اختصاصی تابناک باتو ــ فیبی گرت، جوان ۲۲ سالهای است که طبق اذعان خود و نیز بررسی‌های آزمایشگاهی، هرگز به کرونا مبتلا نشده بود. فیبی در مصاحبه‌ای بیان داشت که او چهار بار در ارتباط مستقیم با افراد آلوده قرار گرفته است، اما به هیچ وجه به این بیماری مبتلا نشده است. او حتی چندی پیش مهمانی بزرگی برگزار کرد که پس از مهمانی، تست کرونا همه افراد شرکت کننده به جز او مثبت شده است.
در مارس ۲۰۲۱، او در اولین آزمایش چالشی Covid-۱۹ که تلاشی عمدی برای آلوده کردن او به ویروس کرونا در جهان بود، شرکت کرد که شامل چکاندن ویروس زنده در بینی او و بستن سوراخ‌های بینی او برای چندین ساعت بود. با این حال همچنان بدن او در برابر ابتلا به بیماری مقاومت می‌کرد.
فیبی بیان کرد: «ما این آزمایش را در چندین نوبت و به طرق مختلف همچون استفاده از سواپ گلو، سواپ بینی، یا حتی انواع دیگری از سواپ‌ها انجام دادیم.» او افزود: «پس از انجام روش‌های آلوده کردن، هرگز علائمی نداشتم. حتی آزمایش خون دادم، اما جواب آزمایش هرگز مثبت نشد. مادر من همواره بیان می‌کرد که خانواده ما هرگز به آنفلوآنزا مبتلا نمی‌شود که این امر باعث شده بود تا به بررسی این موضوع بپردازم.»
بسیاری از مردم ممکن است با فردی آشنا باشند که علیرغم ابتلا همه اطرافیان آن‌ها به کرونا، سرسختانه در برابر ابتلا به کووید مقاومت کرده است. اینکه بدن آن‌ها چگونه در برابر ابتلا به ویروس مقاومت می‌کند، همچنان مانند یک راز باقی مانده است، اما دانشمندان اخیراً گام‌هایی در جهت پیدا کردن علل اصلی این موضوع برداشته اند. امید آن است که شناسایی این مکانیسم‌ها بتواند منجر به تولید دارو‌هایی شود که نه تنها از افراد در برابر ابتلا به کووید محافظت می‌کند، بلکه از انتقال آن نیز جلوگیری کند.
فیبی گرت تنها شرکت کننده این آزمایش نبود. از ۳۴ نفر شرکت کننده در این آزمایش که در معرض مستقیم ویروس قرار گرفتند، تنها ۱۶ نفر هیچ گونه عفونتی نشان ندادند (عفونت ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در این مطالعه، به وسیله دو آزمایش PCR مثبت متوالی مشخص و تائید می‌شد). به بیان دیگر، تست کرونای تقریبا نیمی از افراد شرکت کننده اغلب چند روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، مثبت شد.
مطالعات حاکی از آن است که این مکانیسم احتمالاً انعکاسی از سیستم ایمنی بدن افراد است که به سرعت یک عفونت را در مراحل اولیه خاموش می‌کند و آن را از بین می‌برد. پروفسور کریستوفر چیو از امپریال کالج لندن، که سرپرستی این مطالعه را بر عهده داشت، گفت: «در مطالعات قبلی خود با سایر ویروس‌ها، ما شاهد پاسخ‌های ایمنی اولیه در بینی افراد شرکت کننده در آزمایش بودیم که با مقاومت در برابر عفونت مرتبط بود. این یافته‌ها نشان می‌دهد که بین ویروس و میزبان جدالی صورت می‌گیرد که در آن سیستم ایمنی بدن شرکت‌کننده در آزمایش در نهایت پیروز این نبرد خواهد بود.»
نتایج حاصل از این آزمایش چالش برانگیز نشان داده اند که برخی از شرکت کننده‌ها علائم خفیفی مانند گرفتگی بینی، گلودرد، خستگی یا سردرد را گزارش کردند. با این حال، از آنجایی که این علائم معمولاً در زندگی روزمره نیز رخ می‌دهند، ممکن است ارتباطی با قرار گرفتن در معرض ویروس نداشته باشند.
