اختصاصی «تابناک با تو» - آلباتروس پرنده‌ای است از راستهٔ کبوتردریایی‌سانان، تیرهٔ بزرگ‌تندبادان (نام علمی: Diomedeidae). زیستگاه آنها بیشتر در اقیانوس منجمد جنوبی و اقیانوس آرام شمالی است و در حال حاضر در اقیانوس اطلس شمالی غایب هستند، هرچند سنگواره‌هایی یافت شده که بر وجود آنها در آنجا در گذشته دلالت دارد. آلباتروس‌ها بزرگترین پرندگان دریایی پروازگر هستند و بال‌های بلند و باریک و منقار قلاب‌دار دارند. آلباتروس‌های بزرگ با داشتن پهنای بال بیش از ۳٫۷ متر، بزرگترین پهنای بال را در میان تمامی پرنده‌های منقرض‌نشده دارا هستند.
بال‌های آلباتروس آنقدر قوی است که می‌تواند مدت زیادی بدون بال زدن پرواز کند؛ آلباتروس نه ساعت‌ها بلکه سال‌ها پرواز می‌کند. در تمام عمرش یک جفت برای خود انتخاب می‌کند و تا انتهای زندگی اش با همان جفت سر می‌کند و اگر جفتش زودتر بمیرد؛ آلباتروس هیچگاه جفت دیگری انتخاب نمی‌کند و بقیه عمرش را تنها سپری می‌کند.
از میان ۲۲ گونه آلباتروس شناخته شده توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، وضعیت بقای همه آنها تا حدی تهدیدشده‌است. ۳ گونه در معرض انقراض، ۵ گونه در معرض خطر، ۷ گونه در نزدیکی تهدید و ۷ گونه آسیب‌پذیر هستند. دلیل کاهش تعداد آلباتروس‌ها در گذشته شکار آنها برای پرشان بوده‌است، اما امروزه آلباتروس‌ها توسط گونه‌های رهاسازی شده به دست انسان، نظیر موش صحرایی و گربه رمیده که به تخم‌ها، جوجه و بالغ‌های در آشیانه حمله می‌کنند، و نیز آلودگی و ماهیگیری بیش‌از اندازه تهدید شده‌اند.
خصوصیات پرنده آلباتروس چیست؟
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: کبوتر دریایی سانان
خانواده: بزرگ تندبادان
نام علمی: Diomedeidae
نام عمومی: آلباتروس
دیگر نامها:Tubenose
گروه: پرندگان
تعداد گونه: ۲۱
مکان: در امتداد دریا‌های جنوبی
زیستگاه: جزیره‌ها و آب‌های جنوبی
رنگ: سیاه، سفید، قهوهای، قرمز، زرد
نوع پوست: پر
طول بدن: ۳/۱-۹/۰ متر (۳۵in-۵۱in)
طول بال: ۴/۳-۲ متر (۷۸in-۱۳۴in)
وزن: ۱۰-۸ کیلوگرم (۱۷lbs-۲۲lbs)
حداکثر سرعت: ۶۴ کیلومتر بر ساعت (۴۰ مایل بر ساعت)
رژیم غذایی: گوشتخوار
شکار اصلی: ماهی، خرچنگ، ماهی مرکب
شکارچیان آلباتروس: انسان، کوسه ببری
شیوه‌ی زندگی: روز زی
رفتار گروهی: لانه سازی گروهی
نوع آب: شور
طول عمر: ۱۲ تا ۴۰ سال
سن بلوغ جنسی: ۲ تا ۷ سال
زمان خوابیدن روی تخم: ۲ تا ۳ ماه
متوسط تعداد تخمگذاری در هر بار: ۱
نام پرندهی تازه متولد شده: جوجه (Chick)
سن مستقل شدن جوجه‌ها: ۵ تا ۱۰ ماهگی
وضعیت بقا: در خطر
اندازه تقریبی جمعیت: کم
بزرگترین خطر: به تنهایی ماهیگیری کردن
خاصترین ویژگی: منقار دراز و قلاب مانند
ویژگی جالب: بلندترین بال را در میان پرندگان دارد!
