اولین خطر به مواد شیمیایی خاصی برمی‌گردد که ممکن است از پلاستیک به درون آب شُرب نشت کنند. دومین خطر هم باکتری‌هایی هستند که ممکن است پس از باز شدن بطری‌های یک‌بار مصرف در آنها رشد کنند. اما آیا علم هم چنین یافته‌هایی را تایید می‌کند؟
بطری‌های یک‌بار مصرف آب معمولا از «پلی‌اتیلن ترفتالات» (PET) ساخته شده‌اند. تا سال 2020 هنوز هیچ یافته علمی قطعی و محکمی نتوانسته است ثابت کند که استفاده مجدد از بطری‌های دارای PET با افزایش خطر نشت مواد شیمیایی به درون آب همراه است. با این‌حال شما همیشه باید بطری‌هایی که دچار ترک‌خوردگی شده‌اند یا هرگونه نشانه‌ای از آسیب‌دیدگی در آنها به چشم می‌خورد را دور بریزید.
پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) به‌طور گسترده و کاملی مورد بررسی‌های علمی قرار گرفته است و یافته‌های مستند علمی هنوز به هیچ مدرکی مبنی بر انتقال ترکیبات سمی از ظروف پلاستیکی به درون محتویات این ظروف نرسیده‌اند. بنابراین، سازمان غذا و داروی آمریکا (US. FDA)، سازمان سلامت کانادا، سازمان ایمنی غذایی اتحادیه اروپا (EFSA) و دیگر سازمان‌های معتبر در سراسر جهان تایید کرده‌اند که می‌توان از ظروف پلاستیکی مخصوص آب که حاوی PET هستند (در صورت سالم بودن کامل)، تا چندین بار استفاده کرد.
ماده دیگری که باعث نگرانی‌های دانشمندان شده بود، آنتیموان (antimony) نام دارد؛ فلزی که بالقوه سرطان‌زاست و در تولید پلاستیک به‌کار می‌رود. مطالعات بسیاری به بررسی آنتیموان پرداخته‌اند تا ببینند که آیا این فلز به درون آب یا مواد غذایی درون ظروف و بطری‌های حاوی PET نشت می‌کند یا نه. محققان در سال 2010 به این نتیجه رسیدند که اگر آب ساده به مدت 3 سال در دمای محیط و درون بطری PET نگهداری شود، آنتیموان فقط به میزان 1 درصد از دریافت روزانه مجاز وارد بدن می‌شود.
بطری‌هایی که با حرارت بالا تماس داشته باشند، نشت‌پذیری بیشتری را هم خواهند داشت اما یافته‌های تحقیقاتی در این زمینه قطعی نیستند. درحالی که بعضی از آزمایشات نشت‌پذیری را نشان می‌دهند اما این میزان نشت‌پذیری نهایتا بسیار کمتر از آن چیزی است که برای سلامت انسان ضرری داشته باشد. گروهی از محققان با بررسی مجموعه همه این مطالعات در سال 2012 اعلام کردند که تحقیقات درباره این موضوع عمدتا به نتایج متناقض می‌رسد چون پروتکل‌های تحقیق و روش‌های تحلیلی محققان با همدیگر متفاوت است.
بسیاری از هشدارها در مورد استفاده مجدد از بطری پلاستیکی آب به بحث‌های فراگیر و وسیعی برمی‌گردد که در یک پایان‌نامه کارشناسی ارشد در سال 2001 و متعلق به یکی از دانشجویان دانشگاه آیداهو ریشه دارد. پایان‌نامه این دانشجو نشان می‌دهد که ترکیبات شیمیایی به‌کاررفته در پلاستیک بطری‌های یک‌بار مصرف، پس از تماس با نور و حرارت و همچنین به‌مرور زمان نهایتا به درون آب نشت می‌کنند. با این‌حال این پایان‌نامه در هیچ کدام از مجله‌های علمی چاپ نشده یا مورد بررسی قرار نگرفته است.
نگرانی از رشد باکتری‌ها
نگرانی اصلی در استفاده مجدد از بطری پلاستیکی آب به باکتری‌ها و قارچ‌هایی برمی‌گردد که پس از باز شدن بطری‌ها می‌توانند در آنها رشد کنند. این باکتری‌ها عمدتا از طریق دست و دهان وارد بطری می‌شوند اما همچنین می‌توانند از طریق آلودگی‌های تماس‌یافته با دهانه بطری هم وارد آن شوند. سازندگان این بطری‌های پلاستیکی بارها اخطار داده‌اند که استفاده مجدد از بطری‌های آب نهایتا با شکل‌گیری ترک‌خوردگی‌های ریز در ساختار پلاستیکی آنها همراه است. باکتری‌ها و قارچ‌ها نیز دقیقا در همین ترک‌ها و درزها رشد می‌کنند و پاکسازی آنها با کمک شیوه‌های مختلف بسیار سخت خواهد بود.
با این‌حال، چنین چیزی در مورد همه ظروف آشامیدنی صدق می‌کند، نه فقط در مورد پلاستیک‌ها. بطری‌های شیشه‌ای، فلزی یا پلاستیکی چندبارمصرف هم می‌توانند زمینه لازم برای رشد باکتری‌ها را فراهم سازند و پاکسازی آنها نیز به‌مرور زمان واقعا به کاری چالش‌برانگیز و بعضا ناممکن تبدیل می‌شود.
بیسفنول A در بطری‌های پلاستیکی
با توجه به نگرانی‌ها و دغدغه‌های مرتبط با بیسفنول A، اکثریت بطری‌های پلاستیکی در سراسر جهان بدون ترکیبات بیسفنول A ساخته می‌شوند. اگر بطری پلاستیکی شفاف و محکمی در اختیار دارید که حداقل تاریخ ساختش به 10 سال پیش می‌رسد، احتمالا قبل از این تغییر رویه عمومی ساخته شده است. با این‌حال در هر کجای جهان که زندگی می‌کنید، می‌توانید از طریق مراجع مسئول در مورد وجود بیسفنول A در بطری‌های پلاستیکی آب پرس‌وجو کنید.
با توجه به مجموعه نکات ذکرشده می‌توان گفت که استفاده دوباره از بطری پلاستیکی آب، به شرط آن‌که بطری دچار آسیب‌دیدگی نشده باشد، خطری به‌دنبال ندارد. بنابراین استفاده مجدد از این بطری‌ها نباید بیش از حد تکرار شود. بهترین راهکار این است که بطری‌های استاندارد و بهداشتی جداگانه‌ای برای نگهداری آب خریداری کنید.
منبع: سایت سلامت
