تابناک باتو ـ توصیه‌های کارشناسان درباره زدن ماسک در جریان دنیاگیری کووید در حال تغییر است. در این مطلب، هر آنچه لازم است برای محافظت از خود و دیگران رعایت کنید، توضیح داده شده است.
وقتی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) اواسط ماه می اعلام کرد افرادی که کاملا واکسن کووید ۱۹ را تزریق کرده‌اند، دیگر نیازی نیست در بیشتر فضاهای بسته ماسک بزنند، برای بسیاری از مردم مانند نقطه‌عطفی به‌نظر می‌رسید که نشان می‌داد ممکن است به پایان دنیاگیری نزدیک‌تر شده باشیم. بنابراین، درک‌کردنی است که تصمیم چند هفته پیش آژانس درباره بازگرداندن توصیه‌های زدن ماسک داخل فضاهای بسته حتی برای افراد واکسینه‌شده موجب خشم و ناامیدی و سردرگمی شد.
دن دیکما، همه‌گیرشناس بیماری‌های عفونی در دانشکده پزشکی دانشگاه آیووا می‌گوید: کمی گیج‌کننده است که در مقطعی از زمان به مردم گفته شود واکسن به‌اندازه کافی مؤثر است که می‌توانند ماسک‌هایشان را کنار بگذارند و اکنون به‌علت قدرت انتقال بسیار زیاد گونه دلتا توصیه کاملا متفاوتی ارائه شود. فکر می‌کنم CDC کار درستی انجام داد؛ اما قطعا اعضای جامعه را ازنظر تصمیم‌گیری‌های روزمره در شرایط سختی قرار می‌دهد.
ساسکیا پوپسکو، همه‌گیرشناسی در دانشگاه آریزونا می‌گوید: «واکسن‌ها بسیار مؤثرند؛ اما کامل نیستند؛ بنابراین، مهم است اقدامات تکمیلی مانند زدن ماسک را در مناطقی دنبال کنیم که شیوع کووید ۱۹ در آن شدید است». بااین‌همه، این بدان‌معنا نیست که همه مردم واکسینه‌شده باید در خارج از خانه‌شان همه‌جا ماسک بزنند. در ادامه، کارشناسان توضیح می‌دهند چه زمانی و چرا باید ماسک بزنید و چه زمانی می‌توانید آن را کنار بگذارید.
چرا افراد واکسینه‌شده هنوز باید ماسک بزنند؟
اول اجازه دهید به‌طور مختصر بررسی کنیم که چرا CDC توصیه‌هایش را تغییر داد. کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌های کووید ۱۹ این موضوع را آزمایش کردند که واکسن‌ها چقدر از بیماری پیشگیری می‌کنند و نتایج نشان می‌داد آن‌ها در انجام این کار موفق عمل می‌کردند. سپس، داده‌ها در بهار نشان داد که به‌نظر می‌رسد واکسن‌ها از بیشتر عفونت‌ها نیز پیشگیری و قدرت ویروس را برای آغاز تکثیر پس از ورود به بدن مهار می‌کنند.
این غیرعادی است (بیشتر واکسن‌ها بدن را به‌گونه‌ای آماده نمی‌کنند که بتواند پاتوژنی را پیش از آن دفع کند که حتی ربودن سلول‌ها را آغاز کند)؛ اما به‌نظر می‌رسد درباره واکسن‌های mRNA صادق باشد. مهار عفونت انتقال را نیز مهار می‌کند: اگر ویروس شروع به تکثیر نکند، آن را دفع نمی‌کنید؛ بنابراین، برای دیگران عفونی نیستید. براین‌اساس، CDC در ماه می توصیه کرد که افراد واکسینه‌شده می‌توانند ماسک‌هایشان را کنار بگذارند.