طبقه بندی و تکامل آلباتروس
آلباتروس گونه‌ای بزرگ از پرندگان دریایی است که در سراسر جنوب اقیانوس آرام و حتی در مناطق سردتر واقع در قطب جنوب یافت می‌شود. ۲۱ گونه‌ی مختلف از این پرنده در دریا‌های جنوبی زندگی می‌کنند که متاسفانه ۱۹ گونه از آنها امروزه در معرض خطر انقراض قرار دارند.
آلباتروس خویشاوندی نزدیکی به دیگر مرغ‌های دریایی مثل مرغ طوفان دارد که همگی آنها به دلیل سوراخ‌های بینی لوله‌ای شکل در بالای نوکشان منحصر به فردند. به خاطر این ویژگی به این پرندگان tubenoses یا دماغ لوله‌ای نیز گفته می‌شود. آلباتروس برای اولین بار در سال ۱۷۹۸ توسط شاعری به نام Coleridge در شعر The Rime of the Ancient Mariner نام برده شد وهمین امر باعث معروفیت این پرنده شد.
ویژگی پرنده آلباتروس
دیدن آلباتروس به هنگام پرواز بسیار شگفت‌انگیز است.
این پرندگان عظیم الجثه‌ی پردار، بیشترین پهنای بال را در میان پرندگان دارند (تا ۳.۵ متر).
آلباتروس یکی از بزرگترین پرندگان در میان ۲۴ گونه‌ی مختلف است.
او با بال‌های پهناور و قدرتمندش بر روی باد‌های اقیانوسی به جلو پرواز می‌کند و گاهی تا چندین ساعت بدون استراحت و بال زدن به پرواز ادامه می‌دهد.
او همچنین بر روی آب شناور می‌شود، گرچه دراین حالت به خاطر وجود شکارچیان آبزی آسیب‌پذیر می‌شوند.
آلباتروس همانند برخی دیگر از پرندگان دریایی از آب شور می‌نوشد.
زاد و ولد آلباتروس
این پرندگان طول عمر زیادی دارند که به ۵۰ سال می‌رسد.
آنها به ندرت بر روی خشکی دیده می‌شوند و تنها برای جفت‌گیری دورهم جمع می‌شوند که در آن زمان کلونی‌های بزرگی را در جزایر دورافتاده‌ای تشکیل می‌دهند.
هر جفت یک تخم می‌گذارد که به نوبت از آن پرستاری می‌کنند.
آلباتروس‌های جوان، بسته به نوع گونه، ممکن است سه تا ده ماه در هوا پروازکنند و سپس برای ۵ تا ۱۰ سال خشکی را ترک می‌کنند تا زمانی که به بلوغ جنسی برسند.
بعضی از گونه‌ها تا آخر عمر با جفت خودشان می‌مانند.
تغذیه
آلباتروس‌های روشن‌فام مرتباً برای دست‌یابی به غذا شیرجه می‌زنند و در هر شیرجه می‌توانند تا عمق بیش از ۱۲ متری پیش بروند.
غذای آلباتروس‌ها عمدتاً از سرپایان، ماهی، سخت‌پوستان و احشا تشکیل شده‌است، هرچند به دنبال مردار نیز می‌روند و از دیگر زئوپلانکتون‌ها نیز تغذیه می‌کنند. لازم است ذکر شود که برای اکثر گونه‌ها درکی جامع از تغذیه تنها برای فصل زاد و ولد موجود است، زیرا در این دوره است که آلباتروس‌ها مرتباً به زمین برمی‌گردند و مطالعهٔ تغذیه آنها ممکن است.
تا سالهای اخیر تصور می‌شد که آلباتروس‌ها عمدتاً با شنا در سطح آب و شکار ماهی‌های بالا آورده شده توسط جریان آب یا دیگر شکارچیان، یا از ماهیان مرده در سطح تغذیه می‌کنند. با به کارگیری عمق‌سنج‌های مویرگی که قادر به ثبت بیشترین عمق هنگام شیرجه زدن پرنده هستند، مشخص شد که هرچند برخی گونه‌ها مانند آلباتروس سرگردان تا عمق بیشتر از یک متر شیرجه نمی‌روند، عمق شیرجهٔ بعضی گونه‌ها مانند آلباتروس روشن‌فام به‌طور میانگین ۵ متر و در بیشترین حالت در حدود ۱۲٫۵ متر است.
