تسونتوما یاماگوچی را شاید بتوان یکی از خوش شانس ترین افراد روی کره زمین
دانست. او از معدود کسانی است که موفق شد از دو بمباران اتمی که در
«هیروشیما» و «ناکازاکی» در طول جنگ جهانی دوم اتفاق افتاد و باعث مرگ بیش
از 100 هزار نفر در همان لحظات اولیه بمباران شد، جان سالم به در ببرد.
به
طور کلی 165 نفر از هر دو بمباران نجات پیدا کردند و تسوماتوما تنها فردی
بود که در هر دوی آنها حضور داشت و زنده ماند. این مرد خوش شانس، در مارس
1916 به دنیا آمد و پس از پایان تحصیل در سال 1930 برای کار به کارخانه
صنایع سنگین میتسوبیشی رفت. در آنجا به عنوان یک طراح و نقشه کش تانکرهای
نفت مشغول کار شد. در زمان جنگ جهانی که ژاپن هم یکی از شرکت کنندگان در آن
بود، با غرق شدن تانکرهای نفتکش ژاپنی، ارتش به کارخانه آنها درخواست کار
داد و به این ترتیب پای تسوتوما نیز به نحوی به جنگ کشیده شد.
او
بعد از شرکت در جنگ به افسردگی شدید مبتلا شد و در نهایت یک شب تمامی اعضای
خانواده اش را با ریختن قرص های آرامبخش در غذای شان به قتل رساند. او
معتقد بود که مردن بهتر از زندگی در زمان این جنگ وحشتناک است؛ جنگی که به
هر حال در آن کشته می شوند اما چون شرایط جنگی بود به این جرم او رسیدگی
نشد.
بمباران هیروشیماتسوتوما
در ناکازاکی زندگی و کار می کرد اما در تابستان سال 1945 به مدت سه ماه
برای یک ماموریت کاری به هیروشیما رفت. ششم آگوست، او به همراه دو همکار
دیگرش «آگیرا ایواناگا» و «کانیوشی ساتو» در حال ترک هیروشیما بود. در
نزدیکی ایستگاه راه آهن بودند که ناگهان مرد خوش شانس به خاطر آورد مهری که
به او اجازه سفر می داد را جا گذاشته است، بنابراین برای برداشتن مهر به
دفتر کارش بازگشت.
ساعت 8:15 دقیقه بود که او متوجه شیء عجیبی در
آسمان شد. تسوتوما بعدها در مصاحبه های خود گفت: «بعدها متوجه شدم که آن
شیء همان بمب اتمی بود که به دو چتر بسته شده بود و به آرامی پایین می
آمد.»
بمب تنها سه کیلومتر با محلی که تسوتوما در حال عبور از آنجا
بود فاصله داشت. دقایقی بعد همه جا سفید شد. بمب را طوری تنظیم کرده بودند
تا در ارتفاع 576 متری از سطح زمین منفجر شود و به همین خاطر تسوتوما
توانست صحنه انفجار را ببیند. او آن لحظه را این طور توصیف کرده است: «چند
ثانیه طول کشید. فقط چند ثانیه. بعد از آن بینایی ام را از دست دادم. مثل
یک فلاش عکاسی بود. بزرگ و وحشتناک. پس از آن دچار فراموشی موقت شدم.»
صدای
انفجار باعث شده بود تا پرده های گوش تسوتوما پاره شود و بینایی اش را به
طور موقت از دست بدهد و قسمت بالای بدنش در سمت چپ دچار سوختگی بسیار شدید
بشود.
او
می گوید: «وقتی به هوش آمدم تنها می توانستم خودم را روی زمین بکشم. کشان
کشان خودم را از بین اجساد و بدن های سوخته به آب رساندم. احساس تشنگی
بسیار زیادی داشتم. سعی کردم همکارانم را پیدا کنم. خوشبختانه آنها زنده
بودند چون فاصله نسبتا زیادی با محل انفجار داشتند.»
