«تابناک باتو» ـ با وضعیت واکسیناسیون موجود احتمال داده می‌شود هفت سال طول بکشد تا وضعیت زندگی در جهان از پاندمی خارج شده و به حالت نرمال بازگردد.
به نقل از پروفسور فائوچی رییس انیستیتو آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا، برای شکستن حلقه انتقال و خروج از پاندمی نیاز به پوشش واکسیناسیون حدود ۷۵ تا ۸۰ درصدی جمعیت جهان داریم و این در حالیست که تنها ۱۱۹ میلیون دوز واکسن در جهان در حال توزیع است و اکثر واکسن‌ها نیز برای ایجاد ایمنی اوپتیموم، به ۲ دوز نیاز دارند. البته برخی کشورها با سرعت عمل کرده و به زودی به مرز ۷۵ درصد خواهند رسید.
مثلا با سرعت واکسیناسیون فعلی آمریکا با تزریق متوسط روزانه ۱،۳۳۹،۵۲۵ دوز احتمالا در ابتدای سال ۲۰۲۲ به حد پوشش ۷۵ درصد جمعیت خود می‌رسد. اکنون با سیر تند برخی کشور‌های غربی در واکسیناسیون و روند کند سایر کشورها، احتمالا حدود ۷ سال طول می‌کشد تا جهان به مرض پوشش واکسیناسیون ۷۵ درصدی برسد.
البته در این بین اتفاقات پیش‌بینی نشده می‌توانند این روند را کندتر نیز بکنند، مثلا سرما و کولاک زمستانی برای مدتی دریافت واکسن را در مناطقی از آمریکا متوقف کرد و در مجموع ۴ ماه در رسیدن به هدف تاخیر یافتند و یا در کانادا به دلیل تاخیر جدی در انتقال واکسن، سرعت پوشش واکسیناسیون ناگهان نصف شد به طوری که با وضعیت فعلی پوشش ۷۵ درصدی تا ۱۰ سال در کانادا طول می‌کشد مگر آنکه تغییری در واردات آن صورت پذیرد.
در حال حاضر کشور‌های مختلف جهان طی ۱۰۰ قرارداد مجزا با شرکت‌های مختلف، اقدام به خرید و پیش خرید ۸/۵ میلیارد دوز واکسن‌های مختلف کردند که البته تامین و توزیع آن امر بسیار سختی برای تولیدکنندگان است و هر واکسن نیز تکنولوژی مخصوص خود در تولید و یا حمل و نقل را دارد. مثلا واکسن‌های مدرن فایزر و مدرنا به دلیل تکنولوژی معروف به "تولید در لوله آزمایشگاه" سرعت تولید بسیار بالاتری نسبت به سایر تکنولوژی‌های سنتی‌تر دارند، اما باید در دما‌های بسیار پایین نگهداری شده و برخلاف واکسن‌های سنتی‌تر که در کلینیک‌ها و مطب‌ها قابل تجویزند، در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مجهز قابل تزریق‌اند.
از طرفی ایمنی گله‌ای به کمک واکسن وقتی تامین می‌گردد که افراد مستعد به ابتلا در جامعه به کمتر از ۲۰ تا ۲۵ درصد برسند و گروه‌های مستعد تدریجا در جامعه پراکندگی یافته و افراد ایمن در بین آن‌ها فاصله می‌اندازند و مانع انتشار می‌شوند؛ بنابراین سرعت واکسیناسیون، میزان اثربخشی و مدت ایمنی ناشی از آن فاکتور‌های بسیار موثری در ایجاد ایمنی عمومی و خروج از پاندمی می‌باشند.
لازم به ذکر است که واکسن‌هایی همچون جانسون و جانسون آمریکایی تک دوز می‌باشند و گسترش تولید چنین واکسن‌هایی می‌تواند سرعت پوشش ۷۵ درصدی را به نسبت واکسن‌های ۲ دوزی افزایش دهد.
نتیجه می‌گیریم با وضعیت کنونی در ایران سرعت رسیدن به پوشش ۷۵ درصدی بسیار کند می‌باشد، هرچند اخیرا صحبت از پوشش عمومی در مدت ۶ ماه شده که معلوم نیست بر اساس کدام برنامه‌ریزی و جدول زمانی و مستند اپیدمیولوژیک است، در حالیکه تا بحال تعداد کمی واکسن روسی وارد کشور شده و بقیه در خوشبینانه‌ترین حالت در مرحله بحث و قرارداد هستند و صرفا با شروع واکسیناسینون نمی‌توان چنین پیش‌بینی‌هایی نمود.
به نظر می‌رسد وقت آن رسیده که دولت در اسرع وقت برنامه زمانبندی شفاف خود به مراه چگونگی تامین واکسن را حداقل برای جامعه پزشکی کشور اعلام دارد. ادامه وضعیت شکننده فعلی با احتمال موج بعدی در طول ماه آتی، نگران کننده و هشدار دهنده می‌باشد.
دکتر محمدرضا جباری، عضو مجمع عمومی نظام پزشکی کشور
