«تابناک با تو» - یک داروی سرطان جدید به نام دوستارلیمَب Dostarlimab (با نام تجاری Jemperli) در یک کارآزمایی بالینی کوچک نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشته است. این دارو برای درمان سرطان راست‌روده یا رکتوم ساخته و آزمایش شده است.
فعلا این دارو فقط روی ۱۸ نفر آزمایش شده و همه این بیماران مبتلا به مرحله میانی بیماری بوده‌اند.
نتایج آزمایش فاز دوم این داری جدید، در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده است. این مطالعه توسط محققان مرکز سرطان Memorial Sloan Kettering، دانشگاه ییل Yale بانجام شده و شرکت داروسازی GlaxoSmithKline حمایت مالی یا اسپانسری را انجام داده است.
در این کارآزمایی داوطلبانی شرکت داده شدند که سرطان رکتوم مرحله II یا III داشتند، به این معنی که تومور‌های آن‌ها شروع به بزرگ‌تر شدن کرده بودند و در آستانه گسترش یا متاستاز به اعضای مجاور بودند.
این سرطان توسط مکانیسم خاصی به نام نقص در ترمیم عدم تطابق ایجاد می‌شود. (deficiency in mismatch repair)
سرطان‌ها دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. گاهی اوقات، مثل همین سرطان رکتون، دلیل سرطان این است که جهش‌هایی در سلول‌های ما صورت می‌گیرد و سلول‌ها نمی‌توانند خطا‌های کپی DNA را برطرف کنند و حاصل این امر بیماری سرطان است.
محققان این نظریه را مطرح کردند که برای درمان، از یک پادتن یا آنتی‌بادی آزمایشگاهی به نام دوستارلیمَب، استفاده شود تا شاید در بیماران کبتلا به سرطان رکتوم سودمند باشد.
این دارو با مهار پروتئینی به نام گیرنده مرگ برنامه‌ریزی شده-۱ (PD-۱) که در بسیاری از سلول‌های سرطانی یافت می‌شود، عمل می‌کند.
این مهار سپس به سیستم ایمنی اجازه می‌دهد تا سلول‌های سرطانی را مضر تشخیص دهد و آن‌ها را هدف قرار دهد.
این دارو توسط شرکت GlaxoSmithKline ساخته شده است و سال گذشته توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای مواردی از سرطان آندومتر یا رحم هم تایید شده بود.
برای انجام تحقیق، به بیماران یک دوز دوستارلیمب هر سه هفته یکبار به مدت شش ماه داده شد.
قرار بودپس از انجام این درمان شناسایی، اگر هنوز سرطان آن‌ها باقی مانده باشد، بیماران درمان معمول را دریافت کنند، یعنی شیمی‌درمانی و جراحی.
اما در کمال شگفتی مشخص شد که بعد شش ماه درمان دیگر نشانی از بیماری باقی نمانده و سرطان کاملا ریشه‌کن شده.
در زمان انتشار این تحقیق، ۱۸ بیمار درمان را به پایان رسانده‌اند و ۱۲ بیمار حداقل به مدت یک سال پیگیری شده‌اند و هیچ یک از آن‌ها تاکنون علائمی از بازگشت سرطان خود را نشان نداده‌اند. حتی اولین بیماری که این دارو را دریافت کرده، دو سال بعد از اتمام درمان، سرطانش عود نکرده است.
اما باید توجه داشته باشید که هنوز برای نتیجه‌گیری خیلی زود است. رسانه‌ها هم موظف هستند که از ایجاد خوشبینی بیش از حد در مورد کارایی این دارو خودداری کنند. باید توجه داشته باشیم که اولا پژوهش باید روی عده بیشتری از بیماران صورت بگیرد تا کارایی دارو و نبود عوارض جانبی مهم، اثبات شود.
دوستارلیمَب Dostarlimab و درمان‌های زییستی یا ایمونوتراپی مشابه عاری از عوارض جانبی نیستند و به ندرت می‌توانند عوارض جدی مانند ضعف عضلانی ایجاد کنند، اگرچه این عارضه در مورد این دارو فعلا گزارش نشده است.
نکته بعدی این است که هر دوز ۱۱۰۰۰ دلار هزینه دارد. به عبارتی یک دوره درمان کامل حدود ۹۰ هزار دلار هزینه دارد که هزینه بسیار کلانی است.
نکته بعدی هم این است که همان طور که پیش‌تر ذکر کردم، این دارو در مرحله II یا III سرطان رکتوم مؤثر بوده و اگر سرطان دست‌اندازی‌ها یا متاستاز وسیع داشته باشد، احتمالا کارایی‌ای ندارد.
