بفرمایید کباب موش!

 هرچند موشها برای اکثر مردم دنیا موجوداتی ناخوشایند محسوب می‌شوند، اما در برخی جوامع جایگاه رفیعی در منوی شام دارند.

پیش از آنکه بخوابید، باید حواستان را جمع کنید که غذایی روی میز یا زمین نمانده باشد. وگرنه ممکن است مهمانهایی آشنا و ناخوانده سراغتان بیایند: موشها. موشها برای بسیاری منظرۀ نفرت انگیزی هستند و فقط دیدنشان موجب شکایت و ناله به مسئولان است. مثلاً همین اواخر، به خواست مردم، شهرداری نیویورک تلاشش را برای حل "بحران موش" افزایش داد. اما این مهمانهای ناخوانده در همه جا منفور نیستند. در واقع، در بعضی از نقاط جهان، به موشها به چشم یک خوراک خوشمزه نگاه می‌کنند.

 در هفتم مارس هر سال، در روستایی دورافتاده در تپه‌های شمال شرق هند، قبیلۀ آدی به مناسب "آنینگ آران" جشن برگزار می‌کنند. فستیوالی عجیب که در آن موشهای غذای اصلی هستند. یکی از غذاهای مورد علاقۀ مردمان قبیلۀ آدی، سوپی است که از شکم، روده‌ها، جگر، بیضه‌ها و جنین موش تهیه می‌شود. همۀ اینها در کنار هم و به همراه دم و پاهای موش و قدری نمک، فلفل و زنجبیل جوشانده می‌شوند تا سوپ آماده شود.  جوندگان از هر نوعی مورد استقبال این جامعه هستند: از موشهای خانگی گرفته تا گونه‌های وحشی موش که در جنگل زندگی می‌کنند. به خصوص دم و پاهای موش به خاطر مزۀ خوبشان محبوب هستند. اینها را ویکتور بنو مایر روچو، از دانشگاه اولوی فنلاند می‌گوید. او در جریان پژوهشش در رابطه با استفاده از موشهای به عنوان یک منبع غذایی، با چندین نفر از اعضای قبیلۀ آدی مصاحبه کرده است.




پاسخهایی که روچو از آنها دریافت کرده، روی جدیدی از این جانوران موذی را آشکار می‌کند. پرسش‌شوندگان به روچو گفته‌اند که گوشت موش "خوشمزه‌ترین و بهترین گوشتی است که می‌توانند تصور کنند."  او می‌گوید: "به من گفتند که هیچ جشن و مهمانی و شادی‌ای بدون وجود موش کامل نیست؛ اگر بخواهید برای یک مهمان مهم، یا یک خویشاوند، یا در جشن گرفتن مناسبی خاص سنگ تمام بگذارید و حرمت نگاه دارید، موش حتماً باید سر سفره باشد.

موشها آنقدر محبوب هستند که فراتر از غذا به آنها نگاه می‌شود. روچو می‌گوید: "اگر دامادی بخواهد دل خویشاوندان عروس را ببرد ، کادو دادن موش مرده روش بسیار خوبی است." صبح روز بعد جشن آنینگ آران، "آرمان رو" نام دارند و کودکان دو موش مرده کادو می‌گیرند که برایشان مثل کادو کریسمس می‌ماند.

 اطلاعات چندانی از اینکه قوم آدی چه زمانی به خوردن موش علاقمند شده‌اند وجود ندارد، اما روچو مطمئن است که این سنت از قدیم وجود داشته و دلیل آن فقدان انواع گوشتهای دیگر نبوده است. حیوانات بسیاری نظیر گوزن، قوچ و بوفالو در جنگلهای اطراف روستا زندگی می‌کنند. موضوع این است که این قبایل مزۀ جوندگان را ترجیح می‌دهند. او می‌گوید: "آنها به من اطمینان دادند که هیچ چیز به خوشمزگی موش وجود ندارد."  روچو با وجود اینکه گیاهخوار است، گوشت موش را مزه کرده و می‌گوید که مزه‌اش شبیه گوشتهای دیگر است منتها بویش فرق می‌کند. او می‌گوید: "بوی آن دانشجویان جانورشناسی را به یاد واحدهای آزمایشگاهشان می‌اندازد که در آن موشها را تشریح می‌کردند تا آناتومی مهره‌داران را بررسی کنند."



استفان گیتس، مجری تلویزیون انگلیسی به اقصی نقاط جهان سفر کرده و با مردمانی که منابع غذایی بسیار غیرمعمول و عجیب و غریبی دارند ملاقات کرده است. او بیرون از شهر یائوند در کامرون، مزرعۀ کوچکی از موشهای نیزار را پیدا کرد. او این گونه اینگونه توصیف می‌کند: "مثل یک سگ کوچولو هستند و کوچولوهایی عصبانی و قاطی هستند." شاید عصبانی باشند، اما خوشمزه هم هستند. گیتس می‌گوید که این موشهای غذایی اعیانی محسوب می‌شوند و قیمتشان از مرغ و سبزیجات گرانتر است. و مزه‌اش؟ او می‌گوید: "خوشمزه‌ترین گوشتی بوده که تا به حال در عمرم خورده‌ام." او سوپ گوجه و گوشت موش نیزار که خورده را اینگونه توصیف می‌کند: "قدری شبیه گوشت خوک است، اما نرمتر. به شکلی خارق العاده نرم و لطیف و خوشمزه. سوپ خیلی آبدار بود و یک لایه چربی به زیبایی رویش آب شده بود." گیتس در ایالت بهارِ هند، مدتی را با دالیتها که از فقیرترین طبقات جامعۀ هند هستند گذراند. محلی‌ها به مردمی که او پیش‌شان رفته بود "موشخور" می‌گویند. دالیتها در زمینهای زراعی زمین‌داران ثرومند از طبقه‌ای دیگر کار می‌کنند و در مقابل حق خوردن موشهایی را که در مزارع فراوانند را دریافت می‌کنند.



