مجسمه زنان چادری پیش از اسلام و مسیحیت

این عصر، با دوران فرمانروایی «اسکندر» و فتوحات وی از «مصر» تا «هند»، شروع شد و بدین صورت فرهنگ و اندیشه‌های «یونان باستان» در اثر این کشورگشایی‌ها در پهنه و گستره‌ای عظیم، شیوع پیدا کرد و این تاثیرات همچنان تا قبل از میلاد مسیح (ع) توسط جانشینان وی و دیگر حکمرانان و زمامداران در این ممالک، تداوم و جریان داشت.

اختصاصی «تابناک باتو» ـ مساله «حجاب» برای بانوان به خصوص «حجاب سَر» تنها مربوط به آیین حیات بخش اسلام و آموزه‌های الهی و نجات بخش آن نیست بلکه در ادیان دیگر نیز مانند «مسیحیت» و «یهودیت» نیز بدان پرداخته شده، ولی به مرور زمان و به دلایل مختلف فرهنگی یا سیاسی، این حُکم در میان پیروان هر سه «دین ابراهیمی» کم رنگ شده است.

نقل است، روزی یکی از زنان هم روزگار پیامبر اسلام (ص) برای رفع مشکل خانوادگی خود به سوی خانه آن حضرت (ص) رهسپار شد. ناقلان اخبار در بخشی از این موضوع به مطلبی اشاره نموده اند که بیانگر نوع پوشش این زن و متعاقب آن پوشش مورد تایید زنان در آن عصر از سوی رسول اکرم (ص) بوده است.
«.. تَبَرْقَعَتْ‏ وَ أَخَذَتْ عَلَى رَأْسِهَا رِدَاءً وَ خَرَجَتْ سَائِرَةً إِلَى دَارِ رَسُولِ اللَّه...» ‏ [۱](آن زن «بُرقَع» (روبَنده) خود را پوشید و «رِداء» را بر روی سر گرفت و به جانب منزل رسول خدا (ص) رهسپار شد....)
«ابن عباس» (م.۶۸ ق.) از اصحاب پیامبر (ص) و همچنین از مصاحبان و شاگردان امیر مومنان حضرت علی (ع) در بیانی، در مورد پوشش «رِداء» گفته است:
«الرداء الذی یستر من فوق إلى أسفل» [۲](«رِداء» [ پوششی است که]از بالا تا پایین [ بدن]را می‌پوشاند.)

در اصطلاح باستان شناسان، به بازه زمانیِ سه قرن قبل از میلاد حضرت مسیح (ع) تا قبل از ولادت ایشان، دوران «هِلِنی» یا «هِلِنیستی» گفته می‌شود. این عصر، با دوران فرمانروایی «اسکندر» و فتوحات وی از «مصر» تا «هند»، شروع شد و بدین صورت فرهنگ و اندیشه‌های «یونان باستان» در اثر این کشورگشایی‌ها در پهنه و گستره‌ای عظیم، شیوع پیدا کرد و این تاثیرات همچنان تا قبل از میلاد مسیح (ع) توسط جانشینان وی و دیگر حکمرانان و زمامداران در این ممالک، تداوم و جریان داشت. [۳] نکته‌ای که مورد غفلت واقع شده، کشف آثاری کهن و نفیس از دنیای باستان است که در آن نمونه ها، زنان دارای «حجاب کامل» و به خصوص «حجاب سر» بوده اند، چیزی شبیه به همان پوشش «رِداء» که در صدر اسلام رایج بوده یا به عبارتی شبیه برخی همین زنان چادری ایرانی و عرب امروزی و دیگر زنان مسلمانی که چنین پوششی دارند که در فرهنگ عربی به آن «عَباء» نیز می‌گویند.

این آثار باستانی که بدان‌ها خواهیم پرداخت، گواهی آشکار بر دیرینگی و قدمت این پوشش در جوامع مختلف بشری و توجه خاص به پوشیدگی زن در آن اعصار و ازمان پیش از ظهور آیین‌های اسلام و مسیحیت بوده است.

با نمونه‌هایی که در ادامه تقدیم می‌شود می‌توان گفت، «حجاب سر» حتی در «فرهنگ هلنیستی» یا به عبارتی همان فرهنگ با شکوه و تاثیرگذارِ یونانی قدیم نیز وجود داشته است. هرچند این فرهنگ بیشتر با پرستش‌های شرک آلود «چند خدایی» شناخته شده و ربطی به آیین‌های «توحیدی» یا «ابراهیمی» نداشته است. فرهنگی که سه یا چهار قرن قبل از ولادت حضرت مسیح (ع) نیز ظهور یافته و بدون شک، پیش از طلوع دو آیین ابراهیمی مسیحیت و اسلام بوده است.

این مجسمه‌های چادری به سه دسته تندیس‌های «سفالین»، «سنگی» و «برنزی» تقسیم می‌شود و در این مقاله تنها به زنان چادری و محجبه در بازه زمانی «دوران هلنی» خواهیم پرداخت و لازم به ذکر است که تصاویر و مشخصات این مجسمه‌ها نیز تنها از موزه ارزشمند «مترو پولیتن» شهر «نیویورک» در کشور «آمریکا» انتخاب شده است و اگر در همه موزه‌های جهان این موضوع تحقیق و بررسی شود قطعا نمونه‌های فراوانی چه از این فرهنگ و چه از دیگر فرهنگ‌ها در این خصوص به دست می‌آید.

۱- زن چادری رو گرفته و نشسته