دراین‌میان، دلتا از راه رسید که تقریبا دو برابرِ سویه اولیه ویروس کرونا مسری است که در سال ۲۰۲۰ جهان را فراگرفت،. براساس پژوهش‌ها، این گونه از ویروس عدد سرایت پایه (R0) برابر ۵ تا ۹ دارد ؛ یعنی فردی که به گونه دلتای SARS-CoV-2 آلوده می‌شود، به‌طور متوسط ۵ تا ۹ فرد دیگر را آلوده می‌کند. این رقم درباره سویه‌های پیشین ۲ تا ۳ بود (ازآنجاکه R0 میانگین را نشان می‌دهد، برخی افراد کسی را آلوده نخواهند کرد و دیگران ممکن است دو برابر این تعداد فرد را آلوده کنند).
براساس جدیدترین داده‌ها، به‌نظر می‌رسد دلتا بسیار مسری باشد؛ زیرا با سرعت بسیار زیادی تکثیر می‌شود و از سویه اولیه چیزی حدود هزار برابر ذره ویروسی بیشتری تولید می‌کند. این موضوع تا حدی علت آن است که چرا افراد آلوده به دلتا زودتر از کسانی که به گونه‌های گذشته آلوده می‌شدند، می‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند. همچنین، احتمالا علت آن است که چرا دلتا موجب عفونت‌های پس از واکسیناسیون بیشتری شود.
آنجلا راسموسن، ویروس‌شناس سازمان واکسن و بیماری‌های عفونی کانادا، می‌گوید افراد آلوده به دلتا ویروس بیشتری دفع می‌کنند و اگر در اطرف آن‌ها باشید، درمقایسه‌با گونه‌های پیشین در مدت زمان کوتاه‌تری ممکن است درمعرض عفونت قرار گیرید؛ اما اگر ماسک بزنید، تعداد ذرات ویروسی که با آن مواجه می‌شوید، کاهش پیدا می‌کند.
ازآنجاکه این ویروس به‌سرعت تکثیر می‌شود (اغلب قبل از اینکه سیستم ایمنی افراد واکسینه‌شده بتواند آن را نابود کند)، این احتمال وجود دارد که فرد واکسینه‌شده‌ای که درمعرض دلتا قرار می‌گیرد، در چند روزی که طول می‌کشد تا بدنش ویروس را پاک‌سازی کند، مقداری ویروس دفع کند. بدن وی ممکن است با موفقیت ویروس را پیش از اینکه فرد متوجه شود آلوده است و بدون ایجاد علائم از بین ببرد؛ اما اگر بار ویروسی آن‌ها (کل ذرات ویروس در بدن آن‌ها) تقریبا به‌اندازه آنچه باشد که در افراد واکسینه‌نشده در چند روز اول عفونت دیده می‌شود، آن‌ها می‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند.
خبر خوش این است که افراد واکسینه‌شده به‌اندازه افراد واکسینه‌نشده مسری نیستند و اگر هرگز علائمی نداشته باشند، برای مدت کوتاه‌تری عفونی هستند؛ اما فردی که در این وضعیت قرار دارد، ممکن است ویروس را به افرادی انتقال دهد که ازنظر سلامتی وضعیت شکننده‌ای دارند.
حتی اگر سالم و واکسن زده باشید و بتوانید چند روز احساس بد را در حالی تحمل کنید که بدنتان مشغول مبارزه با عفونت پس از واکسیناسیون است، کسانی که ممکن است آن‌ها را آلوده کنید، شاید به این اندازه خوش‌‌اقبال نباشند؛ خصوصا اگر اطرافیانتان سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند یا سنشان آن‌قدر کم باشد که واکسن را دریافت نکرده باشند، درمعرض خطر بیشتری قرار دارند.
چه کسانی باید همیشه ماسک بزنند؟
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری به‌جای این توصیه کلی که همه افراد واکسینه‌شده باید همه جا واکسن بزنند، چندین جمعیت را تعیین می‌کند که باید همیشه در فضاهای بسته ماسک بزنند. اگر دچار نقص سیستم ایمنی هستید، توصیه‌های دوری سگو، پژوهشگر جانز هاپکینز و جراح پیوند عضو را دنبال کنید: «واکسن بزنید؛ اما مانند افراد واکسینه‌نشده رفتار کنید.»
