اختصاصی «تابناک با تو» - وارنیش فلوراید ماده است که شکل فیزیکی آن مایع می‌باشد. این ماده حاوی فلوراید می‌باشد که پس از مصرف، در تماس با سطح دندان‌ها فلوراید آزاد می‌کند. وارنیش فلوراید، ماده‌ای است که پوسیدگی دندان را به شدت کاهش می‌دهد. در ادامه راجع به وارنیش فلوراید توضیحاتی آورده شده است که با هم می‌خوانیم.
آیا می‌دانید که: هر کودک ۱۲ ساله ایرانی بطور متوسط با ۲ دندان پوسیده دائمی وارد مقطع راهنمایی می‌شود؟
با روش‌های پیشگیری ساده و کم هزینه فرزندانتان می‌توانند از دوران کودکی تا سالمندی، دندان‌های سالمی داشته باشند. روش‌های پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندانی در کودکان کدام است؟ مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، استفاده از ترکیبات فلوراید (دهانشویه، وارنیش و ...)، تغذیه مناسب شیار پوش (فیشورسیلنت).
فلوراید یک ماده طبیعی است که در ساختمان دندان نفوذ کرده و باعث افزایش مقاومت دندان‌ها در برابر پوسیدگی می‌شود. فلوارید معمولاٌ از راه آب آشامیدنی، بعضی از میوه‌ها (به و آلو و...) سبزیجات (جعفری، کاهو، سیر و ...) و غذا‌های دریایی (ماهی، میگو و ...) و چای به بدن ما می‌رسد. فلوراید مورد نیاز برای سلامت دندان‌ها را می‌توان از راه‌های مختلف از قبیل خمیردندان دارای فلوراید، دهانشویه سدیم فلوراید، ژل و وارنیش فلوراید و ... تامین کرد.
وارنیش فلوراید چیست؟
وارنیش فلوراید ماده‌ای نیمه مایع، چسبنده و حاوی فلوراید است که در تماس با سطح دندان به تدریج فلوراید آزاد می‌کند. لازم به ذکر است این ماده از سایر محصولات فلوراید موضعی غلیظ‌تر است. وارنیش فلوراید، پوسیدگی دندان‌ها را از ۲۵ تا ۷۵ درصد کاهش می‌دهد. بیش از ۳۰ سال است که این ماده در جهان به عنوان یک ماده موثر جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود.
فلوراید تراپی یا وارنیش فلوراید در کودکان و بزرگسالان
مشکلات پوسیدگی دندان‌ها در بزرگسالان به صورت تدریجی از زمان کودکی شکل می‌گیرد. فلوراید تراپی یکی از روش‌های مناسب جهت پیشگیری و کاهش پوسیدگی در دندان کودکان است. فلوراید یک عامل شناخته شده در مقابله با پوسیدگی دندان است. پوسیدگی دندان هنگامی رخ می‌دهد، باکتری‌های تولیدکننده اسید مینای سخت محافظت‌کننده دندان‌ها را حل می‌کنند. فلوراید ماده اولیه‌ی ضد پوسیدگی است که به صورت سیستمیک (داخل بدن) و موضعی عمل می‌کند و به عنوان یک معیار مطمئن و موثر در جوامع بشری برای کاهش شیوع و وقوع پوسیدگی‌های دندان است.
فلوراید تراپی چیست و چه اهمیتی دارد؟
استفاده از فلوراید اهّمیت ویژه‌ای در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان بویژه در سطوح بین دندانی دارد. فلورایدتراپی به معنای کاربرد موضعی فلوراید به صورت دوره‌ای بر روی دندان‌های کودکان، به منظور افزایش مقاومت آن‌ها در برابر پوسیدگی است. در این روش دندانپزشک ابتدا دندان‌ها را با برس و خمیر مخصوص تمیز می‌کند و سپس فلوراید بصورت ژل یا وارنیش روی دندان‌ها مالیده می‌شود. پس از آن، کودک باید چند بار آب دهان خود را خالی کند، ولی دهان نباید شسته شود و تا نیم ساعت هم کودک نباید چیزی بخورد یا بیاشامد.
