امر به معروف هزینه بر است؛ نهی از منکر کنید!

 حمید فرخ نژاد در برنامه ی دیدنی، مردمی، شاد و آموزنده ی «خندوانه» ی رامبد جوان جمله ای بر زبان راند، در پاسخ به پرسش رامبد که پرسید حمید جان از چه چیزهایی بدت می آید؟

حمید خان فرخ نژاد گفت (نقل به مضمون) از رفتار کسانی که انتقاد می کنند اما برای حل مشکل راهی و جایگزینی ارائه نمیدهد. مثال جالب تر حمید فرخ نژاد این بود که امر به معروف پیش از نهی از منکر آمده است، هر چند هر دو واجب، اما نهی کردن از کاری نادرست همیشه راحت تر از امر به کار درست است. چون کار درست هزینه و اسباب و زحمت و برنامه ریزی به مراتب بیشتر می خواهد، اما نقد و نهی هزینه ی بسیار کمتری دارد و گاه در کلامی خلاصه می شود.

هر چند از دیدگاه بنده هم به عنوان مخاطب این برنامه مسلما تعادل بین این دو و روش درست و قانونی و عمیق اعمال کردنشان در جوامع بشری و اصولا شناخت معنی و مفهوم حقیقی و اصیل هر یک از این دو عمل اهدافی متعالی را متجلی می سازد.

این گفتارها چند گاهی مرا به فکر فرو برد. یاد خاطره ای از عزیزی در مورد استادی ایران شناس از دیار غرب افتادم که به استاد دیگری از دیارمان گفته بود: چرا در متون کهن و باستانی ایران اسکندر مقدونی را با لقب همیشگی «گجستک: ملعون» نوشته اند و می خوانید و می گویید؟

پاسخ برای همه ی ما و البته پرسش کننده روشن و بدیهی است، چون اسکندر مقدونی دشمن ایران بود. سرزمین ما را اشغال کرد و مهم تر از همه تخت جمشید که پایتخت متمدن دنیای شناخته ی شده ی روزگار باستان بود را به آتش کشید.

پرسش بعدی او جالب تر بود، اندیشمند غربی، با وجود اطلاع دقیق، پرسید چند سال پیش این اتفاق روی داد؟

گفته شد: بیش از دو هزار و چند صد سال پیش.

با تعجب گفت: آن وقت هنوز دوباره نساختینش! و همچنان به سبب تخریب تخت جمشید به اسکندر ملعون می گویید؟ او خراب کرد اما شما این دو هزار و اندی چه می کردید؟

شنیدن این پاسخ از زبان شرق شناسی غربی که ممالک اروپایی شان در دو جنگ جهانی ویران شدند و ملت هایش در کمترین زمان دوباره ساختن را اولویت دادند بر پیدا کردن مقصر و زانوی غم گرفتن و تنها نقد و ناسزا گفتن، جای تامل دارد. تفکر غرب را همه جانبه تأیید نمی کنیم و بسیاری جای ها با جدیت بسیار منصفانه و با سند و مدرک منتقدش هستیم. اما در برابر موضوع هایی اینچنینی بهتر است کمی بیشتر، همه با هم فارغ از جناح و گروه و ناله کردن... فکر کنیم و به جای مقصر نمودن یکدیگر و صرفا انگشت گذاشتن بر بیگانه ی بدخواه ایران که به هر روی همیشه بوده است و خواهد بود، گاه بیش و گاه کمتر، با تحلیل علمی و سختکوشی و حل کردن نقاط ضعفمان، با شناخت تمامی افتخارات و اعتبارات فرهنگی و تاریخی و علمی سرزمینمان، گامی بزرگ به پیش رویم.

آقای فرخ نژاد از این طرز تفکرتان ممنونم

اشکان تقی پور،کارشناس ارشد فرهنگ و زبان های باستانی، مؤلف و مدرس دانشگاه