این امید وجود دارد که آن دسته از سرطان‌هایی که نقص در ترمیم عدم تطابق باعثشان می‌شود، مانند سرطان سینه، تیروئید، مثانه و پروستات را بشود با همین دسته دارویی مهارکننده‌های PD-۱ درمان کرد، البته در صورتی که در مراحل اولیه توسعه سرطان، قبل از انتشار در سراسر بدن باشند.
اطلاعاتی در مورد سرطان رکتوم یا راست‌روده:
رکتوم چند اینچ آخر روده بزرگ است. از انتهای بخش نهایی کولون شروع می‌شود و به مقعد منتهی می‌شود.
سرطان داخل راست روده (سرطان رکتوم) و سرطان داخل روده بزرگ (سرطان کولون) اغلب با هم به عنوان “سرطان کولورکتال” نامیده می‌شوند.
در حالی که سرطان رکتوم و روده بزرگ از بسیاری جهات مشابه هستند، درمان آن‌ها کاملاً متفاوت است. به این دلیل که رکتوم در یک فضای تنگ قرار دارد و به اعضای دیگر چسبیده است.
در گذشته، بقای طولانی مدت برای افراد مبتلا به سرطان رکتوم، حتی پس از درمان گسترده، غیرمعمول بود. به لطف پیشرفت‌های درمانی در چند دهه اخیر، میزان بقای سرطان رکتوم بسیار بهبود یافته است.
علائم
علائم و نشانه‌های سرطان رکتوم عبارتند از:
* تغییر در عادات اجابت مزاج، مانند اسهال، یبوست یا حرکات مکرر روده
* رنگ قرمز تیره یا خون قرمز روشن در مدفوع
* مدفوع باریک
* احساس اینکه روده شما به طور کامل تخلیه نمی‌شود
* درد شکم
* کاهش وزن بی‌دلیل
* ضعف یا خستگی
جهش‌های ژنی ارثی که خطر ابتلا به سرطان کولون و رکتوم را افزایش می‌دهد
در برخی خانواده‌ها، جهش‌های ژنی که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می‌دهد. این جهش‌ها تنها در درصد کمی از سرطان‌های رکتوم نقش دارند. برخی از ژن‌های مرتبط با سرطان کولورکتال خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، اما آن را اجتناب‌ناپذیر نمی‌کنند.
دو سندرم ژنتیکی مرتبط با سرطان روده خیلی مهم هستند:
* سندرم لینچ: سندرم لینچ که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپی ارثی (HNPCC) نیز شناخته می‌شود، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و سایر سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به سندرم لینچ معمولاً قبل از ۵۰ سالگی به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند.
* پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP). FAP یک اختلال نادر است که باعث ایجاد هزاران پولیپ در پوشش روده بزرگ و راست روده می‌شود. خطر ابتلا به سرطان کولون یا رکتوم در افراد مبتلا به FAP درمان نشده قبل از ۴۰ سالگی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
آزمایش ژنتیک می‌تواند این و سایر سندرم‌های سرطان روده بزرگ وراثتی نادرتر را تشخیص دهد.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر سرطان رکتوم را افزایش دهند، همان عواملی هستند که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند. عوامل خطر سرطان کولورکتال عبارتند از:
* سن بالا. سرطان کولورکتال در هر سنی قابل تشخیص است، اما اکثر افراد مبتلا به این نوع سرطان مسن‌تر از ۵۰ سال هستند.
* سابقه شخصی سرطان کولورکتال یا پولیپ. اگر قبلاً سرطان رکتوم، سرطان روده بزرگ یا پولیپ آدنوماتوز داشته‌اید، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال بیشتر است.
* بیماری التهابی روده. بیماری‌های التهابی مزمن روده بزرگ و راست روده، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون، خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می‌دهد.
* سندرم‌های ارثی که خطر سرطان رکتوم را افزایش می‌دهند. سندرم FAP و لینچ را افزایش دهند.
* سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال. اگر پدر یا مادر، خواهر و برادر یا فرزندتان مبتلا به سرطان روده بزرگ یا رکتوم باشد، احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال بیشتر است.
* رژیم غذایی کم سبزیجات. سرطان کولورکتال ممکن است با رژیم غذایی کم سبزیجات و گوشت قرمز زیاد همراه باشد، به ویژه زمانی که گوشت کبابی و زغال‌پز.
* ورزش خیلی کم:
* دیابت. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که بیماری‌شان کنترل نیست
* چاقی. خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد چاق در مقایسه با افرادی که وزن مناسبی دارند بیشتر است.
* سیگار کشیدن
* نوشیدن الکل. مصرف منظم بیش از سه نوشیدنی الکلی در هفته ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
* پرتودرمانی برای سرطان قبلی: پرتودرمانی که برای درمان سرطان‌های قبلی روی شکم انجام می‌شود ممکن است خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهد.
منبع: یک پزشک