توصیه می‌شود فلورایدتراپی در مطب و توسط بهترین دندانپزشک کودکان، از وقتی که همه‌ی دندان‌های شیری رویش یافتند (حدود ۳ سالگی) شروع شود و تا ۲ سال بعد از رویش آسیای دوم دائمی (حدود ۱۴ سالگی) با نظر دندانپزشک ۶-۳ ماه یکبار ادامه یابد. همزمان با فلورایدتراپی در مطب، ممکن است دندانپزشک برای برخی کودکان بالای شش سال که در خطر بالای ایجاد پوسیدگی دندان هستند، کاربرد دهان شویه فلوراید را در منزل تجویز کند. فیشور سیلانت با پایه رزین در پیشگیری از پوسیدگی سطح حفره‌ها و شیار‌های دندان در کودکان و نوجوانان با درزگیری مینای دندان، مؤثر است. نگهداری سیلانت یک عامل حیاتی برای اثربخشی سیلانت‌های رزینی است و این نگهداری معیار سنجش اثربخشی سیلانت است. میزان نگهداری سیلانت با گذشت زمان کاهش می‌یابد. تاثیر پیشگیرانه پوسیدگی سیلانت، با تعویض سیلانت تحت الشعاع قرار می‌گیرد و خطر پوسیدگی را به میزان نسبتاً بالایی کاهش می‌دهد. سیلانت با پایه رزین اولین مواد انتخابی برای درزگیر‌های مینای دندان است.
موارد کاربرد وارنیش فلوراید
۱- در مناطقی که میزان فلوراید آب آشامیدنی منطقه کمتر از حد استاندارد می‌باشد. (میزان استانداردفلوراید ppm۲/۱ تا ۷/.)
۲- در کودکانی که ریسک بالایی از پوسیدگی دندان دارند.
۳- کودکانی که از شیشه شیر استفاده می‌کردند.
۴- افرادی که سابقه فامیلی پوسیدگی دندان دارند.
۵- در افرادی که عقب ماندگی ذهنی و جسمی دارند.
۶- افرادی که تحت رادیوتراپی ناحیه سرو گردن هستند.
۷- کودکانی که درمان‌های ارتودنسی انجام می‌دهند.
۸- در افرادی که دندان‌های سالم دارند جهت مقاوم کردن دندان‌ها به کار می‌رود.
موارد عدم کاربرد وارنیش فلوراید
۱- در مناطقی که میزان فلوراید آب آشامیدنی بیشتر از حد استاندارد باشد.
۲- در افرادی که از درمان‌های موضعی فلوراید استفاده می‌کنند. (مانند: ژل فلوراید- دهان شویه و ..)
مزایای استفاده از وارنیش فلوراید
۱- ۶۰-۲۰ درصد باعث کاهش پوسیدگی می‌شود.
۲- کاربرد آن آسان است.
۳- روش راحت و قابل پذیرش بیماران است.
۴- در مجاورت رطوبت سخت می‌شود.
۵- در کودکان ناتوان ذهنی و جسمی روش خوبی است.
۶- روش ایمن و بی خطری است.
دستورات بعد از استفاده وارنیش فلوراید
۱- کودکان تا ۳-۲ ساعت بعد چیزی نباید بخورند.
۲- کودکان تا پایان روز نباید از غذا‌های سفت استفاده کنند.
۳- کودکان تا صبح روز بعد از مسواک زدن خودداری کنند.
۴- به دانش آموزان توصیه می‌شود که دندان هایشان زرد و کدر می‌شود که این موقتی است و بعد به حالت اول بر می‌گردد.
خطرات فلوراید
امروزه تردیدی وجود ندارد که مصرف فلوراید می‌تواند باعث کاهش احتمال پوسیدگی دندان شود. با این وجود همواره به این موضوع باید توجه داشت که مصرف بیش از حد فلوراید نیز می‌تواند باعث ابتلای فرد به بیماری فلوئوروزیس شود. به همین خاطر همواره باید توجه مناسب به خطرات ناشی از مصرف فلوراید وجود داشته باشد. در حقیقت فلوراید یک ماده سمی است و به همین خاطر لازم است خمیردندان‌های حاوی فلوراید توسط کودک تحت نظارت والدین مصرف شود تا به این ترتیب کودک مواد حاوی فلوراید را به گلو فرو نبرده و نخورد. توجه داشته باشید مصرف نیمی از تیوپ خمیردندان‌های حاوی فلوراید حتی می‌تواند مرگ کودک را نیز به همراه داشته باشد.