این بدان‌معنا است در هر فضای بسته‌ای ماسک بزنید که در اطراف افرادی خارج از خانواده‌تان هستید و در هر موقعیتی در فضای بیرون که شلوغ است یا در تماس خیلی نزدیک برای مدت طولانی (۱۵ دقیقه یا بیشتر) با مردم هستید.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری به همه دانش‌آموزان، معلمان، کارکنان و بازدیدکنندگان مدارس توصیه می‌کند در تمام مدتی که در مدرسه حضور دارند، ماسک بزنند. بسیاری از دانش‌آموزان برای دریافت واکسن بسیار جوان هستند یا هنوز واکسن را تزریق نکرده‌اند و برخی دیگر ممکن است شرایطی داشته باشند که آن‌ها را درمعرض خطر فراوان عفونت و بیماری شدید قرار می‌دهد. گذراندن چندین ساعت از روز در‌کنار‌هم در اتاقی مشترک بدین‌معنا است که ایمن‌ترین کار این است که همه ماسک بزنند تا احتمال انتشار ویروس در کلاس درس کمتر شود.
برای افراد دیگر
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری برای افراد واکسینه‌شده‌ای که سیستم ایمنی آن‌ها عملکرد مناسبی دارد که در مدرسه نیستند، توصیه می‌کند وقتی در اطراف افرادی خارج از اعضای خانواده قرار دارند و در مناطقی که نرخ انتقال در آنجا زیاد است، در فضاهای سرپوشیده ماسک بزنند. اگر دربارهنرخ انتقال منطقه خود آگاهی ندارید، عاقلانه است فرض کنید تا زمانی که اوج دلتا فروکش نکرده است، در سراسر کشور نرخ انتقال زیاد است.
در فضای بیرون چطور؟
خوشبختانه انتقال در فضای باز نادر به‌نظر می‌رسد. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری زدن ماسک در فضای باز را توصیه نمی‌کند؛ مگر در مناطقی که نرخ انتقال زیاد و شلوغ است یا در تماس نزدیک با دیگران قرار دارید.
جدا از توصیه‌های مذکور، برای تصمیم‌گیری درباره زدن ماسک دو عامل اصلی وجود دارد که باید به آن‌ها فکر کنید: محافظت از خود و محافظت از دیگران. مگر اینکه از تمام مردم کاملا دور بوده و صبح آن روز آزمایش منفی کووید داشته باشید؛ وگرنه باید فرض کنید همیشه احتمال عفونی‌بودن شما وجود دارد و می‌توانید دیگران را آلوده کنید.
اگر نزدیک افرادی باشید که درمعرض خطر فراوان عفونت یا بیماری شدید قرار دارند (مانند افراد دچار نقص سیستم ایمنی، کودکان واکسینه‌نشده، سال‌خوردگان یا افراد دارای شرایط خطرناک)، امن‌ترین رویکرد این است که برای محافظت از آن‌ها دربرابر خود ماسک بپوشید.
در مکان‌هایی مانند خواروبارفروشی‌ها و داروخانه‌ها که همه نیاز دارند به آنجا بروند، باید بی‌توجه به نرخ انتقال محلی همیشه ماسک بپوشید؛ زیرا نمی‌دانید که آیا در اطراف شما افراد آسیب‌پذیری وجود دارند. آنتونی هریس، همه‌گیرشناسی در دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند، می‌گوید به‌جز نرخ محلی عفونت، چند عامل دیگر را باید در نظر بگیرید:
اگر دچار عفونت پس از واکسیناسیون شوید، چقدر احتمال دارد که به بیماری شدید مبتلا شوید؟ اگر در دهه هشتم زندگی خود قرار دارید یا دچار نقص سیستم ایمنی هستید، ممکن است درصورت ابتلا به عفونت پس از واکسیناسیون دچار بیماری شدیدی شوید؛ حتی اگر موجب مرگ شما نشود.
