به گزارش
«تابناک باتو» اکسیژن یکی از عناصر مهم و حیاتی برای زنده ماندن جانداران است و به طور معمول این عنصر ٢١% از حجم هوای اطراف ما را تشکیل می دهد و بقیه ی آن نیز شامل نیتروژن ٧٨% و ١% هم سایر گازهاست.
البته این در شرایط طبیعی است؛ اما متأسفانه بر هوای آلوده ی تهران و سایر شهرهای آلوده، آزمایشی مبنی بر درصد عوامل تشکیل دهنده آن انجام نشده است.
طبیعی است، برای استفاده از اکسیژن، باید هوای اطراف را در درجه ی اول از طریق بینی و در درجه ی بعد؛ از طریق دهان به درون ریه و سپس کیسه های هوایی هدایت کنیم تا کیسه های هوایی اکسیژن را برداشته و بقیه ی هوا را مجددا به خارج هدایت کند.
چرا اولویت ورود هوا باید از راه بینی باشد؟زیرا بینی در قبال هوای ورودی به ریه، سه وظیفه بر عهده دارد؛
ذرات معلق و درشت موجود در هوا را توسط مخاط جذب می کند و مانع از ورود آنها به ریه می شود.
رطوبت هوای ورودی را تنظیم می کند.
درجه حرارت هوای ورودی را تنظیم می کند.
اما دهان فاقد این ویژگی هاست. پس باید در همه ی شرایط به ویژه در زمان فعالیت ورزشی، دم یا تنفس از طریق بینی و بازدم یا خروج هوا از طریق دهان صورت گیرد.
باید بدانیم بیش از ٢/٣کیسه های هوایی در شرایط معمولی در حال استراحت اند و فعال نیستند و تنها عمل جذب اکسیژن برای نیاز بدن، توسط یک سوم ریه انجام می شود.
آن بخش از ریه که فعال نیست، نقش ذخیره دارد و تنها هنگام فعالیت ورزشی یا بیماریهای تنفسی فعال می شود.
نتیجهزمانی که هوا آلوده است و آلودگی به حدی است که مسئولان به ناچار بخش هایی از فعالیت های شهری را تعطیل می کنند، هر چه کمتر هوا وارد ریه شود، آلودگی به میزان کمتری وارد ریه خواهد شد.
پس هر گونه فعالیت ورزشی در این شرایط، حتی در فضای سرپوشیده، موجب ورود هوای آلوده بیشتری به ریه و سیستم تنفسی می شود. به عبارت دیگر، ضرر آن بیشتر از سود آن است.
در این شرایط چه کارهایی باید انجام دهیم؛محدودیت فعالیت بدنی حتی زمانی که پیاده به جایی می رویم باید با سرعت کم راه برویم.
چرا محدودیت فعالیت بدنی؟همان طور که گفتم، هرچه فعالیت بدنی محدودتر باشد، هوای آلوده ی کمتری وارد ریه خواهد شد.
مصرف عطر، ادکلن و شوینده های شیمیایی را به کمترین مقدار برسانیم.
چرا؟
زیرا همه اینها بدون در نظر گرفتن بوی آنها، مواد شیمیایی محسوب می شوند و در کنار مواد شیمیایی موجود در هوا، مشکلات ریه را شدیدتر می کنند.
مایعات کافی بنوشیم، به طوری که رنگ ادرار حتی در اوج فعالیت روشن باشد.
چرا؟
ذرات معلقی که توسط مخاط ریه هنگام عبور هوا جذب می شود، به صورت خلط با مکانیزم های سرفه، عطسه و یا آب ریزش بینی به خارج از ریه هدایت می شود.
اینجاست که بیشتر افراد فعال شدن این مکانیزم های دفاعی را با سرماخوردگی اشتباه می گیرند.
منظور از خروج خلط، خروج از سیستم تنفسی و رسیدن آن به دوراهی مری و نای است،
در خانم ها و کودکان بعد از رسیدن آن به این قسمت، وارد مری و سپس وارد معده می شود و توسط اسید معده خنثی خواهد شد.
تنها آقایان به ویژه افراد مسن، قادر به خارج کردن آن از راه دهان هستند.
بنابراین مهم خروج خلط از بافت ریه است و بلعیدن خلط هیچ اشکالی ندارد.
نوشیدن دست کم یک یا دو لیوان شیر در روز
چرا شیر؟ ورود مواد آلوده بیشتر از حد مجاز می تواند موجب مسمومیت شود و شیر تا حدی می تواند در خنثی کردن آن عوامل و جلوگیری از تاثیر مضر آنها روی بدن در دراز مدت کمک کند.
دکتر علیرضا داودی، مسئول مرکز بهداشت دانشگاه خوارزمی تهران
