اصل وجود شخصیتی به نام زعفر جنی در کتب معتبر اولیه ذکر نشده است، اما ملاقات امام حسین (علیه السلام) با جنیان و اعلام آمادگی آنان برای یاری امام (علیه السلام) در برخی از کتب روایی آمده است.
این سؤال رو من درجایی دیدم، ولی پاسخ درستی به آن داده نشده بود. خلاصه سوال: ماجرای زعفر جنی و عاشورا و جنگ با جنیان در اسلام؟ گفته می‌شود که در روز عاشورا در صحنه کربلا زعفر جنی و یارانش به کمک امام حسین شتافتند، اما امام حسین به دلایلی که یکی از آن‌ها دیده نشدن جنیان توسط افراد دشمن بود، اجازه نبرد ندادند. اما می‌دانیم که حضرت علی و یارانش در جنگی به نام نصیبین با جنیان جنگیدند، این دو مطلب با هم منافات ندارد؟
پاسخ اجمالی
اصل وجود شخصیتی به نام زعفر جنی در کتب معتبر اولیه ذکر نشده است، اما ملاقات امام حسین (ع) با جنیان و اعلام آمادگی آنان برای یاری امام (ع) در برخی از کتب روایی آمده است. از این احادیث بر می‌آید که امام (ع) نمی‌خواستند با ورود جنیان به صحنه نبرد -با توجه به این که جنیان قدرت خارق العاده‌ای دارند و می‌توانند از دید دشمنان پنهان شوند- جنگ یک طرفه شود، بلکه می‌خواستند روال کار کاملا طبیعی باشد تا بر گمراهان اتمام حجت شده و هدایت یافتگان نیز با تفکر و دلیل عقل به امام بپیوندند نه با ترس از معجزه و کرامت، اما جنگ امیر المؤمنین (ع) با طائفه‌ای از جنیان که در برخی از روایات به آن اشاره شده است، حضرت علی (ع) با استفاده از قدرت الاهی و بهره گیری از اسمای خداوند که مخصوص ایشان بوده است، جنیان را مشاهده کرده و با آنان مبارزه نموده است. در نتیجه، زمانی که امام (ع) از قدرت قدسی استفاده کرده و بتواند جنیان را ببیند، توازن جنگ برقرار می‌شود. در غیر این صورت (مانند روز عاشورا) جنیان می‌توانند از دید انسانها مخفی شوند و به آن‌ها آسیب برسانند و به همین علت بود که امام حسین (ع) کمک آن‌ها را نپذیرفتند.
پاسخ تفصیلی
اصل وجود شخصیتی به نام زعفر جنی در کتب معتبر اولیه ذکر نشده است، اما ملاقات امام حسین (ع) با جنیان و اعلام آمادگی آنان برای یاری امام (ع) در برخی از کتب روایی آمده است مثلاً: شیخ مفید به سند خود از امام صادق (ع) این نکته را نقل کرده است: زمانی که امام حسین (ع) از مدینه حرکت کرد، گروهی از ملائکه برای پیشنهاد کمک خدمت آن حضرت آمدند و گروه‌هایی از مسلمانان و شیعیان جن برای کمک آمدند، اما حضرت در پاسخ جنیان فرمود: "خدا به شما جزای خیر دهد من مسئول کار خود هستم و محل و زمان قتل من نیز مشخص است. جنیان گفتند: اگر امر شما نبود همه دشمنان شما را می‌کشتیم. حضرت در پاسخ فرمود: ما بر این کار از شما تواناتریم، اما چنین نمی‌کنیم تا آن‌ها که گمراه می‌شوند با اتمام حجت باشد و آن‌ها که راه حق را می‌پذیرند با آگاهی و دلیل آشکار باشد". همچنین امام صادق (ع) فرمودند: "از پدرم شنیدم که مىفرمود:، چون امام حسین (ع) با عمر بن سعد تلاقى نمودند و جنگ بر پا شد، خداوند نصرت خود را فرو فرستاد تا آن جا که بر سر حسین سایه گسترد، و آن گاه امام مخیر شد بین پیروزى بر دشمنانش و بین ملاقات و لقاى پروردگارش، او لقاى پروردگارش را برگزید". درباره جنگ امیر المؤمنین (ع) نیز با اجنه روایاتی موجود است که از لحاظ اعتبار جای بررسی دارند.
قبول نکردن کمک جنیان توسط امام حسین (ع) به این دلیل بود که ایشان نمی‌خواستند از معجزه و کرامت استفاده کنند، در حالی که بدون شک همان طور که در حدیث بالا هم ذکر شده است، امام توان و قدرت این را داشت که با معجزه و قدرت ولایی خویش، بر دشمنان غلبه پیدا کند و حتی نیازی به کمک ملائکه و جنیان نداشت، ولی استفاده از معجزه و کرامت با مأمور یت آنان در عمل به روش‌های طبیعی منافات داشت؛ و در صورتی که امام اجازه می‌دادند که جنیان به کمک حضرت بیایند جنگ از حالت طبیعی خارج شده و یک طرفه می‌شد؛ چرا که جنیان می‌توانستند از دید دشمنان مخفی شوند و آنان را به قتل برسانند، ولی امام (ع) همانطور که خود نیز فرمودند می‌خواستند هر کس که گمراه می‌شود در شرایط کاملا طبیعی از امام زمانش سرپیچی کرده باشد و حجت خدا بر او تمام شده و عذری در قیامت نداشته باشد و شخصی هم که هدایت می‌شود بر حق بودن امام (ع) را از مجرای طبیعی و با به کار گیری عقل و فطرتش دریافته باشد نه از روی ترس از معجزه و کرامت، ارزش و جایگاه امام حسین (ع) که هم میان مسلمانان جایگاه بلندی دارد و هم در میان عدالت و آزادی خواهان، بدان جهت است که بر اساس امور عادی و ظاهری و طبیعی عمل نمود. بردن اهل بیت (ع) توسط امام به یک جنگ نابرابر و اسارت آنان و اهانت به ساحت مقدس شان موجب شد که قیام امام ماندگار و جاودان شود. آیا امام حسین (ع) نمی‌توانست بدون قیام و با استفاده از کرامت یزید را سرنگون کند؟
اما در مورد واقعه‌ای که برای حضرت علی (ع) به وقوع پیوست توجه به این نکته ضروری است که حضرت علی (ع) بخاطر داشتن قدرتی الهی و عنایتی قدسی می‌توانست آن جنیان را مشاهده کرده و آنان را به هلاکت برساند و این دو حادثه از این لحاظ با هم فرق می‌کند چنانکه در حدیث مربوط به جنگ امام علی (ع) با جنیان ذکر شده است که پیامبر اسلام (ص) هنگامی که حضرت را برای مبارزه با جنیان کافر می‌فرستد می‌فرماید، آنان را با قدرتی که خداوند به تو عطا کرده است دفع کن. نتیجه: زمانی که امام (ع) از قدرت الاهی و قدسی استفاده کند می‌تواند جنیان را ببیند و در غیر این صورت (مانند روز عاشورا) جنیان می‌توانند از دید انسان‌های معمولی مخفی شوند و به آن‌ها آسیب برسانند و به همین دلیل که امام حسین (ع) روال طبیعی را صحیح و به صلاح می‌دانستند، کمک جنیان و ملائکه را برای جنگ نپذیرفتند.
شیعه نیوز
چه گویم