
جیرجیرک‌ها پس از سوسک‌ها و کرم‌ها و حشره‌های بالداری مانند زنبورها چهارمین حشره‌های خوراکی محبوب در جهان‌اند.
چروونی می‌گوید: «جیرجیرک‌ها در هر حجم پروتئین بسیار زیادی دارند و علم نشان می‌دهد که پرورش آن‌ها راحت‌تر از پرورش حیوانات است. بنابراین، هرچه بیشتر شاهد تبدیل شدن جیرجیرک‌ها به پودر پروتئین هستیم.»
جیرجیرک‌ها طعمی بسیار خنثی دارند، شاید کمی شبیه به آجیل. هیچ‌چیز خاص برجسته یا متمایزی در طعم آن‌ها نیست.
جیرجیرک‌ها دارای حدود ۶۵ درصد پروتئین‌اند، به این معنا که وقتی آسیاب می‌شوند، پودر یا آردی می‌شوند که پروتئین زیادی دارد. هر ۴۵۰ گرم پودر جیرجیرک ممکن است تا ۷۷ درصد پروتئین داشته باشد، اگرچه مقدار آن در محصولات گوناگون متفاوت است.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد که برخی از جیرجیرک‌ها (اگرچه نه همه) منبع پروتئین کامل‌اند. خوراکی یا غذا را زمانی منبع پروتئین کامل می‌نامند که حاوی همه ۹ اسید آمینه ضروری در نسبت‌های مناسب برای عملکرد ایده‌آل باشد.
مقدار زیادی مواد مغذی
جیرجیرک در فهرست داده‌های غذایی وزارت کشاورزی آمریکا (USDA) نیامده است، اما مطالعات نشان می‌دهد که مشخصات تغذیه‌ای جیرجیرک‌ها به نوع جیرجیرک‌هایی که می‌خورید بستگی دارد. البته طرز تهیه آن‌ها نیز مهم است (مثلا کباب کردن سالم‌تر از سرخ کردن است).
به‌طور کلی، همه جیرجیرک‌ها سرشار از ویتامین‌های ب هستند که نقش مهمی در تامین انرژی، ساخت سلول‌های خونی، و جلوگیری از آسیب دیدن دی‌ان‌ای (DNA) دارند. جیرجیرک همچنین دارای کانی‌ها و ریزمغذی‌های مختلفی است، از جمله کلسیم، مس، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، و روی.
چروونی می‌گوید: «تمام مواد مغذی موجود در استخوان را در جیرجیرک‌ها خواهید یافت، زیرا اسکلت‌های بیرونی آن‌ها را می‌خورید.»
چربی‌های سالم
جیرجیرک منبع خوبی از اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه است که به چربی‌های «خوب» معروف‌اند. مصرف متعادل آن به سلامت قلب کمک می‌کنند.
فیبر زیاد
دیگر انواع گوشت اصلا فیبر ندارند، اما جیرجیرک‌ها از این نظر متمایزند.
چروونی می‌گوید: «یک فنجان جیرجیرک نیمی از فیبر مصرفی روزانه شما را تامین می‌کند، و برای دریافت همه آن باید جیرجیرک‌های زیادی بخورید.»
هضم آسان
اگر مصرف پودر پروتئین معمولی باعث دل‌درد و نفخ شما می‌شود، شاید هضم پروتئین آکِتا برای معده‌تان راحت‌تر باشد. این خاصیت به‌لطف کیتین (Chitin)، نوعی فیبر نامحلول، است که در اسکلت بیرونی جیرجیرک یافت می‌شود و بررسی‌ها نشان می‌دهد که می‌تواند برای سلامت روده مفید باشد.
برای محیط‌زیست خوب است
حشره‌ها خون‌سردند و همین امر باعث می‌شود که در تبدیل مواد غذایی که می‌خورند به پروتئین خالص کارآمدتر باشند. جیرجیرک‌ها برای هر یک کیلوگرم افزایش وزن فقط به ۲ کیلوگرم غذا نیاز دارند. ولی گاوها برای تولید همان مقدار پروتئین به دوازده برابر غذا نیاز دارد.
