اختصاصی «تابناک باتو»؛ همکارم تعریف کرد: روزی، یکی از دوستان صمیمی ام، به محل کارم آمد، برخلاف همیشه که به مجرد دیدنم، همدیگر را در آغوش می گرفتیم و به همدیگر اظهار ارادت می کردیم، در فاصله یک متری من توقف کرد، در ضمن، ماسکی هم روی بینی و دهان خود گذاشته بود، خواستم با او دست بدهم، عقب تر رفت و دستش را پشت خود قرار داد، با تعجب پرسیدم: داستان چیست؟
گفت: سرما خورده ام، دلم نمی خواد تو مبتلا شوی.
گفتم: این همه تمهیدات، تنها برای همینه؟
پاسخ داد: آره، کار بدی کرده ام؟
گفتم: نه کارت خیلی هم خوبه، اما برای دوره نهفته بیماری خود، چه کار کرده ای؟
پرسید: دوره نهفته بیماری چیست؟ چیزی از آن نمی دانم.
جواب دادم: این دقیقا همان چیزی است که اگر بدانی، در حد زیادی از اضطرابت، در زمان سرماخوردگی خواهد کاست.
همه بیماری های مسری ـ چه از نوع ویروس باشد و چه میکروب ـ به مجرد ورود به بدن، موجب بروز نشانه های بیماری در بدن نخواهند شد؛ به این معنا که بسته به شرایط بدن شخص و نیز قدرت بیماری زایی عامل بیماری، مدتی در بدن نهفته می ماند، در این مدت، آن عامل بیماری، با استفاده از امکانات بدن بیمار، شروع به تکثیر کرده و بیماری، زمانی بروز می کند که تعداد عامل بیماری به مقدار معین یا حد نصاب خاصی، برسد.
متأسفانه در این فاصله زمانی، عامل بیماری می تواند از طریق میزبان، به افراد سالم منتقل و موجب گسترش بیماری شود. در پزشکی به این دوره، دوره نهفته گفته می شود که البته دوره نهفته در بیماری های مختلف متفاوت است؛ برای مثال، دوره نهفته بیماری سرماخوردگی، دو تا سه روز و در بیماری ایدز حدود شش ماه است، به طوری که فرد، در این مدت، به دلائل زیر، بیماری را به افراد سالم منتقل می کند:
۱- از بیماری خویش خبر ندارد.
۲- امکانات فعلی پزشکی با استفاده از آزمایش و نظائر آن، قادر به تشخیص بیماری نیست.در ضمنهر عامل بیماری چون وارد بدن موجود زنده شود، به ارگان خاصی از بدن میزبان تمایل دارد و چون به آنجا رفت، شروع به تکثیر می کند،
نتیجه
بسته به محل تکثیر بیماری، راه های انتقال هم متفاوت خواهد بود.
برای مثال، همان طوری که می دانید، ویروس سرماخوردگی، در سیستم تنفسی تکثیر می شود؛ بنابراین شخص با سرفه، عطسه، ترشحات دهانی هوای اطراف خود را آلوده می کند و عامل بیماری ایدز هم در خون تکثیر می شود، پس از طریق خون و دیگر ترشحات آلوده بدن در صورتی که با خون فرد سالم تماس پیدا کند، منتقل خواهد شد.
نتیجه گیری۱ـ سرماخوردگی در افرادی که بیماری زمینه ای ندارند و از نظر سیتم ایمنی بدن، سالم اند، نه تنها خطری ندارد، بلکه برای بدن، حکم واکسیناسیون دارد. موجب می شود توانایی بدن در درازمدت افزایش یابد.
۲- مصرف دارو در چهار روز اول سرماخوردگی، بدون در نظر گرفتن علت آن، نه تنها موجب درمان بیماری نخواهد شد، بلکه در بعضی موارد، با متوقف کردن مکانیزم های دفاعی بدن که در این شرائط به منظور حفظ سلامتی بدن فعال شده اند و شامل: سرفه، عطسه و آبریزش بینی هستند، موجب عوارض بعدی سرماخوردگی از قبیل؛
*- سینوزیت
*- عفونت گوش میانی به ویژه در کودکان
*- برونشیت خواهد شد.
۳- بیشترین علت شیوع سرماخوردگی، انتقال آن، در دوره نهفته بیماری، است و در آن زمان به هیچ عنوان قابل تشخیص و پیشگیری نیست؛ اما بهتر است در زمان همه گیری و شیوع این بیماری، از خوردن آب در لیوان های مشترک، دست دادن و روبوسی کردن اجتناب نمود.
نکته مهمدر جوامع شهری، ارتباط با افراد بیمار و استفاده از لوازم شخصی یکدیگر به تنهایی نمی تواند عامل انتشار بیماری باشد.
در بروز و شیوع بیماری سه عامل اساسی، نقش دارد؛
۱- وجود عامل بیماری در محیط
۲- قدرت بیماری زایی عامل بیماری
۳- شرایط بدن میزبان
اگر دو عامل اول را در بالاترین حد در نظر بگیریم، تا زمانی که شرایط بدن میزبان مساعد نباشد، امکان بروز بیماری، در فرد سالم وجود ندارد.
بدن میزبان در شرایط زیر با پیش آمدن دو یا چند شرط زیر، مستعد پذیرش بیماری می شود.
۱- خستگی جسمی شدید
۲- خستگی روحی شدید و اضطراب
۳- بی خوابی
۴- گرسنگی طولانی مدت
۴-سرد و گرم شدن بدن به صورت ناگهانی به ویژه بعد از فعالیت فیزیکی
۶-استفاده زیاد از عطر و ادکلون به ویژه در محیط های بسته.
کلام آخر سه جمله است ۱- سرماخوردگی برای اکثریت مردم که سیستم ایمنی آنها سالم است، نه تنها خطری ندارد، بلکه هر بار ابتلا، حکم واکسیناسیون دارد و سیستم ایمنی آنها، تقویت می شود.
۲-عمده انتقال همه بیماری های عفونی، از جمله سرماخوردگی، در دوره نهفته
علیرضا، داودی پزشک دانشگاه خوارزمی و مسئول مرکز بهداشت (تهران)
