اختصاصی «تابناک با تو»؛ بهار برای ما ایرانی ها فصل جشن گرفتن و شادمانی است، ما نیز همراه با رویش جوانه ها و شکوفه ها و همصدا با نغمه های دل انگیز پرندگان بر شاخسار درختان، تازه شده و درهای زندگی را به سوی نور و آفتاب می گشاییم.
ایرانیان فصل بهار را دوست دارند، آن را می ستایند و تحسین می کنند.
با آغاز سال نو و حلول سال جدید «تابناک با تو» قصد دارد تا هر روز با شما به گوشه و کنار سرزمین پهناورمان ایران سفر کند. در این گزارش با آداب و رسوم های نوروز در دو استان کهگیلویه و بویر احمد و استان زنجان آشنا خواهید شد.
کهگیلویه و بویر احمد
چاله گرم کنون یا سفره پر کنون
چاله گرم کنون یا سفره پر کنون مشهورترین آیین سنّتی مردم کهگیلویه و بویر احمد در عید نوروز باستانی است. این آیین که در نخستین شب سال برگزار می شود، هر خانواده به نیّت سالی پر خیر و برکت سفره خود را پر از نان تازه می کند و با طبخ غذاهای سنّتی مانند شله ماش، شله عدس، شله بادام، شله کنجد چاله یا اجاق خود را گرم نگه می داشتند. این آیین هنوز هم مرسوم است اما در برخی غذاهای سنّتی جای خود را به غذاهای امروزی داده است.
آرامگاه بی بی حکیمه (س) از خواهران امام رضا (ع) که در 80 کیلومتری جنوب گچساران قرار دارد سالانه میزبان هزاران عاشق اهل بیت عصمت و طهارت از سراسر ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس است
قربانی برای دفع قضا و بلا
پیش از سیزده به در روز طبیعت زنان روستایی معمولا سنگ های اطراف اجاق خود را بیرون می انداختند و مرغ یا گوسفندی را در آن ذبح می کردند و خونش را در اجاق می ریختند و سپس گوشت قربانی را بین خانواده تقسیم می کردند، این مراسم برای دفع بلا در طول سال انجام می شود. این آیین به تدریج با از بین رفتن اجاق های سنّتی که با هیزم سوخت آن تأمین می شد محدود به قربانی مرغ یا گوسفند و توزیع آن بین همسایگان شده است.
زنان استان کهگیلویه و بویر احمد از جمله زنان ایرانی هستند که هنوز به پوشاک سنّتی و محلی خود پایبند هستند. پوشش حجاب کامل و تنوع رنگ ها و پارچه ها جلوه خاصی به لباس محلی زنان در این استان بخشیده است. رنگ این لباس ها بر طبیعت زیبا و دامنه زاگرس شمیم نشاط و شادی پخش می کند.
بازیگر مشهور ایرانی در لباس محلی زنان کهگیلویه و بویر احمد
درست کردن آجیل و شیرینی شب عید
جمع شدن بانوان هر محله مسکونی و پخت نان شیرینی با ترکیبی از آرد، شیر، شکر و ادویه جات از سنّت های دیرینه ای است که در مناطق روستایی پا برجاست اما در مناطق شهری رنگ باخته است. درست کردن آجیل هایی مانند گندم برشته، کنجد، کلخنگ و بادام نیز هنوز در برخی مناطق روستایی و شهری رواج دارد.
گفته میشود زادگاه آریو بَرزن سردار ایرانی که در برابر سپاه اسکندر مقدونی ایستادگی کرد و خود و سربازانش تا واپسین تن کشته شدند در نزدیکی شهر یاسوج می باشد
زنجان
خانه تکانی
یکی از رسوم پسندیده و ارزش های نیک عید، نظافت و خانه تکانی است که یکی دو هفته پیش از عید خانه تکانی و یا رُفت و روب انجام می گیرد و مجددا اثاثیه را جا به جا کرده و گرد گیری می کنند و دوباره آن ها را می چینند و در واقع قبل از رسیدن سال نو تحولی در زندگی خود می کنند و خانه را برای پذیرایی از میهمانان عید آماده می سازند.
