مدلسازی را راهبردهای تقلید و به کار بردن شیوههای دیگران در انجام یک کار موفقیتآمیز تعریف کردهاند. عنصر زیربنایی مفهوم مورد نظر این است که اگر دیگری میتواند پس من هم میتوانم. برای بهکارگیری این روش، گامهای زیر مؤثر است؛
1 ـ مهارتی را که میخواهید یاد بگیرید برگزینید.
2 ـ مدل خود را انتخاب کنید.
3 ـ دسترسی داشتن به مدل؛ در این گام رفتارهای مدل در انجام آن مهارت، دقیق مشاهده و از نزدیک بررسی شود.
4 ـ توالی حرکات، رفتارها و عبارات به کار گرفته شده مدل را در حین انجام مهارت به یاد بسپارید.
5 ـ پس از مرحله چهار، در خیال و ذهن خود خویشتن را از بیرون، آن چنان بنگرید که گویی به یک مدل تبدیل شده اید. باید فکر کنید که در جلد مدل فرو رفته اید.
6 ـ در هنگام یکی شدن الگو، احساسات خود را از انجام مهارت و حرکات تجربه کنید.
7 ـ فعالیتهایی مرتبت با مهارت را به اجرا درآورید.
8 ـ همه مراحل را مرتب انجام دهید تا اینکه سریع و راحت آن مهارت را به کار گیرید.
مقابله با ناکامیناکامی را میتوان چالشی دایمی در زندگی دانست؛ چالشی که به عقیده روانشناسان دو معنای اساسی دارد؛
الف) حالت و وضعیت عاطفی
ب) مانعی که ایجادکننده حالتی ناخوشایند است
موانع ناکام کننده را میتوان تحت سه عنوان بررسی کرد؛1 ـ موانع فیزیکی
2 ـ موانع و سدهای اجتماعی
3 ـ معلولیتهای جسمی و روانی
به منظور اجتناب از وضعیتهای فشارزا و مقاومت در برابر ناکامی به نظر میرسد پیشنهادهای زیر کارساز خواهد بود؛
1 ـ سعی کنید منابع ناکامی را تشخیص دهید.
2 ـ آیا منبع ناکامی را میتوان تغییر داد؟
3 ـ چنانچه منبع ناکامی قابل تغییر یا برطرف کردن باشد، آیا تلاش برای تغییر آن ضروری و به صرفه است؟
برای اینکه مقاومت خود را افزایش دهید:1 ـ در هنگام تصمیم گیریهای مهم شتاب زده عمل نکنید.
2 ـ هر تصمیمی را تا حدی آزمایش کرده و جنبههای مثبت و منفی آن را ارزیابی کنید.
3 ـ چنانچه لازم شد، با دیگران مشورت کرده و سعی کنید انعطاف پذیری خود را از دست ندهید.
4 ـ چنانچه با همه این اوصاف، تصمیمی گرفتید برای به ثمر رسیدن آن حداکثر توان خود را به کار گیرید.
دکتراصغرآقایی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحداصفهان(خوراسگان)
دکترسیدحمید آتش پور، عضوهیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحداصفهان(خوراسگان)