«تابناک با تو» - آیا تا به حال احساس کرده‌اید که پس یک شب بدخوابی، همه احساس و قدرت شناختی شما به هم می‌ریزد و حتی درد را بیشتر حس می‌کنید؟ یک تخقیق جدید نشان می‌دهد که یک انتقال‌دهنده عصبی در درد ناشی از کمبود خواب دخیل است و همین یافته می‌تواند راهی برای درمان مطرح کند.
در موش‌های محروم از خواب، انتقال‌دهنده عصبی N-arachidonoyl دوپامین (NADA)، که یک اندوکانابینوئید است، در یک ناحیه مغز مرتبط با پردازش حسی و برانگیختگی کاهش می‌یابد. تجویز NADA به این منطقه، احساس درد قبلی را کاهش داد.
جای تعجب نیست که مشکلات خواب در افرادی که قبلاً درد مزمن را تجربه کرده‌اند رایج است. اما به نوبه خود، داشتن مشکل در خواب، پاسخ سیستم عصبی به محرک‌های دردناک را تشدید می‌کند و درد را بدتر می‌کند.
البته، انتظار داریم کم‌خوابی خیلی چیز‌ها را بدتر کند. اما مکانیسم‌هایی که باعث می‌شود افراد پس از کم خوابی سردرد و بدن درد را تجربه کنند، تا به حال به خوبی شناسایی نشده بود.
شیقیان شن، یکی از محققان ارشد، متخصص بیهوشی و پزشک درد از دانشکده پزشکی هاروارد می‌گوید: «ما مکانیسمی اپیدا کرده‌ایم که بیان می‌کند چگونه اختلال خواب منجر به درد شدید می‌شود،و نشان می‌دهد که استفاده از سیستم اندوکانابینوئید ممکن است چرخه معیوب درد و کم خوابی را از بین ببرد.
شن و همکارانش از ایالات متحده، چین و کره جنوبی آزمایشاتی را بر روی موش‌ها انجام دادند و دریافتند که اختلال مزمن خواب آن‌ها را نسبت به درد حساس‌تر می‌کند و این به دلیل ارسال سیگنال از بخشی از مغز به نام هسته شبکه‌ای تالاموس (TRN) است.
TRN در تنظیم هوشیاری نقش دارد و تصور می‌شود مانند دروازه‌بانی عمل می‌کند که جریان اطلاعات حسی به قشر مغز را کنترل می‌کند.
مطالعات گذشته بر روی موش‌ها، TRN را در حساسیت به درد دخیل دانشته بودند، بنابراین دانشمندان می‌خواستند بررسی کند که آیا این مکانیسم در ازدیاد احساس درد بعد از بی‌خوابی هم نقش داشته باشد.
موش‌هایی که 5 روز متوالی محرومیت از خواب را پشت سر گذاشتند، در آزمایش‌های طراحی شده برای اندازه‌گیری پاسخ به درد، حساسیت بالاتری را نشان دادند. وقتی سیگنال مغزی ناحیه TRN اندازه‌گیری شد، افزایش سیگنال تشخیص داده شد.
بررسی متابولیت‌های مغز هم نشان داد که سطح اندوکانابینوئید NADA در TRN موش‌هایی که به اندازه کافی نخوابیده بودند در مقایسه با موش‌های گروه کنترل، کمتر بود. این افت فقط در TRN دیده شد.
هنگامی که شن و تیم NADA را در TRN موش‌های محروم از خواب تجویز کردند، فعالیت‌های آن ناحیه تالاموس کاهش یافت و موش‌ها دیگر نشانه‌هایی از افزایش حساسیت به درد را نشان ندادند.
پس نتایج نشان می‌دهند که NADA از نظر فیزیولوژیکی مهم است و اختلال مزمن خواب منجر به کاهش سطح NADA می‌شود که زمینه ساز پردردی (افزایش حساسیت به درد) است.
اندوکانابینوئید‌ها مولکول‌های سیگنال‌دهنده مبتنی بر لیپید هستند که به طور طبیعی در بدن ما تولید می‌شوند. آن‌ها به گیرنده‌های کانابینوئید در سیستم اندوکانابینوئید متصل می‌شوند که یک سیستم پیام‌رسانی سلولی پیچیده که در تنظیم طیف گسترده‌ای از عملکرد‌های بدن نقش دارد. اندوکانابینوئید‌ها در بسیاری از اختلالات عصبی از جمله مالتیپل اسکلروزیس (ام اس)، بیماری پارکینسون، آلزایمر و صرع نقش دارند.
منبع: یک پزشک