همه ساله در موسم بهار مادران زنجانی به همراه دخترانشان فرصت را غنیمت شمرده و به دامن سبز طبیعت و دشت های دور و نزدیک اطراف زنجان سفری کوتاه می کنند و با سبزی های نورس و خوش عطر که نام هایی نظیر گل آقا، خان اوغلی و غاز أیاقی آنها را نام نهاده اند آش ترش (تورش آشی) درست می کنند، گردو، زرد آلو خشک و آلوچه ریز از مواد اصلی آن هستند
رنگ کردن اتاق ها
بر اساس یک رسم دیرینه که در حال حاضر به طور کلی منسوخ شده است مردم زنجان به ویژه روستائیان برای رنگ کردن دیوارهای کاهگلی از دشت و کوهستان گچ سفید آورده و پس از کوبیدن ومخلوط کردن آن با آب با جارو بر روی دیوارها می پاشیدند. پس از این اقدام اهالی زنجان خاک زرد را از دشت تهیه کرده و به منظور تغییر رنگ از زرد به قرمز بر روی آتش گذاشته و با سلیقه خود با انگشتان دست نقش هایی از گل و درخت بر روی دیوار خود می کشیدند.
صنعت مسگری، هنر ماندگار زنجان
نغمه خوانی «بهار آمد» کودکان در آستانه نوروز در زنجان
در گذشته کودکان زنجانی در آستانه نوروز یعنی یکی دو هفته مانده به سال جدید در کوچه ها ریخته ودسته جمعی نغمه « چیخین داما آتین آتیش فیشنگی، قؤیون گئسین بؤردان اهل فیرنگی، یومورتانی بئزلر ئیدی رنگی، بهار آمد بهار آمد خوش آمد، علی با ذوالفقار آمد خوش آمد» یعنی بر روی پشت بامها رفته و آتش روشن کنید، بگذارید غمهای بیگانه و تمامی آنچه که ما را غمگین کرده از اینجا برود، در اینجا تخم مرغ با 7 رنگ تزئین می کنند، بهار آمد بهار آمد خوش آمد، علی با ذوالفقار آمد خوش آمد. هر یک از اهالی محل در وسع خود توان مالی خود به کودکان انار، انجیر، پول و غیره هدیه می دادند تا شادی آنها را قوت بخشند.
عید دیدنی، دو روز، روز خانمها، روز آقایان
در گذشته تنها دو روز مردم زنجان به منزل آشنایان، همسایه ها و سایر اقوام می رفتند، روز نخست مختص به مردان «کیشی لر گؤنو» یعنی روز مردان و روز دوم مختص زنان «خانیم لار گؤنو» روز بانوان و زنان بوده است. در مراسم عید دیدنی مردان و زنان به صورت دسته جمعی به دیدار آشنایان می رفتند.
گنبد سلطانیه از نظر ارتفاع پس از کلیسای سانتا ماریای ایتالیا و مسجد أیاصوفیه استامبول سومین بنای بزرگ تاریخی و بزرگ ترین گنبد آجری جهان به شمار می رود
گنبد سلطانیه الهام بخش معماران در ساخت کلیسای سانتا ماریا دلفیوره ایتالیا (کلیسای جامع فلورانس) بوده است. گنبد سلطانیه شاهکار معماری اسلامی، الهامبخش معماری سبک گوتیک بوده و برونلسکی و گیبرتی در ساختار گنبد کلیسای سانتا ماریا دلفیوره ایتالیا حدود صد سال پس از گنبد سلطانیه از آن الهام گرفته شده است
کاری از گروه وبگردی «تابناک باتو»
منابع: تسنیم، ویکی پدیا، سیناپرس
