«تابناک با تو» - کیسه صفرا یک اندام کوچک گلابی شکل است که در زیر کبد قرار دارد و صفرا را ذخیره و آزاد میکند. صفرا مایعی است که کبد تولید میکند و به هضم چربیهای موجود در غذایی که میخورید کمک میکند.
این کیسه در قسمت سمت راست بالای شکم قرار دارد، درست زیر کبد شما.
عملکرد کیسه صفرا
کیسه صفرا بخشی از سیستم گوارش شما است. وظیفه اصلی آن ذخیره صفرا است. صفرا به دستگاه گوارش شما کمک میکند تا چربیها را تجزیه کند. صفرا مخلوطی از کلسترول، بیلی روبین و نمکهای صفراوی است.
کمک به سایر اندامها
این کیسه از طریق مجموعهای از مجاری صفراوی به نام مجرای صفراوی به سایر قسمتهای دستگاه گوارش شما متصل است. دستگاه صفراوی (که گاهی اوقات سیستم صفراوی یا درخت صفراوی نامیده میشود) یک سیستم لوله مانند است که صفرا را از کبد به روده کوچک میبرد.
وظیفه این کیسه در بدن
قبل از شروع غذا خوردن، کیسه پر از صفرا است. هنگامی که شروع به خوردن میکنید، این کیسه سیگنالهایی برای انقباض و فشار دادن صفرای ذخیره شده از طریق مجاری صفراوی دریافت میکند. صفرا در نهایت راه خود را به بزرگترین مجرای صفراوی شما یعنی مجرای صفراوی مشترک پیدا میکند.
صفرا از طریق مجرای صفراوی مشترک به اثنی عشر یا دوازدهه، اولین قسمت روده کوچک شما میگذرد؛ یعنی جایی که با غذای منتظر هضم مخلوط میشود. بعد از خوردن غذا، کیسه خالی است و شبیه یک بادکنک تخلیه شده است و منتظر است دوباره پر شود.
بیماریهای صفراوی
شرایط متعددی میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در این کیسه شود. شایعترین بیماری سنگ کیسه صفرا است. سنگهای صفراوی معمولاً بی ضرر هستند، اما گاهی اوقات میتوانند منجر به بیماری شوند. مشکلات کیسه صفرا عبارتند از:
سنگ کیسه صفرا: سنگ کیسه صفرا اجسامی مانند سنگ ریزه ساخته شده از مواد صفراوی هستند که در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی ایجاد میشوند. این سنگها میتوانند به شکل و اندازه ریز دانههای شن تا به بزرگی توپ گلف باشند. سنگ صفرا معمولا بی ضرر است، اما میتوانند باعث درد، حالت تهوع یا التهاب شوند.
کوله سیستیت: کوله سیستیت التهاب کیسه صفرا است. زمانی که سنگ کیسه مانع خروج صفرا از این کیسه میشود، این اتفاق میافتد. کوله سیستیت باعث تب و درد میشود و معمولاً نیاز به جراحی دارد.
پانکراتیت سنگ کیسه صفرا: پانکراتیت سنگ کیسه التهاب پانکراس شما است. زمانی اتفاق میافتد که سنگ کیسه از مجرای صفراوی مشترک عبور میکند و مجرای پانکراس را در یک نقطه مشترک درست قبل از تخلیه به روده کوچک مسدود میکند.
* سرطان کیسه صفرا: سرطان کیسه صفرا نادر است. ممکن است در ربع فوقانی راست شکم احساس درد کنید. اما احتمال بروز این درد به دلیل شرایط دیگری بسیار بیشتر است.
علائم
علائم مشکلات کیسه صفرا متفاوت است. برخی از افراد سنگ کیسه را احساس نمیکنند یا حتی نمیدانند که آن را دارند. اما اگر سنگهای صفراوی جریان صفرا را مسدود کنند، میتوانند بر کیسه یا پانکراس شما تأثیر بگذارند. ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
* درد بالای سمت راست شکم.
* احساس درد قسمت بالای شکم.
* درد سمت راست بالای شکم که به شانه راست یا پشت کشیده میشود.