تسوتوما و
همکارانش آن شب را در یک پناهگاه کوچک که حتی سقف هم نداشت به صبح رساندند و
چند روز بعد به ناکازاکی برگشتند، زخم های تسوتوما در بیمارستان درمان شد و
پس از دو روز استراحت توانست به زحمت برای گزارش کار به کارخانه برود اما
بار دیگر و این بار هم در سه کیلومتری جایی که تسوتوما قرار داشت، بمب دوم
نیز منفجر شد؛ این بار در «ناکازاکی».
ساعت در حدود 11 صبح بود. این
بار هم او توانست از حادثه جان سالم به در ببرد. تنها چند زخم و یک هفته
تب، نتیجه بمب دوم بود. در مجموع از این دو انفجار اتمی تنها 165 نفر از
کسانی که در هیروشیما و ناکازاکی در نزدیکی محل حادثه بودند توانستند جان
سالم به در ببرند. در سال های 1950 تسوتوما دوباره ازدواج کرد که حاصل این
ازدواج دو دختر و یک پسر بود اما او خودش هم نمی دانست که این انفجارها هم
روی خودش و هم روی فرزندانش تاثیرات بسیار وحشتناکی داشته است.
زمانی
که جنگ به پایان رسید تسوتوما چند بار شغل خود را عوض کرد. او مدتی به
عنوان مترجم و مدتی هم به عنوان مدیر مدرسه مشغول به کار شد اما در نهایت
به کار قبلی خود یعنی طراحی و ساخت تانکرهای نفتی بازگشت. زمانی که
فرماندار ناکازاکی متوجه شد او از دو بمباران اتمی زنده مانده است خواست تا
با او ملاقاتی داشته باشد اما تسوتوما ادعا کرد که در زمان بمباران اتمی
ناکازاکی در شهر نبوده است و تنها در بمباران اول حضور داشته است اما هیچ
کس نفهمید که چرا در آن زمان او این ادعا را مطرح کرده بود.
در سال
2009 او احساس کرد که این سرنوشتش بوده که از دو بمباران جان سالم به در
ببرد. پس اعلام کرد که واقعیت این بوده که او در هر دو بمباران اتمی شرکت
داشته است و به این ترتیب او به عنوان خوش شانس ترین و تنها فردی که در دو
بمباران هسته ای زنده مانده است به دنیا معرفی شد. چند سال بعد او شنوایی
گوش سمت چپ خود را از دست داد و کم کم تمام موهای سرش ریختند.
دخترش می گوید: «زخم های پدرم آنقدر عمیق بودند که من تا سن 12 سالگی همیشه پدرم را در بانداژ می دیدم.»
پس
از چند سال تسوتوما به آب مروارید و سرطان خون نیز دچار شد که همه از
عوارض بمب های هسته ای بودند. این مرد شگفت انگیز بالاخره چند روز قبل از
ژانویه 2010 در 93 سالگی بر اثر سرطان معده جان خود را از دست داد. پس از
تحقیقات مشخص شد که فرزندان تسوتوما نیز از بیماری های مختلفی که آنها هم
از عوارض بمب های هسته ای است رنج می برده اند. همسر او نیز مدت کوتاهی پس
از تسوتوما بر اثر نارسایی کبد جان خود را از دست داد در حالی که قبل از
آن، کلیه هایش نیز از کار افتاده بودند.
تسوتوما در یک مستند که
درباره 165 بازمانده هر دو انفجار اتمی ساخته شده بود حضور داشت. این مستند
در سازمان ملل نیز به نمایش درآمد و بسیاری از مقامات مسئول کشورها را تحت
تاثیر قرار داد. او در سن 80 سالگی هم کتابی درباره سرنوشت نجات یافتگان
بمب های اتمی نوشت که چندین بار تجدید چاپ شد. تسوتوما در بیشتر عمر خود
برای برقراری صلح و جهانی بدون سلاح های هسته ای تلاش کرد.