آیا اطرافیان شما واکسینه شده‌اند یا نه؟ (اگر نمی‌دانید، فرض کنید برخی واکسن نزده‌اند)
چقدر به دیگران نزدیک هستید؟
چه مدت آنجا هستید یا چه مدت به دیگران نزدیک هستید؟
فضایی که در آن قرار دارید، چقدر وسیع است؟
وضعیت تهویه هوا چگونه است؟
کیفیت ماسک هم اهمیت دارد
در ذهن داشته باشید که ماسک‌ها باهم فرق دارند. پوپسکو می‌گوید: «مردم را تشویق می‌کنم که روی استفاده از ماسک‌های باکیفیت تمرکز کنند که ازنظر فیلتراسیون و فیت‌شدن روی صورت خوب باشند. اطمینان از کیفیت ماسک‌ها در فضاهای بسته بیشتر می‌شود».
در نیمه نخست سال ۲۰۲۰، کارشناسان بهداشت عمومی مردم را از زدن ماسک‌های N95 و KN95 و ماسک‌های تنفسی مشابه منع می‌کردند تا کارکنان مراقبت‌های ویژه دچار کمبود نشوند؛ اما به‌گفته کارشناسان، اکنون کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و مشاغل دیگر نیازمند به این ماسک‌ها به آن‌ها دسترسی دارند؛ پس دلیلی ندارد که مردم از ماسک‌های مؤثرتر استفاده نکنند؛ اما اگر چیز دیگری موجود نباشد، از ماسک پارچه‌ای همراه ماسک پزشکی استفاده کنید.
تهویه، تهویه، تهویه
الکس هافمن متخصص شیمی اتمسفر است که در دانشگاه دنور به مطالعه هواپخش‌های زیستی مشغول است. وی می‌گوید از میان عوامل مذکور آخرین مورد یکی از موارد مهم است. دلیلی امن‌بودن فضای بیرون از فضاهای بسته این است ذرات ویروسی که دیگران طی بازدم خارج می‌کنند، فرصت تجمع ندارند. آن‌ها در هوا شناور و دور می‌شوند؛ اما داستان فضاهای بسته متفاوت است. هافمن می‌گوید هواپخش‌های حاوی ویروس که افراد آلوده بازدم می‌کنند، با هوای اتاق مخلوط می‌شود و اگر تهویه کافی نباشد، غلظت آن افزایش پیدا می‌کند.
در اتاقی راکد که در آن هواپخش‌ها تجمع پیدا می‌کنند، با تنفس کوتاهی ممکن است حجم کافی از ویروس را وارد بدن خود کنید که به عفونت دچار شوید. حجم اتاق نیز اهمیت دارد و هرچه بزرگ‌تر باشد، بهتر است. اگر هواپخش‌ها را در حجم بزرگ‌تری بازدم کنید، سریع‌تر رقیق می‌شود. پژوهش‌های هافمن نشان داده است که ارتفاع اتاق یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در مقدار هواپخش‌هایی است که در هوا تجمع پیدا می‌کند.
آیا زدن ماسک پایان می‌یابد؟
با گسترش شیوع دلتا و بازگشت توصیه زدن ماسک مردم ممکن است دلسرد و ناامید شده باشند؛ اما هریس می‌گوید وضعیت بهتر می‌شود. او می‌گوید: «این دوران برای همه طولانی بوده است؛ اما توجه کنید که افراد واکسینه‌شده در مقایسه با یک سال پیش چقدر بهتر محافظت می‌شوند. بازگشت به ماسک‌ها را عقب‌نشینی موقتی می‌بینیم و زدن ماسک به هنجار جدیدی تبدیل نخواهد شد.»
منبع: zoomit.ir
