اختصاصی «تابناک با تو»؛ در حاشیه سفر دونالد ترامپ به عربستان، روزنامه سعودی عکاظ گزارش داد که حضور ملانیا و ایوانکا ترامپ همسر و دختر دونالد ترامپ با سر و صدای زیادی در شبکه های اجتماعی این کشور همراه بوده است. یکی از موضوعات جالب توجه برای کاربران، ضیافت قهوه نوشی ترامپ و خانواده اش در عربستان بود که با حواشی بسیاری روبه رو شد.
عکاظ به نقل از منابع آمریکایی می نویسد، ملانیا ترامپ بانوی اول آمریکا علاقه زیادی به شمشیرهایی که توزیع کنندگان قهوه به خود آویخته بوده اند پیدا کرده است. این پذیرایی در کاخ یمامه و سالن پادشاهی فرودگاه ریاض انجام شد.
به علاوه دختر ترامپ نسبت به ظروف قهوه نوشی عرب ها «دله قهوه» به عربی: الدلة (ظرف مسی اغلب طلائی) که حکم قهوه جوش را دارد علاقه نشان داده و از ظرف های سرو قهوه عربی و لباس سنتی میزبانان خوشش آمده است.
حاشیه های قهوه نوشی خانواده ترامپ به همین جا محدود نمی شود. پایگاه اینترنتی شبکه العربیه گزارش داد؛ ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی در دیدار با دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، آداب نوشیدن قهوه عربی را به وی آموخته است.
ملک سلمان پس از پایان نوشیدن قهوه به رئیس جمهور آمریکا نشان داد که باید فنجان خود را تکان دهد، در غیر این صورت خدمه به سرو قهوه ادامه میدهند.
همین حواشی ما را بر آن داشت تا درباره ی جایگاه قهوه در مهمانی های مردم کشورهای عربی گزارشی تهیه کنیم.
راز و رمزهای قهوه ی عربی
قهوه از یمن به سراسر جزیرة العرب انتقال پیدا کرد، در قرن پنجم قهوه به ترکیه رسید و از آنجا در سال ۱۶۴۵ میلادی راه خود را به سوی ونیز ایتالیا باز کرد. سپس قهوه در سال ۱۶۵۰ از طریق یک مرد ترک به انگلستان راه پیدا کرد. او برای اولین بار در خیابان لومبارد لندن قهوه را برای مشتریان سرو کرد.
یمنی ها اولین مردمانی بودند که دانه های قهوه را برشته کرده و کوبیدند. در کتاب ها آمده است که در قرن ۱۴ میلادی اولین استفاده ی غیرپزشکی از قهوه در یمن بوده است.
دله قهوه (به عربی: الدلة) ظرف مسی اغلب طلایی رنگ است که مردم عرب آن را دله خطاب میکنند. این ظرف که حکم قهوه جوش را دارد در بیشتر مراسم رسمی و غیر رسمی این مردم استفاده میشود.
قهوه برای عرب زبانان نمادی از جود و بخشش است. بنا به گزارش منابع عربی قهوه در واقع حکم شیر مرغوب شتر را دارد. آنها به نوشیدن قهوه افتخار می کنند. از نظر آنها نوشیدن قهوه نشانه ای از «مرد بودن» است. قهوه ارزش و اعتبار زیادی در نزد عرب های یمن، شام و به خصوص سعودی ها دارد. روش سرو قهوه در عین داشتن مشترکات از قبیله ای به قبیله دیگر فرق دارد.
قهوه در نزد مردم عربستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، این عکس در سال ۲۰۱۵ منتشر شد. مجری شبکه سعودی العربیه، در برنامه «صباح العربیه» تی شرتی مشکی رنگ به تن کرده بود که عبارتی به زبان عربی بر آن نقش بسته بود، روی آن نوشته شده بود: یک جرعه قهوه لازم دارم
هنگامی که قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرفی به نام «دله» ریخته و سپس این مراسم آیینی شیوه خاص فرد توزیع کننده آن ادامه مییابد. این فرد دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه نوشی را ـ که فنجانی بدون دستهاست و فنیان خوانده میشود ـ در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه میکنند، این مراسم از ریش سفید مجلس آغاز و از سمت راستش قهوه دادن ادامه داده میشود.
در مقابل شخصی که فنجان را از میزبان میگیرد، جزو آداب و رسوم است که فنجان را با دست راستش دریافت کند. اگر فنجان را با دست چپ دریافت کند نوعی بی احترامی به آداب و رسوم است.
یک توریست در حال نگاه کردن به دله قهوه در «سوق الزل» عربستان
قهوهای که از دله در فنجان ریخته میشود مقدارش بسیار کم، غلیظ و تلخ است و باید در انتهای ریختن قهوه و قبل از دادن فنجان به میهمان باید یک مرتبه نوک دله را به لبه فنجان قهوه کوبیده تا صدای فنجان بلند شود و پس از آن قهوه را تعارف کند.
میهمان نیز پس از دریافت و نوشیدن قهوه، قبل از پس دادن فنجان خالی، باید دستش را یک مرتبه تکان داده و یا بگوید «بس»، این تکان دادن به معنای آن است که دیگر کافی است و قهوه نمینوشم.
سپس میزبان سراغ نفر سمت راستی میهمان میرود و همین روند را تا انتها ادامه میدهد. مردم عرب برای این آداب و رسوم حساسیت به خرج میدهند و آن را قابل احترام میشمرند.
در زمانهای قدیم شیوخ قبایل عرب، جوانان کر و لالی را مسئول ریختن قهوه می کردند تا اسرار مگویِ مجلس قهوه نوشی را برملا نکنند.