چند هفته قبل بود كه موضوع پديده «ال‌نينو» و پيش‌بيني‌هاي متناقض هواشناسي ايران و امريكا تيتر اكثر رسانه‌ها شد. امريكايي‌ها مي‌گفتند با فعال شدن اين پديده، كشورهاي خاورميانه و به‌خصوص ايران زمستان سختي خواهند داشت و از طرف ديگر همتاهاي ايراني‌شان معتقد بودند نه تنها يك زمستان معمولي در پيش است بلكه امسال هوا چند درجه گرم‌تر از سال‌هاي قبل هم خواهد بود. اين در حالي است كه طي اين مدت، بارش‌هاي متناوب برف و باران در اكثر مناطق ايران و بعضاً طوفان‌ها و سيل‌هاي ويرانگر چنين وانمود مي‌كند كه نكند پيش‌بيني آن طرف آبي‌ها درست باشد و موضوع تغييرات جوي صحت داشته باشد.
چند روزي است كه بارش باران اكثر استان‌هاي كشور را فراگرفته است، به‌طوري كه در شهرهاي مركزي، جنوبي و جنوب شرق ايران كه ماه‌ها در حسرت ديدن يك باران مانده بودند، حالا سيل كوچه و خيابان‌ها را فراگرفته است.
بر همين اساس، روز گذشته رئيس سازمان امداد و نجات، از وقوع سيل و آبگرفتگي در استان‌هاي هرمزگان، كرمان، كرمانشاه، لرستان، ايلام، بوشهر، فارس، قزوين و يزد خبر داد.
دكتر ناصر چرخساز با اشاره به اينكه ۴۲ شهرستان در ۹ استان‌كشور طي روزهاي اخير تحت تأثير سيل و آبگرفتگي بوده است، گفت: «در اين زمينه هزاران نفر از متأثران از خدمات اسكان اضطراري استفاده كرده و تعدادي نيز به مناطق امن منتقل شدند.»
البته برخي خبرها نيز حاكي از كشته شدن دو تن از هموطنان در حوادث سيل‌هاي اخير است.
از وضعيت بارش‌هاي باران همين بس كه ۱۳۵ تيم عملياتي شامل ۶۲۰ امدادگر و نجاتگر براي ارائه خدمات به سيل‌زدگان به‌كار گرفته شدند كه به تخليه آب از ۱۶۰ واحد مسكوني با ۳۰ دستگاه موتور پمپ و لجن‌كش پرداختند.
ارتباط بارش‌ها با تغييرات جوي
چه بخواهيم «ال‌نينو» را قبول داشته باشيم و چه نه، واقعيت اين است كه برخي تغييرات جوي به وقوع پيوسته و به راحتي مي‌توان در دومين ماه پاييز تأثيرات آن را ديد. تهراني كه سال‌هاست حتي در زمستان هم در حسرت يك بارش خوب مانده، نه تنها روزهاست باران دل انگيزي را تجربه مي‌كند، بلکه ارتفاعاتش هم با برف سفيد شده‌است. همچنين اكثر استان‌هاي غربي مملو از برف شده‌اند و شرق كشور هم از نزولات آسماني سيراب شده. البته ديگر كشورهاي خاورميانه هم اين تغييرات را تجربه مي‌كنند. اردني‌ها گرفتار سيل و طوفان شده‌اند و عماني‌ها همه نيروهاي امدادي و اجرايي خود را به حالت آماده‌باش درآورده‌اند.
وضعيت شهرهاي ديگرخطرناك‌تر از تهران
اوايل هفته بود كه رئيس شوراي اسلامي شهر تهران، اعلام كرد در صورت عدم آمادگي وقوع پديده ال‌نينو مي‌تواند مشكل‌آفرين باشد.
مهدي چمران گفت: «پيش‌بيني وقوع اين پديده سبب شده ستاد بحران كشور تشكيل شود و ما در اين جلسه بر آمادگي هر چه بيشتر سازمان‌ها و ارگان‌هاي ذي‌ربط تأكيد كرديم.»
با اينكه رئيس شوراي تهران عنوان كرد «بررسي هواشناسي نشان مي‌دهد كه بايد آمادگي همه‌جانبه براي مقابله با اين پديده داشته باشيم به ويژه آنكه در شهرهاي ديگر ممكن است وضعيت خطرناك‌تر از تهران باشد» اما نگفت منبع هواشناسي داخلي است يا خارجي، زيرا هواشناسي ايران هنوز معتقد است زمستان آرامي خواهيم داشت. برخي تحقيقات هم نشان مي‌دهند بدون شك تغييرات جوي براي بسياري از گونه‌هاي گياهي و جانوري كره زمين، خبر خوشي نخواهد بود اما در اين ميان جانداراني هم هستند كه مي‌توانند خود را با اين وضعيت وفق دهند. در همين رابطه مجله تخصصي نشنال‌جئوگرافيك در مطلبي به بررسي گونه‌هايي پرداخته كه در واكنش به تغييرات جوي خود را سازگار مي‌كنند و گونه‌هايي كه تا معرض انقراض و نابودي پيش مي‌روند. اين نشريه لمور سرسفيد، روباه قطبي، مرغابي عينكي و ببر بنگال را جزو بازنده‌هاي تغييرات جوي معرفي كرد كه احتمالاً نسل‌شان منقرض خواهد شد و موش كانگورويي مريام، گاو غوك امريكايي و كنه‌سگ امريكايي را از جمله برنده‌هاي اين تغييرات دانست.
شديدترين پديده جوي
به هر حال كارشناسان هواشناسي در دنيا معتقدند آتش‌سوزي وسيع در جنگل‌هاي خشك اندونزي، بارش باران‌هاي موسمي سيل‌آسا در هند و حتي آب و هواي گرم، مرطوب و طوفاني اخير در انگليس از آثار شكل‌گيري پديده «ال نينو» در اقيانوس آرام جنوبي است.
آنها مي‌گويند در صورت رخ دادن ال نينو، اين پديده جوي در نوع خود شديدترين خواهد بود.
ال نينو، روند گرم شدن طبيعي و موقت سطح دريا در شرق اقيانوس آرام است كه به سمت منطقه استوايي اين اقيانوس گسترش مي‌يابد و موجب نوسان و تغيير در جريان عادي باد مي‌شود. اين پديده جوي تغييرات اساسي را در الگوهاي آب و هوايي سراسر جهان از استراليا و هند گرفته تا آفريقا و امريكاي مركزي به‌وجود مي‌آورد.
اين پديده هر چند سال يك‌بار و با شدت‌هاي مختلف رخ مي‌دهد اما كارشناسان مطالعات جوي معتقدند كه زمستان امسال ممكن است ال نينو شدت و وسعت بيشتري داشته باشد و شدت آن با يكي از موارد پيشين اين پديده جوي كه در سال 98- 1997 اتفاق افتاد قابل‌مقايسه است، هرچند اين كارشناسان تأكيد دارند كه هنوز نمي‌توان در مورد شدت و بزرگي ال نينوي امسال به طور قطع اظهارنظر كرد. ارزيابي مركز پيش‌بيني جوي امريكا تاكنون پديده ال‌نينو را كه در حال شكل‌گيري است در رتبه سوم قرار داده اما ممكن است در ماه‌هاي آينده اين روند تغيير كند چون پيش‌بيني دقيق اين پديده كار دشواري است.
به گزارش روزنامه اينديپندنت، زماني كه ال نينو با شدت بالايي شكل گيرد تأثير بزرگ و عمده‌‌اي بر شرايط اقليمي جهان خواهد داشت.
روزنامه جوان
