اگرچه در قانون و بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، جهیزیه، از مصادیق نفقه و از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک برشمرده شده و قانونگذار، تهیه و خرید آن را تکلیف مرد می‌داند، اما برحسب عرف و آداب و رسوم اکثر مناطق ایران، دختران و خانواده‌های آنان، اقدام به تهیه جهیزیه می‌کنند. همین امر، سبب می‌شود در مواقع بروز اختلاف یا جدایی، زوجه درخواست استرداد جهیزیه را داشته باشد، اما زوج، با این امر، مخالفت و اقدام به تخریب جهیزیه کند. با توجه به مسائل حاشیه‌ای مربوط به جهیزیه، قانونگذار، حکم قانونی خراب کردن جهاز و تخریب آن از سوی زوج را پیش‌بینی کرده است.
قانونگذار، در ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) [اصلاحی ۱۳۹۹/۲/۲۳]، هرگونه، تخریب، تلف و از کار انداختن عمدی اموال منقول و غیرمنقول دیگری را از مصادیق جرم تخریب و مستحق مجازات دانسته است، بنابراین چنانچه رکن قانونی جرم تخریب، رکن مادی و رکن معنوی، یعنی رفتار مندرج در ماده ۶۷۷ قانون مجازات، در عمل و در عالم خارج، با سوءنیت و قصد ضرر رساندن از سوی زوج در خصوص جهیزیه زوجه اتفاق افتد، جرم تخریب جهیزیه، محقق شده و مرد، حسب مورد به مجازات‌های پیش‌بینی‌شده برای تخریب، محکوم می‌شود.
شایان ذکر است، در برخی دادنامه‌های صادره از محاکم، دیده شده که به علت عدم‌تشخیص رکن معنوی، یعنی قصد ضرر و عمد در تخریب جهیزیه از سوی شوهر، حکم به جرم تخریب و مجازات آن داده نشده و با این استدلال که آسیب رساندن به وسایل زندگی مشترک، ولو جهیزیه هنگام عصبانیت، از رکن معنوی جرم تخریب برخوردار نیست، رأی به برائت مرد داده شده است، بنابراین بهتر است هنگام طرح دعوی، زنان از ادله اثبات کافی برای اثبات عمد و سوءنیت مرد و قصد ضرر رساندن به جهیزیه زن از طریق تخریب جهیزیه، برخوردار باشند. این ادله می‌تواند پیامک‌های رد و بدل‌شده، تهدیدات صورت‌گرفته در این خصوص و سایر ادله اثبات دعوی باشد.
مجازات تخریب جهیزیه از سوی زوج
ماده۶۷۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) ماده‌ای است که باید برای بررسی مجازات تخریب جهیزیه از سوی زوج به آن مراجعه کرد، در صورتی که ارکان جرم تخریب محرز شود، حکم قانونی خراب کردن جهاز زوجه، حسب مورد، حبس یا جزای نقدی خواهد بود. در زیر، مستند مجازات جرم تخریب جهیزیه از سوی زوج، یعنی ماده ۶۷۷ قانون مجازات، ارائه می‌شود.
ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی [اصلاحی ۱۳۹۹/۲/۲۳]مقرر داشته است: «هرکس عمداً، اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری را تخریب کند یا به هر نحو، کلاً یا بعضاً تلف نماید یا از کار اندازد، به حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه [و]در صورتی که میزان خسارت وارده ۱۰۰ میلیون ریال یا کمتر باشد به جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده محکوم خواهد شد.»
پس از اعمال اصلاحات در برخی مواد قانون مجازات، جرم تخریب، یک جرم قابل گذشت محسوب شده و جنبه عمومی ندارد، بنابراین پیگیری و تعقیب آن، نیاز به ثبت شکوائیه از جانب شاکی این جرم داشته و با گذشت شاکی نیز امکان صدور قراری نظیر موقوفی تعقیب، قابل تصور است.
