فوران کوه وزوویوس در سال ۷۹ میلادی مردمان شهر پمپئی را چنان غافلگیر کرد که فرصت فرار پیدا نکردند. چندین قرن بعد بقایای بدن مردمان این شهر که برخی در حال فرار و برخی در اتاق‌ها و محل کارشان زیر خاکستر مدفون شده بودند پیدا شد.
اما کشفیات تازۀ شگفت‌انگیز در این شهر انگار هرگز به اتمام نمی‌رسد. در سال ۲۰۲۰ محققان قطعاتی از بافت مغزی یکی از قربانیان را پیدا کردند که در اثر گرمای گازهای آتشفشانی به «شیشه» تبدیل شده بود.
قطعه‌ای شیشه‌مانند که به گمان محققان بخشی از بافت مغز است
باستان‌شناسان معمولا خیلی به ندرت موفق به کشف بافت‌های مغزی انسان می‌شود اما این بار ماجرا متفاوت بود. بقایای مردی که بر روی یک تخت خواب چوبی دراز کشیده بود و همانجا زیر خاکستر دفن شده بود، اولین بار در دهۀ 1960 میلادی کشف شد. گمان باستان‌شناسان این است که او متصدی یک پرستشگاه موسوم به کولگیوم آگوستالیوم بوده است.
محلی که این فرد دو هزار سال قبل در آن خوابیده و همانجا دفن شده بود
سه سال قبل بود که تیمی از محققان دانشگاه ناپل دریافتند که بخشی از مغز این فرد به شیشه تبدیل شده و همچنان حفظ شده است. فرایند تبدیل بافت نرم به شیشه زمانی رخ می‌دهد که بافت در معرض حرارت بسیار بالا قرار بگیرد و بعد به طور تقریبا ناگهانی سرد شود.
قطعات بافت مغز این فرد به صورت تکه‌هایی از یک مادۀ درخشان سیاه‌رنگ به همراه بقایایی از جمجمۀ او یافت شدند. محققان با اسکن این قطعات با استفاده از میکروسکوپ الکترونی توانستند ساختارهای کروی و لوله‌ای شکلی را مشاهده کنند که شباهت زیادی با ساختار نورون‌ها یا سلول‌های مغزی دارند. اینگونه بود که این قطعات به عنوان باقی‌مانده‌های مغز فرد تشخیص داده شدند.
تصویر میکروسکوپی از قطعۀ شیشه‌ای که سلول‌های مغزی را نشان می‌دهد
علاوه بر قطعات کوچک مغز، محققان توانستند بخشی از نخاع فرد را نیز پیدا کنند که درست مانند قطعات مغز به شیشه تبدیل شده بود. (تصویر زیر، محل دقیق کشف قطعات مغزی و نخاعی را نشان می‌دهد).
فرادید
چه استفاده ای می توان از این موضوع کرد؟