رژیم غذایی آلباتروس
پرنده آلباتروس به طور عمده از ماهی مرکب و ماهی‌هایی که به طور گروهی حرکت می‌کنند تغذیه می‌کند.
ولی در عین حال قادر به شناسایی ملوانان هستند به طوریکه کشتی آنها را دنبال می‌کنند، به امید آنکه به آنها غذا دهند یا از پسماند غذایشان تغذیه کنند.
آلباتروس جایگاه خاصی در افسانه‌های دریایی و خرافات دارند که یکی از معروفترین آنها در شعر ساموئل تیلرکلریج به نام “شعر ملوان پیر” (the rime of the ancient mariner) آمده است.
شکارچیان و خطرات
از انجا که آلباتروس پرنده‌ای بسیار بزرگ است و تقریباً تمامی عمرش را در آسمان سپری می‌کند شکارچی جدی ندارد، به جز انسان که در گذشته او را شکار می‌کرد. همچنین لانههای آنها به قدری در مناطق دورافتاده است که تقریباً هیچ حیوانی به آن دسترسی ندارد به جز کوسه ببری که در کمین جوجه‌های جوان که در حال یادگیری پرواز هستند می‌نشیند و به محض آنکه یکی از آنها از بقیه دور شد به او حمله می‌کند. نکته جالب در رابطه با کوسه ببری اینجاست که او هرسال به همان نقطه که جوجه‌های آلباتروس در حال یادگیری پرواز هستند بازمی‌گردد و در انتظار یک غذای آماده است.
حقایق و ویژگی‌های جالب
آلباتروس قادر است هزاران مایل را در زمان کوتاهی طی کند که نوع سرخاکستری آن می‌تواند حتی مسافت بیشتری را نیز بپیماید. از آنجا که این پرنده انرژی خیلی کمی را به هنگام پرواز مصرف می‌کند قادر است دور کره‌ی زمین را در کمتر از یک ماه پرواز کند. آلباتروس با شعر ساموئل تیلر کلریج در اواخر دهه‌ی ۱۷۰۰ معروف شد که این پرندهی دریایی بزرگ را نمادی از روح ملوانان غرق شده می‌دانست. پس از آن خرافاتی مبنی بر بدشگون بودن شکار این پرنده در میان دریانوردان و ملوانان شکل گرفت.
رابطه انسان و آلباتروس
به طور تخمینی سالانه در حدود ۱۰۰۰۰۰ آلباتروس از گونه‌های مختلف، توسط ماهی گیران غیرقانونی ماهی تن در اقیانوس منجمد جنوبی کشته می‌شوند. این ماهیگیران از نخ‌های ماهیگیری بلندی به همراه طعمه استفاده می‌کنند که به راحتی آلباتروس‌هایی که در پی گرفتن طعمه به سمت آب می‌آیند را به دام می‌اندازد.
به نظر می‌رسد که آلباتروس‌های ماده بیشتر در معرض خطر صید هستند، زیرا عادت دارند که جدا از نر‌ها و در مناطق متفاوتی به جستجوی غذا بپردازند. با وجود خرافات بدشگون بودن صید آلباتروس در میان ملوانان در قرن ۱۹ ام این پرنده به شدت شکارشد که دلیل آن استفاده از پرهایش در پر کردن بالش بود.
وضعیت بقا و زندگی کنونی
امروزه ۱۹ گونه از ۲۱ گونه‌ی آلباتروس در لیست حیوانات در معرض خطر قرار دارد. اگرچه جمعیت دو گونه‌ی باقیمانده پایین نیست، ولی تعداد آنها نیز رو به کاهش است و جزو گونه‌های در معرض تهدید قرار دارند. دلیل اصلی کاهش جمعیت این پرندگان در اقیانوس منجمد جنوبی ماهیگیران ماهی تن هستند که با نخ‌های ماهیگیری بلندشان به راحتی این پرندگان دریایی عظیم‌الجثه را شکار می‌کنند.
