«تابناک با تو» - کلیپی بامزه از جشن تولد پیرترین حیوان زنده جهان در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری پربازدید شده و مورد توجه مردم در کشور‌های مختلف قرار گرفته است. پیرترین حیوان زنده جهان در خشکی، لاک‌پشتی به نام «جاناتان» است که ۱۹۱ سالگی خود را در جزیره‌ای در جنوب اقیانوس اطلس جشن گرفت. جاناتان از گونه لاک‌پشت‌های غول‌پیکر با طول عمر متوسط حدود ۱۵۰ سال محسوب می‌شود. این لاک‌پشت کهن‌سال، مدت کوتاهی پس از مرگ ناپلئون به دنیا آمد. گفته می‌شود که جاناتان در حدود سال ۱۸۳۲ میلادی سر از تخم درآورده و ۵۰ سال بعد از تولدش هم از سیشل به قلمرو خارج از بریتانیا آورده شد. جو هالینز، دامپزشک قدیمی که از این لاک‌پشت مراقبت می‌کند، می‌گوید: «جاناتان اکنون از نظر سلامت در شرایط مطلوبی است و همه نشانه‌ها در حال حاضر ما را امیدوار می‌کند که او به قرن سوم زندگی خود برسد، البته اگر محاسبات ما از سن و سال او درست بوده باشد و تا الان این رکورد را رد نکرده باشد.» وی افزود: «با این که جاناتان حس بویایی و بینایی خود را در اثر آب مروارید از دست داده، اما اشتهای او همچنان زیاد است.»
این حیوان یک بار در هفته با میوه و سبزی توسط یک تیم اختصاصی (با دست) تغذیه می‌شود. به‌طور کلی صحبت از سن‌وسال و طول‌عمر همیشه از موضوعات جذاب و مورد بحث جوامع علمی و حتی جمع‌های دوستانه بوده است. این‌که کدام موجودات در این زمینه جزو ترین‌ها هستند هم علاوه بر این‌که موضوع جالبی برای گفتگو است، می‌تواند موضوع اصلی یک تحقیق علمی بسیار مهم و جدی باشد که حتی شاید بتواند به افزایش طول عمر انسان هم کمک کند. پرچمداران زندگی طولانی‌مدت معمولا در آب‌های بسیار عمیق و در شرایط پایدار و ثابت زندگی‌می‌کنند. از آن جا که دانشمندان نمی‌توانند تولد و مرگ هریک از اعضای یک گونه را ثبت کنند، معمولا حداکثر طول عمر یک گونه را براساس ویژگی‌های زیست‌شناختی آن تخمین می‌زنند. با این حال و در پرونده امروز زندگی‌سلام از پیرترین جانورانی خواهیم گفت که تا به حال در خشکی و آب زندگی کرده‌اند، از توتیای قرمز ۲۰۰ ساله و صدف اقیانوسی ۵۰۰ ساله بگیرید تا اسفنج‌شیشه‌ای بیش از ۱۰هزار ساله.
افزایش عمر در اسارت
چه جانوری؟ گوریل
چند سال؟ ۶۵ سال
تصور می‌شود که پیرترین گوریلی که امروز زنده است، ۶۵ سال داشته باشد. به‌طور کلی طول عمر گوریل‌ها در طبیعت بین ۳۰ تا ۴۰ سال است و در اسارت می‌توانند تا دهه ۵۰ زندگی کنند. کولو (Colo)، گوریل دشت غربی باغ وحش کلمبوس تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۷ با ۶۰ سال سن، پیرترین گوریل متولدشده در باغ‌وحش بود، اما امروز به نظر می‌رسد دو گوریل ماده با یکدیگر در این عنوان سهیم هستند: فاتو در باغ وحش برلین در آلمان و ترودی در باغ وحش لیتل راک در ایالت آرکانزاس آمریکا که هر دو ۶۵ ساله تخمین زده می‌شوند.
امید غول‌پیکر‌ها به زنده ماندن
چه جانوری؟ فیل
چند سال؟ ۸۸ سال
فیل‌های آسیایی معمولا می‌توانند تا اواسط ۵۰ سالگی زندگی کنند. با این حال تعداد کمی از آن‌ها به دهه ۸۰ زندگی خود رسیده‌اند. لین ونگ یک فیل آسیایی در باغ وحش تایپه در تایوان بود که ۸۶ سال عمر کرد و در زمان مرگش در سال ۲۰۰۳ رکورد جهانی مسن‌ترین فیل در اسارت را به نام خود ثبت کرد. داکشایانی هم فیلی بود که در معبدی در کرالای هند زندگی می‌کرد و تا ۸۸ سالگی عمر کرد و رکورددار محسوب می‌شود.