پرورش جیرجیرک ردپای کربن بسیار کمی دارد و به ابزار یا تجهیزات خاصی نیاز ندارد. اغلب مردم این کار را در حیاط‌خلوت خانه انجام می‌دهند. همه این‌ها برای محیط‌زیست خوب است.
چروونی می‌گوید: «قطعا باید به این موضوع توجه داشت، زیرا همچنان با مسائل مربوط به تغییرات آب‌وهوا، کشاورزی، و زمین مواجهیم. آیا جیرجیرک می‌تواند جایگزین مناسبی برای پروتئین باشد؟ قطعا.»
خطرات احتمالی پروتئین آکتا و خوردن جیرجیرک
بررسی‌های کافی نشده است
به‌رغم اینکه افراد زیادی در سراسر جهان برای تامین غذا به حشره‌ها متکی‌اند، مزایای پروتئین آکتا هنوز به‌طور علمی و دقیق شناخته نشده است. ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی منابع زیادی برای بررسی و تشخیص و درک مزایا یا خطرات حشره‌خواری در اختیار ندارند.
کوچک‌اند!
جیرجیرک‌ها خیلی ریز و کوچک‌اند. بنابراین، با وجود اینکه فوایدی برای حفظ سلامت دارند، مشخص نیست که چقدر باید از آن‌ها خورد تا بتوان از این مزایا بهره‌مند شد. چروونی می‌گوید: «در این مرحله هنوز مطالعاتی وجود ندارد که تایید کند برای دستیابی به فواید حشره‌خواری باید فلان مقدار جیرجیرک بخورید.»
مراقب حساسیت احتمالی باشید
کیتین، فیبر نامحلول موجود در اسکلت بیرونی جیرجیرک، در پیدا شدن برخی از واکنش‌های حساسیت‌زا نقش دارد. اگر از قبل می‌دانید که مثلا به میگو و خرچنگ یا صدف آلرژی دارید، احتمالا به جیرجیرک نیز حساسیت خواهید داشت.
نظارت قانونی بر این محصولات وجود ندارد
در آمریکا پودرهای پروتئین را جزو گروه مکمل‌های غذایی در نظر می‌گیرند که سازمان غذا و دارو (FDA) روی آن نظارت قانونی ندارد. این بدان معناست که هیچ راهی وجود ندارد که بتوان مطمئن شد آنچه روی بسته نوشته شده است، از نظر مواد تشکیل‌دهنده و مقداری که دریافت می‌کنید، درست است.
ممکن است حاوی انگل باشند
در یک مطالعه اروپایی در سال ۲۰۱۸ سیصد مزرعه حشره بررسی شد و در ۲۴۴ مورد در محصولات آن‌ها انگل پیدا شد. در ۳۰ درصد از این مزارع انگل‌هایی یافتند که ممکن است ناقل بیماری‌هایی برای انسان باشند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که شایع‌ترین انگل‌هایی که در بین جیرجیرک‌ها یافت می‌شود باعث بیماری در انسان نمی‌شود. منابع گوشتی دیگر نیز ممکن است ناقل انگل باشند. بنابراین، این خطر مختص جیرجیرک‌ها نیست.
گران‌قیمت است
جیرجیرک خودش پروتئینی به‌نسبت ارزان برای پرورش و تولید است، اما این ارزانی لزوما در مورد پودر پروتئین جیرجیرک صادق نیست. برخی از این محصولات در بازار تا ۶۰ دلار برای ۴۵۰ گرم قیمت دارد.
برخی معتقدند هر چیز جدیدی ارزش یک بار امتحان کردن دارد. اگر به خوردن جیرجیرک علاقه‌مندید، چه به‌صورت کامل یا به شکل پودر پروتئین یا آرد، باید بدانید که خوردن آن ضرری ندارد، مگر اینکه به صدف و محصولات دریایی مشابه حساسیت داشته باشید.
منبع: ایندیپندنت فارسی