فلوئوروزیس
مصرف مقدار بیش از حد فلوراید در هنگام تشکیل دندان‌ها می‌تواند باعث ابتلای فرد به فلوئوروزیس شود. این شرایط باعث می‌شود دندان‌ها به رنگ سفید یا قهوه‌ای در آمده یا لکه‌های مشخص بر روی مینا یا سطح دندان ظاهر شود. این تاثیرات می‌تواند در افراد مختلف نتایج متفاوت از تغییرات اندک در رنگ دندان تا ایجاد نامنظمی در سطح دندان را به همراه داشته باشد. توجه داشته باشید پس از کامل شدن فرآیند رشد دندان در دهان دیگر امکان ابتلای فرد به فلوئوروزیس وجود ندارد.
در آخر این مقاله چند سوال مهم که ممکن است برای شما پیش بیاید را آورده ایم:
چه تفاوتی بین جذب موضعی و جذب سیستمیک فلوراید هست؟
در صورتی که فلوراید به‌صورت خوراکی از منابع مختلف وارد بدن شود، از مسیر معده-روده‌ای داخل خون سپس در استخوان‌ها و دندان‌ها انباشته یا از طریق کلیه دفع می‌شود. این روند «جذب سیستمیک فلوراید» نامیده می‌شود. در استفاده موضعی که فلوراید صرفا روی دندان‌ها زده می‌شود، مکانیسم اثر متفاوت است. در این حالت فلوراید مانع از دست رفتن مواد معدنی سطح دندان می‌شود و اگر شروع پوسیدگی در نقاطی از مینای دندان وجود داشته باشد، فلوراید با معدنی کردن دوباره این نقاط از پیشرفت پوسیدگی جلوگیری می‌کند.
همچنین فلوراید روی میکروارگانیسم‌های دهانی موثر است و سبب کاهش تولید اسید توسط این میکروارگانیسم‌ها می‌شود. از طرفی، فلوراید وارد مینای دندان‌های تازه رویش یافته می‌شود و باعث افزایش معدنی شدن (اصطلاحا بلوغ مینا) و کاهش آسیب‌پذیری نسبت به پوسیدگی خواهد‌شد. پس فلوراید نه‌تن‌ها در پیشگیری از ضایعه جدید پوسیدگی روی دندان موثر است، بلکه در توقف یا حداقل کند کردن روند پیشروی ضایعات پوسیدگی فعال اولیه روی سطح دندان نقش مهمی دارد.
آیا فلورایدتراپی برای همه کودکان ضروری است؟
بله، کاربرد موضعی فلوراید در مطب دندانپزشکی برای تمامی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می‌شود حتی اگر کودکی پوسیدگی دندان نداشته باشد، فلوراید موضعی به‌عنوان وسیله‌ای برای افزایش مقدار فلوراید مینای دندان تازه رویش یافته و افزایش مقاومت این دندان‌ها در برابر پوسیدگی توصیه می‌شود.
آیا فلورایدتراپی فقط برای کودکان استفاده می‌شود؟
نه، این کار برای بالغان هم موثر است. زیرا فلوراید نه‌تن‌ها در پیشگیری از ضایعه جدید پوسیدگی روی دندان موثر است، بلکه در توقف یا حداقل کند کردن روند پیشروی ضایعات پوسیدگی فعال اولیه روی سطح دندان نقش مهمی دارد.
آیا ممکن است فلورایدتراپی برای کودک عوارض داشته باشد؟
نه، فلورایدتراپی در مطب دندانپزشکی هیچ‌گونه عارضه‌ای ندارد.
فلورایدتراپی در چه فواصلی باید انجام شود؟
معمولا دندانپزشک برحسب وضعیت دندان‌های کودک فواصل انجام فلورایدتراپی را تعیین می‌کند. فواصل بین ۴ تا ۶ ماه برای بیشتر کودکان مناسب است.
آیا دهانشویه‌های حاوی فلوراید واقعا کاربرد و کارآیی دارند؟
این دهانشویه‌ها فقط برای کودکان بالای ۶ سال توصیه می‌شود. اغلب این دهانشویه‌ها حاوی سدیم‌فلوراید هستند. نظارت درست والدین هنگام استفاده از دهانشویه توسط کودک و آموزش خارج کردن کامل دهانشویه از دهان در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها موثر است.
آیا فلوراید موجود در خمیردندان کافی‌است؟
خمیردندان‌ها حاوی مقادیری از فلوراید هستند، ولی این فلوراید به تنهایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌های کودک کافی نیست و بهتر است دندانپزشک برحسب وضعیت کودک فلورایدتراپی را انجام دهد.