پروفسور چیو می‌گوید: «در هر صورت، سطوح ویروس در بدن افراد شرکت کننده به قدری بالا نرفت که سطوح قابل تشخیص آنتی‌بادی، سلول‌های T یا عوامل التهابی در خون را که معمولاً با علائم مرتبط هستند، تحریک کند.»
مطالعات دیگر همچنین نشان می‌دهند که می‌توان کووید را در مراحل اولیه عفونت از بین برد. به عنوان مثال، در طی موج اول همه‌گیری، دکتر لئو سوادلینگ و همکارانش از دانشگاه کالج لندن، گروهی از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی را که به طور مرتب در معرض بیماران آلوده قرار می‌گرفتند تحت نظارت دقیق قرار دادند. با این حال، آزمایش کرونا هیچ یک از آن‌ها مثبت نشد. آزمایش‌های خون نشان داند که حدود ۱۵ درصد از آن‌ها دارای سلول‌های T واکنش‌پذیر به Sars-CoV-۲ و سایر نشانگر‌های عفونت ویروسی بودند.
نتایج بررسی‌ها بر روی این گروه از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی حاکی از آن بود که احتمالاً سلول‌های T خاطره ناشی از عفونت‌های ویروس‌های کرونای قبلی (ویروس‌هایی از خانواده کرونا که صرفا سبب سرماخوردگی‌های معمولی می‌شوند) با ویروس کرونای جدید واکنش متقابل داشته و از این افراد در برابر کووید محافظت کرده است.
با این حال، درک اینکه بدن افراد به چه میزان عفونت‌های ناشی از واریانت‌های جدید کووید را در دوره Omicron از بین می‌برند، پیچیده است. زیرا این کار نیازمند آزمایش‌های فراوان برای بررسی ویروس، آنتی‌بادی‌ها، سلول‌های T و سایر نشانگر‌های عفونت دارد و از طرفی بسیاری از افراد واکیسنه شده اند.
سوادلینگ گفت: «احتمال آنکه افراد واکسینه شده در معرض ویروس جدید قرار بگیرند وجود دارد، اما تکثیر ویروسی و عفونت قابل تشخیص در بدن این افراد بیشتر از افراد غیر واکسینه سرکوب می‌شود.»
با این حال، هیچ آزمایش دقیقی وجود ندارد که بتواند میزان ایمنی ایجاد شده توسط واکسیناسیون و اثر آن‌ها بر روی واریانت‌های جدید را اندازه گیری کند.
ویروس‌های کرونای فصلی ممکن است تنها منبع پاسخ‌های ایمنی متقاطع نباشند. پروفسور سیسیلیا سودربرگ، ایمونولوژیست مؤسسه کارولینسکا در استکهلم، پس از اینکه سوئد در طول موج اول همه‌گیری، علیرغم رویکرد ملایم این کشور به محدودیت‌ها، نرخ پایینی از مبتلایان به کرونا را داشت، بررسی‌هایی حول این موضوع را آغاز کرد. مدل‌سازی ریاضی توسط همکار او، مارکوس کارلسون در دانشگاه لوند، نشان داد که این الگوی عفونت‌ها تنها در صورتی قابل توضیح است که بخش زیادی از مردم نوعی ایمنی محافظتی داشته باشند. تیم او، پایگاه‌های داده‌ای از توالی‌های پروتئین ویروس‌های موجود را جست‌وجو کرد. در این آزمایش، آن‌ها به دنبال پپتید‌هایی شبیه به ویروس کرونای جدید بودند که احتمالاً آنتی‌بادی‌ها به آن‌ها متصل می‌شدند. سودربرگ گفت: «وقتی که تیم تحقیقاتی یک پپتید شش آمینو اسیدی را در پروتئین آنفولانزای H۱N۱ شناسایی کردند که با بخش مهم پروتئین اسپایک ویروس کرونا مطابقت داشت، از خوشحالی سر از پا نمی‌شناختیم.»