کاکل سفید‌های ۱۰۰ ساله
چه جانوری؟ طوطی‌های کاکلی سفید
چند سال؟ ۱۰۴ سال
طوطی‌های کاکلی سفید یکی از ۲۰ زیرگونه خانواده طوطی هستند که معمولا ۶۰ سال عمر می‌کنند؛ اما برخی از آن‌ها در اسارت تا یک قرن هم زیسته‌اند. یکی از آن‌ها به نام «فرد» در یک پناهگاه حیات وحش در تاسمانی استرالیا اکنون ۱۰۴ ساله است. یکی دیگر از طوطی‌های کاکلی سفید معروف به «کوکی بنت» هم بوده که تخمین زده می‌شود تا ۱۲۰ سالگی عمر کرده است.
بی‌مهره‌های کوچک در آب‌های کم‌عمق
چه جانوری؟ توتیای قرمز
چند سال؟ ۲۰۰ سال
توتیای قرمز، بی‌مهره کوچک و گرد و خاردار است و در آب‌های کم‌عمق ساحلی آمریکای شمالی از کالیفرنیا تا آلاسکا زندگی کرده و بیشتر از گیاهان دریایی تغذیه می‌کند. محققان تصور می‌کردند که خارپشت‌های دریایی قرمز به‌سرعت رشد می‌کنند و طول‌عمر متوسطی تا حدود ۱۰سال دارند، اما با بررسی‌های دقیق‌تر، متوجه شدند که این خارپشت‌ها با روندی بسیار آهسته به رشد خود ادامه می‌دهند. توتیای قرمز درصورتی‌که بتواند از گزند شکارچیان، بیماری‌ها و ماهیگیران در امان بماند، ممکن است تا ۲۰۰ سال هم عمر کند.
بیشترین طول عمر در بین پستانداران
چه جانوری؟ نهنگ قطبی
چند سال؟ بیش از ۲۰۰ سال
نهنگ قطبی دارای طولانی‌ترین طول عمر در بین پستانداران است. با این‌که تعیین طول‌عمر دقیق نهنگ‌های قطبی هنوز امکان‌پذیر نیست، اما شواهد یافت‌شده مانند سرنیزه‌های سنگی در بدن برخی از آن‌ها نشان‌می‌دهد که می‌توانند به‌راحتی بیش از ۱۰۰سال و حتی تا ۲۰۰سال عمر کنند. نهنگ قطبی دارای نوعی جهش ژنتیکی است که در ترمیم DNAهای آسیب‌دیده نقش دارد که می‌تواند از آن‌ها در برابر سرطان محافظت کند. علاوه‌براین، دارای ژنی است که در رشد و ترمیم سلول‌ها نقش دارد و می‌تواند سرعت پیری را آهسته کند.
ترمیم‌گر DNA برای جلوگیری از ابتلا به سرطان
چه جانوری؟ صخره‌ماهی چشم خشن
چند سال؟ ۲۱۰ سال
صخره‌ماهی‌های چشم‌خشن که در اقیانوس آرام از کالیفرنیا تا ژاپن زندگی می‌کنند می‌توانند حداقل تا ۲۱۰ سال عمر کنند. این ماهی‌ها می‌توانند تا ۹۷سانتی‌متر بزرگ شوند و معمولا از میگو و ماهی‌های کوچک‌تر تغذیه می‌کنند. در تحقیقی که سال ۲۰۲۱ میلادی در نشریه معتبر ساینس منتشر شد، محققان با بررسی ۸۸گونه متفاوت از صخره‌ماهی‌ها، کد‌های ژنتیکی مخصوصی را یافتند که وظیفه آن ترمیم DNA برای جلوگیری از ابتلا به سرطان است.
بی‌مهرگانی با سوخت‌وساز پایین
چه جانوری؟ صدف‌مروارید آب‌شیرین
چند سال؟ ۲۸۰ سال
صدف‌های‌مروارید آب‌شیرین دوکفه‌ای‌هایی هستند که ذرات غذا را از آب جدا و بیشتر در رودخانه‌های اروپا و آمریکای شمالی زندگی می‌کنند. براساس گزارش صندوق جهانی حیات‌وحش برای طبیعت، قدیمی‌ترین صدف‌مروارید آب‌شیرین شناخته‌شده ۲۸۰ سال عمر داشته است. این بی‌مهرگان به‌دلیل سوخت‌وساز پایین، عمر طولانی دارند. صدف‌مروارید آب‌شیرین گونه‌ای در معرض خطر انقراض است؛ جمعیت آن‌ها به‌دلیل عوامل مختلف مرتبط با انسان، از جمله آسیب و تغییرات در زیستگاه‌های رودخانه‌ای و حتی شکار، به‌سرعت در حال کاهش است.
