اقدام جنجالی طالبان برای رویایی نشان دادن افغانستان

طالبان سعی دارد با به کارگیری یوتیوبرها، تصویری امن و زیبا از افغانستان را به جهان مخابره کند.

حقیقت ماجرا این است که کنار گود ایستادن، راحت‌ترین کار است، چه آنکه کنار گود ایستاده بگوید لنگش کن و چه نگوید. کار از جایی سخت می‌شود که باید خود به میدان برویم و با واقعیت دست و پنجه نرم کنیم. نیروهای تشکیل‌دهنده رژیمی به نام طالبان نیز از این قضیه مستثنا نیستند. آن‌ها در روزگاری نه چندان دور، تمام واقعیات و مقتضیات و همچنین بایدها و نبایدهای دست و پاگیری که برای زندگی متمدنانه در جهان امروز لازم بود را مچاله کردند و دور انداختند و در نهایت سبکی و بی‌وزنی به سمت رویاهایی که در ذهن‌شان می‌پروراندند، پرواز کردند.

اما واقعیت مانند وزنه است و امروز در شکل انواع و اقسام مشکلات، از مشکل مشروعیت بین‌المللی گرفته تا مشکلات و بحران‌های اقتصادی، خود را به آن‌ها تحمیل کرده و از آسمان تنهایی‌شان به زمین شلوغ ۸ میلیاردی کشانده است. به همین دلیل هم در رسانه‌ها می‌شنویم که طالبان به دشمن دیروزش یعنی آمریکا پیغام می‌فرستد و خواهان برقراری رابطه با این کشور است، یا از روسیه و چین می‌خواهد که با قراردادهای مرسوم و مدرن بین‌المللی، وارد خاک افغانستان شوند و چرخ صنعت آن را بچرخانند. حتی در اقدامی که به هیچ وجه از طالبان انتظار نمی‌رفت، زمین‌ها و اموال اقلیت‌های دینی، از جمله سیک‌ها و هندوها را برای نشان دادن به رسمیت شناختن‌شان به آن‌ها بازگرداندند. حالا گزارشی منتشر شده که نشان می‌دهد طالبان سعی دارد با جذب توریست، به کمک اقتصاد تکیده خود برود.

واشینگتن پست روز شنبه و در گزارشی آورده است که رژیم طالبان افغانستان گروهی از یوتیوبرها، وبلاگ‌نویسان ویدئویی و چهره‌های تاثیرگذار در رسانه‌های اجتماعی را پرورش می‌دهد تا تصویر مثبتی از این کشور در رسانه‌ها ارائه کنند. طالبان درازای ارائه تصویر و دیدگاه مثبت و تبلیغ «افغانستان امن» امکان دسترسی به سوژه‌هایی را می‌دهد که میلیون‎‌ها بیننده دارند.

طالبان پس از بازگشت به قدرت برای دعوت از یوتیوبرهای غربی کمپینی راه انداختند و در این مدت ده‌ها یوتیوبر اهل کشورهای بریتانیا، ایرلند، کانادا، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و آسیایی به افغانستان سفر و بسیاری از آنان وضعیت این کشور را «آرام» و رفتار طالبان را «دوستانه» توصیف کردند.

طالبان که در دهه ۱۹۹۰ میلادی طی شش سال حاکمیت بر افغانستان، تلویزیون‌ها را می‎‌شکستند و نشر و پخش ویدئو را منع کرده بود، اکنون با استفاده از رسانه‌های اجتماعی، در پی کسب مشروعیت داخلی، ترسیم تصویر مثبت از افغانستان و باز کردن پای گردشگران به افغانستان‌اند. واشینگتن پست نوشت که رژیم طالبان به چهره‌های تاثیرگذار در رسانه‌های اجتماعی برای دسترسی به سوژه‌های پرمخاطب مجوزهای ویژه می‌دهد و آنان را تهدید می‌کند که اگر مطابق با سفارش آنان عمل نکنند مجوزشان لغو می‌‎شود.

یوتیوبرهای پرمخاطبی که به نفع طالبان تبلیغ کنند به وزارت‌خانه‌ها و اماکن دولتی راه داده می‎شوند تا «دستاوردهای» طالبان را نیز به نمایش بگذارند. واشینگتن پست، پس از گفت‌وگو با ۱۰ فعال افغان در رسانه‌های اجتماعی، نوشت که محتواهای انتقادی درمورد طالبان «به‌دلیل فشار طالبان و خودسانسوری» از یوتیوب و دیگر رسانه‌های اجتماعی ناپدید شده است.

از زمان بازگشت طالبان به قدرت، چندین نفر از یوتیوبرها، ازجمله اجمل حقیقی، سلحشور کمرک، فیصل مدرس، غلام سخی، ادریس رحیمی و میلاد عزیزی به اتهام نقض قوانین طالبان بازداشت و شکنجه شدند. در بیشتر موارد، یوتیوبرها به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، مصاحبه با منتقدان طالبان، پخش موسیقی و نشان دادن تصویر زنانی که حجاب مورد تایید طالبان را ندارند بازداشت می‌شوند.

با این حال، یوتیوب یکی از شبکه‌های پردرآمد در کشور افغانستان است که فقر و بیکاری در آن از زمان بازگشت طالبان دو برابر شده است. هرچند سیستم بانکی افغانستان تحت تحریم است و معاملات بانکی میان افغانستان و جهان انجام نمی‌شود، اما یوتیوبرهای افغان ازطریق همکارانی که بیرون از افغانستان‌اند به درآمدشان دسترسی پیدا می‌کنند.

در حالی که یوتیوب به یکی از مهم‌ترین ابزار طالبان برای ترویج ایدئولوژی، خلق روایت مثبت از وضعیت افغانستان و پخش شایعات بدل شده است، اعمال قوانین سختگیرانه طالبان بر کاربران و چهره‌های تاثیرگذار در حال افزایش است.

چندین یوتیوبر افغان به واشینگتن پست گفتند که از طالبان هشدار دریافت کرده‌اند و نگران‌اند که محدودیت‌ها افزایش یابد. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی رژیم طالبان، هشدار به یوتیوبرها را تایید کرد و گفت هرکس قوانین را نقض کند هشدار دریافت می‌کند، اما «نقض جدی قوانین ممکن است به اتهامات قانونی منجر شود.»

سخنگوی طالبان افزود که اگر یوتیوبرها جنبه‌های مثبت را بازتاب دهند می‌توانند آزادانه در افغانستان فعالیت کنند. درحالی‌که طالبان درمورد فعالیت زنان افغان در رسانه‌ها محدودیت‌های زیادی وضع کرده‌اند، اما زنان یوتیوبر کشورهای غربی، بدون رعایت حجاب مورد نظر طالبان، در شهرهای افغانستان سفر می‌کنند و با اعضای این گروه مصاحبه می‌کنند. برخورد دوگانه طالبان با زنان افغان و زنان خارجی موجب انتقادهای فراوان کاربران در رسانه‌های اجتماعی شده است.

ایندیپندنت