آن‌ها از آن زمان تا کنون در ۶۸ درصد از اهداکنندگان خون از استکهلم، آنتی‌بادی‌هایی علیه این پپتید کشف کرده‌اند. این تحقیق می‌تواند نشان دهد که پاسخ‌های ایمنی ناشی از آنفولانزای H۱N۱ (که مسئول همه‌گیری آنفولانزای خوکی در سالهای ۲۰۱۰-۲۰۰۹ و احتمالا منشا سویه‌های مرتبط بعدی باشند)، ممکن است افراد را به طور جزئی، اما نه کامل، در برابر عفونت‌های ناشی از واریانت‌های جدید کرونا محافظت کند. سودربرگ گفت: «این آنتی بادی‌ها می‌توانند سبب ایجاد ایمنی اولیه در بدن شما شوند، اما اگر یک فرد آلوده به صورت مستقیم در صورت شما سرفه کند، این ایمنی نمی‌تواند چندان کارساز باشد و به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا خواهید شد.»
مطالعات دیگر حاکی از آن هستند که بخش کوچکی از مردم حتی ممکن است از نظر ژنتیکی در برابر کووید-۱۹ مقاوم باشند. در ماه اکتبر، به امید شناسایی ژن‌های محافظ، یک کنسرسیوم بین المللی از محققان ایجاد شد. پروفسور آندراس اسپان از دانشگاه راکفلر در نیویورک، که رهبری این کنسرسیوم را برعهده داشت، گفت: «ما به دنبال گونه‌های ژنی معمولی نیستیم که محافظت متوسطی در برابر عفونت ایجاد کنند، آنچه ما به دنبال آن هستیم انواع ژن‌های بالقوه و بسیار نادر است که به طور کامل از فرد در برابر عفونت محافظت می‌کند.»
نمونه‌های آزمایش آن‌ها بیشتر شامل افرادی می‌شود که خانه یا حتی رختخواب مشترک با یک فرد مبتلا دارند، اما بدن آن‌ها در برابر ابتلا به عفونت مقاومت کرده است. به عنوان مثال، یک خانم مسن هلندی در موج اول کرونا مجبور به مراقبت و پرستاری از همسرش بود. شوهر او در نهایت در ICU بستری شد، اما او یک هفته قبل از بستری شدن همسرش در بیمارستان، زمان‌های زیادی را در همان اتاق و بدون دسترسی به ماسک گذرانده بود. با این وجود توضیح منطقی برای آن وجود ندارد که چرا او آلوده نشده است.
مقاومت به ابتلای ویروسی تنها منحصر به ویروس کرونا نیست. چنین مقاومتی در برابر سایر ویروس‌ها از جمله HIV، مالاریا و نوروویروس‌ها نیز شناخته شده است. یکی از توجیه‌های علمی برای این موضوع، بیان وجود نقص ژنتیکی در برابر برخی از ویروس‌ها است. در این موارد، نقص ژنتیکی به این معنی است که برخی از افراد فاقد گیرنده‌ای هستند که توسط پاتوژن برای ورود به سلول‌ها استفاده می‌شود، بنابراین نمی‌توانند آلوده شوند. پروفسور اسپان گفت: «در برخی از افراد، چنین نقصی در مورد گیرنده Sars-CoV-۲ نیز وجود دارد.» همان‌طور که شناسایی نقص‌های گیرنده CCR۵ در افراد مقاوم به HIV منجر به راه‌های جدیدی برای درمان HIV شد، شناسایی چنین ژن‌هایی می‌تواند به توسعه درمان‌های جدید برای کووید-۱۹ نیز منجر شود.
با این حال، پروفسور اسپان بر این باور است که بعید به نظر می‌رسد که اکثر کسانی که در برابر ابتلا به کرونا مقاومت می‌کنند، تنها از نظر ژنتیکی مقاوم باشند، حتی اگر محافظت نسبی داشته باشند. این بدان معناست که هیچ تضمینی وجود ندارد که آن‌ها در نهایت آلوده نشوند. این دقیقا مسئله‌ای است که برای فیبی گرت نیز رخ داد. او که تقریباً دو سال در برابر ابتلا به این ویروس مقاومت می‌کرد، نهایتا به این ویروس مبتلا شد. با این حال علائم خفیف کووید در او ایجاد شد و پس از آن سریعا بهبود یافت.