آنطور که گیتس می‌گوید، این موشهای کوچک گوشت خیلی نرمی است و مزۀ آن مشابه مرغ یا جوجه تیغی است. تنها جنبۀ ناخوشایند این غذا، بوی موی سوخته است. برای اینکه ذره‌ای از پوست یا گوشت جانور هدر نرود، جانور کوچک درسته کباب می‌شود. گیتس می‌گوید: "بوی خیلی وحشتناک و حال به هم زنی تولید می‌شود. گوشت یک حس تلخی در بیرون پوست ایجاد می‌کند." اما داخلش گویا خیلی خوب بوده است. او می‌گوید: "گوشت و پوست داخل موش واقعاً خوشمزه است."

 خوشمزه‌ترین موشها در نقاط مختلف جهان

علاقۀ انسانها به خوردن موش به قرنها قبل بازمی‌گردد. براساس بررسی‌ای که از سوی دانشگاه نبراسکا انجام شده، موشها در دوران سلسلۀ تانگ (618-907 میلادی) در چین خورده می‌شوند و به آنها "گوزن خانگی" گفته می‌شد. در این دوران، نوزاد موش که با عسل شکمش پر می‌شد غذایی اعیانی بود و به صورت سنتی با چاپستیک، دو چوب باریک و کوتاه که غذای چینی با آن خورده می‌شود، خورده می‌شدند.  تا حدود 200 سال پیش، بسیاری از پلینزی‌ها از جمله مائوریهای نیوزیلند، کیوره (نوعی موش) می‌خوردند. جیم ویلیامز، محقق در دانشگاه اوتاگو نیوزیلند، می‌گوید: "پیش از ورود اروپایی‌ها، جزیرۀ جنوبی نیوزیلند منبع عمدۀ کیوره بود که در تعداد انبوه نگهداری و معمولاً در اوایل زمستان خورده می‌شدند."



طبق آنچه که در دایره المعارف نیوزیلند، کیوره غذایی اعیانی بود که برای مهمانان سرو می‌شد و حتی از آن به عنوان واحد پولی نیز استفاده می‌شد و در مراسمهای عروسی دست به دست می‌شد.  آنطور که گرنت سینگلتون، از موسسۀ پژوهشی بین‌المللی برنج در فیلیپین می‌گوید، موشها همچنان به صورت معمول در کامبوج، لائوس، میانمار، بخشهایی از فیلیپین و اندونزی، تایلند، غنا، چین و ویتنام خورده می‌شوند.

 سینگلتون می‌گوید که خودش حداقل شش بار در جلگۀ مکونگ ویتنام گوشت موش خورده است. مزه‌اش چطور بوده؟ او می‌گوید: "مزۀ موش شالیزار شبیه گوشت شکار و نزدیک به خرگوش است."  سینگلتون همچنین در سرزمینهای بالادستی لائو و جلگۀ پست میانمار هم موش خورده است. او می‌گوید که در لائوس، کشاورزان استانهای بالادست از روی مزۀ گوشت می‌توانند تشخیص دهند که گوشت چه نوع موشی است.

 برخی از جوامع آفریقایی از دیرباز سنت موش خوردن را داشته‌اند. مثلاً در نیجریه، موش صحرایی بزرگ آفریقایی در میان همۀ گروههای قومی محبوب است. این را موجیسولا اویارکوا، از دانشگاه علوم و تکنولوژی نیجریه می‌گوید. او می‌گوید: "این گوشت غذایی اعیانی است و قیمت آن از گوشت گاو یا ماهی گرانتر است. خوشمزه است و می‌شود آن را سوخاری، خشک یا پخته خورد."



نهایتاً اینکه مردم چرا گوشت موش می‌خورند؟ آیا شرایطشان آنها را مجبور به این کار می‌کند؟ گیتس که در چند کشور مختلف، مزۀ موش را چشیده می‌گوید که اغلب پای انتخاب و ترجیح در میان است تا شرایط و کمبود.  موشها شاید هنوز در منوی رستوران محبوبتان نباشد، اما با توجه به پدیدۀ جهانی شد که مردم را به خوردن غذاهای ماجراجویانه مشتاق کرده، بعید نیست که زمانی جوندگان را هم در منوهای رستوران‌ها ببینیم. ممکن است خوشتان بیاید. هر چه باشد، این گوشت برای بعضی‌ها خوشمزه‌ترین گوشتی است که به عمرشان خورده‌اند.
بی بی سی