نحوه جلوگیری از تخریب جهیزیه از سوی زوج
در صورتی که جهیزیه، از سوی زوجه تهیه شده و قصد استرداد آن را دارد، بهتر است برای جلوگیری از تخریب جهیزیه از سوی زوج، اقدامات قانونی و پیشگیری‌های لازم را انجام دهد، بنابراین این تیتر از مقاله دینا، به بررسی نحوه جلوگیری از تخریب جهیزیه از سوی زوج اختصاص یافته است.
نحوه جلوگیری از تخریب جهیزیه از سوی زوج در درجه اول با ثبت درخواست صدور قرار تأمین خواسته جهیزیه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت می‌گیرد تا به موجب آن، جهیزیه زن تا زمان صدور حکم بر استرداد جهیزیه توقیف شود و از هرگونه تعرض و آسیبی مصون بماند.
برای این امر یا زن باید از سند رسمی مربوط به مالکیت جهیزیه برخوردار باشد یا اثبات کند، جهیزیه او در معرض تضییع و تفریط است یا خساراتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد آید، نقداً به صندوق دادگستری بپردازد تا قرار تأمین صادر شود و پس از صدور قرار تأمین خواسته جهیزیه، زوجه، صرفاً تا ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار تأمین خواسته جهیزیه، فرصت دارد نسبت به اصل دعوی دادخواست دهد.
یکی دیگر از روش‌هایی که برای جلوگیری از تخریب جهیزیه از سوی زوج، مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارسال اظهارنامه قضایی و امین کردن مرد، نسبت به اموال موضوع جهیزیه است. در این شرایط، مرد امین اموال جهیزیه محسوب می‌شود و در قبال تخریب، تعدی و تفریط خود، نسبت به جهیزیه زن ضامن است.
نحوه اثبات خراب‌کردن جهیزیه از سوی زوج
در تخریب جهیزیه از سوی زوج، تنها در صورتی حکم به مجازات خراب‌کردن جهاز داده خواهد شد که زوجه، بتواند تخریب جهیزیه از سوی شوهر را اثبات کند، بنابراین در این تیتر، نحوه اثبات خراب‌کردن جهیزیه از سوی زوج بررسی می‌شود. تنها راه اثبات خراب‌کردن جهیزیه از سوی شوهر، استفاده از ادله اثبات دعوی و امارات است که عبارتند از:
اقرار: یعنی خود مرد، در محضر دادگاه یا به موجب یک اقرارنامه رسمی، نسبت به تخریب جهیزیه زوجه اعتراف کند.
شهادت: یعنی افرادی غیر از اصحاب دعوی که در دعوی ذی‌نفع نیستند، در محضر دادگاه حاضر شوند و در خصوص تخریب جهیزیه از سوی شوهر شهادت دهند.
سوگند: به معنای گواه گرفتن خدا، بر صحت گفته‌هاست که در دعاوی‌ای که موضوع آن‌ها مال است یا در ضرر و زیان ناشی از جرم، مدعی خصوصی‌ای که امکان اقامه بینه شرعی ندارد، می‌تواند با معرفی یک شاهد مرد یا دو شاهد زن، به ضمیمه یک سوگند، ادعای خود را فقط از جنبه مالی اثبات کند. (مستفاد از ماده ۲۰۹ قانون مجازات اسلامی)
علم قاضی: یعنی قاضی پرونده، با علم خود که از بررسی ادله و امارات ارائه‌شده به دست آمده، در خصوص دعوای تخریب جهیزیه از سوی شوهر به یقین برسد و بر اساس یقین خود، اقدام به صدور حکم به محکومیت یا برائت کند.
امارات: مقصود از امارات، مواردی نظیر نظریه کارشناس دادگستری، نماگرفت از پیامک‌ها، صوت و فیلم ضبط‌شده، فیلم دوربین‌های مداربسته و هر آن چیزی است که به قاضی پرونده کمک می‌کند در خصوص موضوع به علم و یقین برسد.
جوان آنلاین
