«تابناک با تو» - در اینستاگرام گردش می‌کنید و پیج‌های ورزشی را می‌بینید که در آن حرکاتی آموزش می‌دهند تا به صورت موضوعی چربی قسمت خاصی از بدن مانند شکم، باسن یا بازو را آب کنید. آیا این مفهوم درست است؟ آیا می‌توان بدون کاهش کلی وزن، فقط موضعی لاغر شد؟ آیا گاهی در مورد اشخاص منتخب گریزی از شیوه‌های تهاجمی مانند لیپوساکشن نیست؟
حتی گاهی قرص‌ها و مکمل‌هایی تبلیغ می‌شوند که ادعا می‌شود که موضعی لاغر می‌کنند و با نشان دادن عکس‌های قبل و بعد، سعی می‌کنند باورپذیر به نظر برسند.
متأسفانه کاهش موضعی وزن یکی از افسانه‌های کاهش وزن است و هدف قرار دادن محل از دست دادن چربی به سادگی امکان پذیر نیست. اما چرا؟
۱- برای درک اینکه چرا کاهش موضعی چربی یک افسانه است، مهم است که بدانید چربی بدن چگونه ذخیره و استفاده می‌شود.
چربی ذخیره شده در بدن ما به شکل تری گلیسیرید است که نوعی لیپید یا مولکول چربی است که می‌توانیم برای ذخیره انرژی استفاده کنیم. حدود ۹۵ درصد از چربی‌های غذایی که ما مصرف می‌کنیم تری گلیسیرید هستند و وقتی می‌خوریم، بدن ما انرژی مصرف نشده را نیز به تری گلیسیرید تبدیل می‌کند. تری گلیسیرید‌ها در سلول‌های چربی خاصی به نام سلول‌های چربی ذخیره می‌شوند.
این چربی بدن در سراسر بدن ما یافت می‌شود، اما در درجه اول به صورت چربی زیر پوستی در زیر پوست و به صورت چربی احشایی در اطراف اندام‌های داخلی ما ذخیره می‌شود.
این ذخایر چربی به عنوان یک ذخیره انرژی حیاتی عمل می‌کنند. زمانی که رژیم می‌گیریم و یا روزه می‌گیریم، از این ذخایر استفاده می‌شود.
با این حال، برخلاف تصور بسیاری از تبلیغات کاهش موضعی وزم، ماهیچه‌های ما نمی‌توانند مستقیماً به ذخایر چربی خاصی دسترسی داشته باشند و در هنگام ورزش آن را بسوزانند.
بدن ما از فرآیندی به نام لیپولیز برای تبدیل تری گلیسیرید به اسید‌های چرب آزاد و ترکیبی به نام گلیسرول استفاده می‌کنند که سپس از طریق جریان خون به عضلات ما می‌رسد. یعنی این طوری نیست که ماهیچه چربی نزدیک به خودش را برای دسترسی به انرژی بسوزاند و کل چربی بدن درگیر می‌شود.
یک کارآزمایی بالینی تصادفی ۱۲ هفته‌ای برای مقایسه گروهی که فقط رژیم غذایی داشتند و کسانی که تمرین‌های مقاومتی عضلات شکمی را علاوه بر تغییر در رژیم غذایی انجام دادند، تفاوتی مشاهده نکرد.
علاوه بر این، یک متاآنالیز در سال ۲۰۲۱ که نتایج ۱۳ مطالعه را جمع‌بندی می‌کرد، به نتیجه مشابه رسید. در بیش از ۱۱۰۰ شرکت‌کننده ورزش عضلات موضعی هیچ تأثیری بر رسوبات چربی موضعی نداشت. یعنی ورزش قسمت خاصی از بدن باعث کاهش چربی آن قسمت از بدن نشد.
۲- مطلب مهم بعدی این است که بدن ما تصمیم می‌گیرد که ابتدا چربی را کجا ذخیره کنیم و کجا از دست بدهیم.
عوامل خارج از کنترل ما بر نواحی و ترتیبی که بدن ما چربی را ذخیره می‌کند و از دست می‌هد تأثیر می‌گذارد، از جمله:
ژن‌های همان طور که مشخص می‌کنند کوتاه قد یا بلند قد باشیم، نقش مهمی در نحوه مدیریت ذخایر چربی ما دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌های ما می‌توانند ۶۰ درصد در تعیین محل توزیع چربی نقش داشته باشند. بنابراین، اگر مادر شما بیشتر از ناحیه صورت چاق می‌شود، شما هم احتمال دارد چاقی صورت در وهله اول داشته باشید.
جنسیت ما هم در نوع توزیع چربی نقش دارد، کلا زنان دارای توده چربی بیشتری نسبت به مردان هستند. این در درجه اول به این دلیل است که بدن زن برای نگهداری ذخایر چربی برای پشتیبانی از بارداری و شیردهی آن‌ها طراحی شده.
همچنین سن ما هم در نوع ذخیره چربی موثر است. فرآیند پیری باعث ایجاد تغییراتی در توده عضلانی، متابولیسم و سطوح هورمون‌ها می‌شود که می‌تواند بر مکان و سرعت از دست رفتن چربی تأثیر بگذارد. زنان یائسه و مردان میانسال، چربی احشایی را در وسط بدن ذخیره میٰ‌کنند و آب کردن این چربی برایشان دشوار می‌شود.
۳. قرص‌ها و مکمل‌های بدون نسخه نمی‌توانند به طور موثر باعث کاهش چربی شوند
ادعای اکثر تبلیغات برای این قرص‌ها و مکمل‌های غذایی – از جمله محصولاتی که ادعا می‌کنند “بهترین راه برای از بین بردن چربی شکم” هستند، توسط مطالعات مستقل تایید و اثبات نشده‌اند.
دو مطالعه اخیر توسط دانشگاه سیدنی که داده‌های بیش از ۱۲۰ کارآزمایی کنترل شده با دارونما و نیز مکمل‌های گیاهی و رژیمی را مورد بررسی قرار داده، نشان داده هیچ یک از مکمل‌های مورد بررسی، کاهش معنی داری در وزن بدن در افراد دارای اضافه وزن یا چاق ایجاد نکرده است.
نتیجه‌گیری
کاهش موضعی وزن یک افسانه است. ما نمی‌توانیم کنترل کنیم که بدنمان از کجا چربی از دست بدهد. اما ما می‌توانیم کاهش کل وزن بدن، به نتایج مورد نظر در مناطق خاص دست یابیم.
در ضمن تمام فعالیت‌های بدنی به سوزاندن چربی بدن و حفظ توده عضلانی کمک می‌کند. این کار باعث تغییر در فرم بدن شما در طول زمان م شود و همچنین به شما در مدیریت طولانی مدت وزن کمک می‌کند.
از آنجایی که عضله از نظر متابولیسمی (سوخت و ساز) فعا‌تر از چربی است (به این معنی که انرژی بیشتری نسبت به چربی می‌سوزاند)، فردی که توده عضلانی بالاتری دارد نسبت به افرادی با وزن بدن مشابه با توده چربی بالاتر، سرعت سوخت و ساز سریع‌تری خواهد داشت.
همچنین تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی، ورزش و خواب) برای اطمینان از کاهش وزن مهم است.
منبع: یک پزشک