* درد بعد از خوردن غذای چرب.
* زردی (زردی پوست و سفیدی چشم).
* تهوع و استفراغ.
* تب.
* لرز.
* ادرار قهوهای روشن یا مدفوع رنگ روشن.
درمان
اکثر مشکلات این کیسه با برداشتن و خارج کردن آن از بدن درمان میشوند. جراحی برای برداشتن کیسه کوله سیستکتومی نامیده میشود. این کیسه یک اندام ضروری نیست. این بدان معناست که شما میتوانید بدون کیسه صفرا یک زندگی عادی داشته باشید. زمانی که جراح کیسه شما را برمی دارد، صفرا به جای اینکه ابتدا در کیسه ذخیره شود، مستقیماً از مجاری صفراوی خارج میشود و به دستگاه گوارش شما میریزد.
جراحان میتوانند کوله سیستکتومی را به سه روش انجام دهند:
* کوله سیستکتومی باز: با جراحی باز، جراح شما از طریق یک برش بزرگ عمل میکند. اگر کیسه شما به شدت ملتهب یا زخم شده باشد، جراح شما ممکن است کوله سیستکتومی باز انجام دهد.
* کوله سیستکتومی لاپاراسکوپی: با جراحی لاپاراسکوپی، جراح شما از طریق چند برش کوچک عمل میکند. جراحی لاپاراسکوپی به طور کلی منجر به بهبودی سریعتر، درد کمتر و زخمهای کوچکتر میشود. در بیشتر موارد کوله سیستکتومی به روش لاپاراسکوپی انجام میشود.
* کوله سیستکتومی رباتیک: این روش جدیدتر است و در تعداد کمی از مراکز موجود است.
تاثیر وزن بر سنگ کیسه صفرا
افرادی که اضافه وزن دارند – به ویژه زنان – بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند. این به این دلیل است که افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است کلسترول بیشتری در صفرا داشته باشند. کلسترول بیشتر در صفرا میتواند باعث ایجاد سنگ کیسه شود. افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است کیسه بزرگتری نیز داشته باشند که به خوبی کار نمیکند. کاهش وزن خیلی سریع ممکن است شانس شما را برای تشکیل سنگ کیسه نیز افزایش دهد. اما کاهش آهسته وزن ممکن است به شما در پیشگیری از آنها کمک کند.
تغییر رژیم غذایی بعد از جراحی
وجود این کیسه در بدن ضروری نیست، اما به شما در هضم غذاهای چرب کمک میکند. بلافاصله پس از جراحی و برداشتن کیسه، باید از مصرف غذاهای سرخ شده و چرب خودداری کنید.
پس از جراحی، کالری چربی نباید بیش از ۳۰ درصد رژیم غذایی شما را تشکیل دهد. وقت خود را صرف معرفی مجدد غذاهای پرفیبر مانند غلات کامل، آجیل، دانهها و سبزیجات کنید. اگر خیلی سریع آنها را بخورید ممکن است باعث نفخ و گاز شدید شوند.
یادداشت نهایی
کیسه صفرا یک عضو کوچک گلابی شکل در سمت راست بالای شکم است. این کیسه میتواند صفرا را ذخیره و آزادکند تا به سیستم گوارش شما در تجزیه چربی کمک کند. شایعترین مشکلی که ممکن است در این عضو ایجاد شود سنگ کیسه است. سنگ کیسه اجسامی مانند سنگریزه هستند که از مواد صفراوی ساخته شده اند.
اکثر مردم حتی نمیدانند که سنگ صفرا دارند و در بیشتر مواقع مشکلی ایجاد نمیکنند. اگر بعد از خوردن وعدههای غذایی چرب، تهوع، استفراغ، یرقان یا تب، درد سمت راست بالای شکم دارید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر مشخص شود که مشکل از کیسه صفرای شما است، ممکن است نیاز داشته باشید کیسه را بردارید، که اشکالی ندارد – صفرا یک عضو ضروری نیست و برداشتن آن ممکن است باعث شود احساس بهتری داشته باشید.
منبع: روزیاتو