در حالی‌که گمانه‌زنی‌ها درباره نامزدهای جایزه نوبل ادبیات به اوج خود رسیده، بنابر اعلام سایت آکادمی سوئد، فردا برنده معتبرترین جایزه ادبی جهان معرفی خواهد شد.
هرساله بین 600 تا 700 شخص یا موسسه نام نویسندگان را به آکادمی سوئد پیشنهاد می دهند و اعضای کمیته این جایزه که متشکل از 18 نویسنده و چهره های دانشگاهی هستند، برنده نوبل ادبیات را از لیستی 200 نفره انتخاب می کنند.
پیتر انگلوند که تا خردادماه امسال دبیر آکادمی سوئد بود، اسفند گذشته با بیان این که نام 259 نویسنده از سوی ناشران، انجمن های ادبی و دانشگاه ها به دبیرخانه آکادمی سوئد برای اهدای جایزه نوبل ادبیات اعلام شده، عنوان کرده بود: «از این میان 198 نفر در فهرست اولیه این جایزه انتخاب شده اند، از جمله 36 نویسنده که تا به حال در فهرست نامزدان این جایزه قرار نداشتند.»
آن طور که انگلوند عنوان کرده بود، این نامزدها تا اواخر تابستان به پنج نفر تقلیل یافته است تا در نهایت برنده جایزه یک میلیون دلاری ادبیات نوبل از میان آنها انتخاب شود. البته براساس قواعد آکادمی سوئد، نام این پنج نویسنده اعلام نمی شود.
نوبل در بند نام ها نیست
معرفی نکردن نامزدها سبب شده تا گمانه زنی ها درباره برنده نوبل ادبیات بیشتر شود. روزنامه وال استریت ژورنال، بخت «سوتلانا آلکسیویچ» نویسنده و روزنامه نگار اهل کشور بلاروس، «هاروکی موراکامی» ژاپنی، «نگوگی وا تیونگو» کنیایی، «فیلیپ راث» آمریکایی و «آدونیس» شاعر سوری را بیش از همه می داند.
با وجود این، تجربه انتخاب های آکادمی نوبل در این چند سال نشان از آن دارد که این آکادمی چندان در بند گمانه زنی ها نیست. در سال 2014، نام نویسندگان بزرگی چون فیلیپ راث، هاروکی موراکامی و میلان کوندرا در صدر گمانه زنی ها قرار داشت و کمتر کسی نام پاتریک مودیانو را شنیده بود، اما اعضای آکادمی نوبل در بیانیه خود پاتریک مودیانو، نویسنده 70 ساله فرانسوی را به عنوان برنده جایزه یک میلیون دلاری نوبل اعلام کردند و او را استاد «هنر خاطره» خواندند.
بخت بالای نویسنده بلاروس
گرچه به نظر می رسد شرط بندی تنها در بازی های ورزشی جذاب باشد، اما برخی از سایت های شرط بندی آنلاین نیز وارد عرصه شرط بندی بر سر برندگان جایزه نوبل شده اند و در این میان بخت سوتلانا آلکسیویچ، نویسنده کتاب «صداهایی از چرنوبیل» را از همه بالاتر می دانند.
یکی از معتبرترین این سایت ها، سایت بریتانیایی لدبروکس (Ladbrokes) است که نام 75 نویسنده را در میان نامزدها اعلام کرده و شانس این نویسنده بلاروس را یک به پنج می داند.
پس از او، موراکامی ژاپنی مطرح است که چندسالی است نامش در جلوی صف نامزدهای نوبل ادبیات قرار می گیرد.
سایت لدبروکس، شانس موراکامی را یک به شش اعلام کرده و همین مقدار شانس را برای نگوگی وا تیونگو، نویسنده کنیایی قائل شده است.
این نویسنده کنیایی در حال حاضر در آمریکا زندگی می کند و در دانشگاه ارواین کالیفرنیای آمریکا ادبیات تطبیقی درس می دهد. از سوی دیگر، این سایت شانس فیلیپ راس، نویسنده آمریکایی و جان الاو فوس ، نویسنده نروژی را یک به ده اعلام کرده است.
روزنامه گاردین به نقل از الکس داناهی، کارشناس سایت لدبروکس، از لاسلو کراسناهورکایی، نویسنده رومانیایی جایزه بین المللی من بوکر و «کو اون» شاعر کره ای را به عنوان شگفتی های امسال نام می برد.
به گفته او، براساس آرای داده شده در این سایت، شانس نویسنده رومانیایی از یک به 50 به یک به 25 رسیده و بخت برنده شدن شاعر کره ای از یک به 40 به یک به 20 افزایش پیدا کرده است. او بر آن است که امسال چندان به چهره ها توجه نشده و گمانه زنی ها بیشتر روی نویسندگان گمنام متمرکز است.
انتخاب های غافلگیرکننده
در میان پنج جایزه نوبل، ادبیات پرطرفدارترین است. این جایزه هر سال به نویسنده ای داده می شود که برجسته ترین اثر با گرایش آرمان خواهانه را نوشته باشد؛ البته این معیار مبهم را که آلفرد نوبل عنوان کرده، تفاسیر متعددی به همراه داشته است.
برخی می گویند منظور از «اثر» در نظر آکادمی سوئد، مجموعه کارهای نویسنده است و گاهی در بیانیه جایزه به آثار مشخص نویسنده اشاره شده است، اما با وجود این، منتقدان این جایزه اعتقاد دارند که معیارهای جایزه نوبل مشخص نیست و انتخاب هایش گاهی غافلگیرکننده بوده است.
جام جم
