کمبود دارو؛ خبری از فلوکستین و دپاکین نیست!

روزنامه شرق در گفتگو با چند روانپزشک به نایاب شدن داروهای ضدافسردگی و ضدتشنج اشاره کرده و نوشته که در پی این مساله بیماران با «افکار خودکشی و آسیب زدن به خود» بعد از نیافتن داروها ممکن است درمان را رها کرده و همان‌طور که آمار خودکشی بالاست، در معرض خطر قرار گیرند.

 

در بخشی از این گزارش می‌خوانید:

 

* «مریم جلالی» روان‌پزشک، معضل کمبود دارو و نایاب‌شدن دارو‌های اعصاب و روان را تأیید می‌کند « فلوکستین و تری‌فلوپرازین نایاب شده و بیمارانی که این داروها را طولانی‌مدت مصرف می‌کنند به آن وابسته شده و زمانی‌که داروی جایگزین به آنها پیشنهاد می‌شود، نمی‌توانند آن را بپذیرند و دچار اختلال اضطراب شدید می‌شوند. حتی گفتن این جمله به آنها «فلوکستین موجود نیست» هم آنها را دچار استرس شدیدی می‌کند و نمی‌توانند این کمبود را بپذیرند. بیماری داشتم که دو شبانه‌روز از نبود دارو نخوابیده و نگران بوده است».

 

* او ادامه می‌دهد: «بیماری که افکار خودکشی و آسیب‌زدن به خود را دارد، به اجبار نزدیکانش، برای درمان به دکتر مراجعه کرده و حالا که دارویش پیدا نمی‌شود، به‌شدت در معرض آسیب قرار دارد. این بیمار ممکن است با رفتن به یک داروخانه و پیدانکردن دارو، سراغ داروخانه بعدی نرود، دارویش را پیدا نکند و دوباره به روان‌پزشک مراجعه نکرده و درمان را هم قطع کند. این بیمار به‌شدت در معرض خطر است. همان‌طورکه آمار اقدام به خودکشی هم روبه افزایش است».

 

* «میلاد شهاب»، روان‌پزشک نیز، با ارائه فهرستی از داروهای اعصاب و روان، نایاب یا کمیاب‌شدن دارو در شرایط فعلی را بسیار آسیب‌پذیر ارزیابی می‌کند؛ «تنها تعداد محدودی از بیماران از طریق دوست و آشنا می‌توانند داروهایی را از خارج کشور تأمین کنند و امکان تهیه دارو از بازار آزاد هم برای همه امکان‌پذیر نیست. درحال‌حاضر پزشکان حوزه اعصاب و روان برای تجویز داروها با مشکلات زیادی مواجه هستیم و جایگزین‌کردن دارو یا تطابق آن با شرایط بیمار به‌سختی انجام می‌شود؛ برای مثال داروی «تری فلوپرازین» که یک داروی ضد روان‌پریشی بوده، در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود.

 

* همچنین داروی لیتیوم نیز هیچ جایگزینی ندارد و داروهای دیگر هم کارایی ندارند. داروی «فلوکستین» 10 یا 20 تنها داروی ضدافسردگی و سبک است که کاهش وزن و افزایش انگیزه می‌دهد و تقاضای بیماران را برای استفاده از یک داروی سبک به‌خوبی جواب می‌دهد که متأسفانه این دارو وجود ندارد و کمبود آن می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به‌همراه داشته باشد. داروی «ونلافاکسین» با نام تجاری «افکسور» هم که داروی ضد افسردگی است و برای درمان اختلال افسردگی، اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی یا پانیک تجویز می‌شود، در داروخانه‌ها وجود ندارد».

 

* «کمبود داروی «دپاکین» که یک داروی ضد تشنج و نوسانات خلقی است به‌ندرت پیدا می‌شود. داروی «سیپرالکس»، «ریتالین» سوئیسی، «ولبان» هم نایاب است و کمبودشان بسیار آسیب‌رسان است. برای داروی «لیتیوم» هیچ جایگزینی وجود ندارد و اگر هم دارویی باشد، کارایی لازم را ندارد. زنان بارداری که صرع دارند و به داروی «دپاکین» دسترسی ندارند، شرایط سختی را تجربه می‌کنند؛ نرسیدن داروی «دپاکین» به بچه‌های بیش‌فعال باعث می‌شود که تمرکز کافی برای درس‌خواندن نداشته باشند و خانواده را نگران می‌کنند. داروی «سیتالوپام هگزال» 20 و 40 که بسیار تجویز می‌شد و در میان بیماران بازخورد مثبتی داشت هم کمیاب شده است؛ قرص « تگرتول» یا «کاربامازپین» 200 و 400 برای درمان صرع و اختلال دوقطبی کارایی دارد که در بازار پیدا نمی‌شود.