کوسه‌هایی تا ۵۱۲ ساله
چه جانوری؟ کوسه گرینلند
چند سال؟ ۲۷۲ سال
کوسه‌های گرینلند در اعماق اقیانوس منجمدشمالی و اقیانوس اطلس‌شمالی زندگی‌می‌کنند. به گفته مرکز مطالعات سنت لارنس کانادا، کوسه‌های گرینلند می‌توانند تا ۷.۳ متر رشد کنند. آن‌ها بیشتر از ماهی‌ها و پستانداران دریایی مانند فک تغذیه می‌کنند. در تحقیقی که سال ۲۰۱۶ میلادی در نشریه معتبر ساینس منتشر شد، محققان با مطالعه بافت روی چشم کوسه گرینلند، حداقل سن آن‌ها را ۲۷۲سال تخمین زده‌اند. هرچند در همان تحقیق سن بزرگ‌ترین کوسه تا ۳۹۲سال و حتی ۵۱۲ سال هم تخمین زده شد، اما از آن جا که این تخمین‌ها با مقدار قابل‌توجهی عدم‌قطعیت همراه بودند، همان ۲۷۲سال هم کوسه گرینلند را به مسن‌ترین مهره‌دار روی زمین بدل‌کرده است.
تغذیه از شکاف‌های کف دریا
چه جانوری؟ کرم‌لوله‌ای
چند سال؟ ۳۰۰ سال
کرم‌های لوله‌ای نوعی از بی‌مهرگان هستند که در کف اقیانوس زندگی می‌کنند. این کرم‌ها در لوله‌های خود دارای نوعی باکتری هستند که مواد شیمیایی را تبدیل به قند و به‌عنوان غذا جذب می‌کنند. برخی از کرم‌های لوله‌ای در دریاچه‌های گرمابی زندگی می‌کنند، درحالی‌که پیرترین گونه‌ها در محیط‌هایی سردتر و پایدارتر یافت می‌شوند و مواد شیمیایی موردنیاز خود را از درز و شکاف‌های کف دریا جذب می‌کنند. گونه‌ای از کرم‌لوله‌ای در خلیج‌مکزیک، به‌طور منظم تا ۲۰۰ سال عمر می‌کند و برخی از نمونه‌ها بیش از ۳۰۰ سال هم زنده می‌مانند. کرم‌های‌لوله‌ای متابولیسم آهسته‌ای دارند و تهدیدات طبیعی کمی (مانند شکارچیان) دارند که به این موجودات کمک کرده عمر طولانی‌تری داشته باشند.
رشدی آرام در آب‌های سرد
چه جانوری؟ صدف اقیانوسی
چند سال؟ بیش از ۵۰۷ سال
صدف‌های اقیانوسی کوهوگ در آب‌های شور اقیانوس اطلس‌شمالی زندگی می‌کنند. براساس گزارش موزه ملی ولز، یکی از صدف‌های اقیانوسی که در سواحل ایسلند در سال ۲۰۰۶ یافت شد، ۵۰۷سال داشت. به گفته آنا هلمز، مسئول موزه ملی ولز، صدف‌های کوهوگ اقیانوسی در آب‌های سردتر اطراف ایسلند، سوخت‌وساز کندتری دارند و به همین دلیل به کندی رشد می‌کنند و حتی ممکن است بیش از ۵۰۷سال عمر کنند، اما هنوز نمونه قدیمی‌تری یافت نشده‌است.
زندگی هزاران ساله و گروهی
چه جانوری؟ اسفنج‌شیشه‌ای
چند سال؟ بیش از ۱۰هزار سال
اسفنج‌ها مانند مرجان‌ها به‌صورت گروهی زندگی‌می‌کنند و می‌توانند تا هزاران سال عمر کنند. اسفنج‌شیشه‌ای ازجمله قدیمی‌ترین اسفنج‌های زمین است که غالبا در اعماق اقیانوس یافت می‌شود و اسکلتی شبیه به شیشه دارد. در تحقیقی که سال ۲۰۱۲ در نشریه کمیکال ژئولوژی منتشر شد، محققان تخمین زدند که یک اسفنج‌شیشه‌ای متعلق به گونه‌ای خاص حدود ۱۱هزار سال قدمت دارد و سایر گونه‌های اسفنج ممکن است حتی زندگی طولانی‌تری داشته باشند.
هرگز در اثر پیری نخواهد مرد
چه جانوری؟ عروس‌دریایی تیولا
چند سال؟ تقریبا جاودان
این نوع خاص عروس‌دریایی، جاودان یا نامیرا نام دارد، زیرا به‌طور بالقوه می‌تواند همیشه زنده بماند. عروس دریایی زندگی خود را به‌صورت لارو آغاز می‌کند، سپس به پولیپ تبدیل می‌شود و درنهایت پولیپ‌ها، عروس‌دریایی را می‌سازند. به گفته موزه تاریخ طبیعی آمریکا، این گونه از این نظر خاص است که در صورت آسیب فیزیکی یا گرسنگی می‌تواند دوباره به پولیپ تبدیل شود و مجدد به حالت عروس‌دریایی خود بازگردد. عروس دریایی بومی دریای مدیترانه می‌تواند این روند را بار‌ها تکرار و عملا چرخه زندگی خود را معکوس کند. این‌گونه با اندازه بسیار کوچک ۴.۵ میلی‌متری خود بیشتر شکار ماهی‌های دیگر می‌شود، به‌همین‌دلیل در شرایط زندگی مناسب، هرگز در اثر پیری نخواهد مرد.
منبع: برترین‌ها
