معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه سالانه ۵۹ هزار مرگ به علت ابتلا به بیماری هاری در بیش از ۱۵۰ کشور در جهان رخ می‌دهد، گفت: ۵۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر ۱۵ سال هستند.
دکتر پژمان بختیاری‌نیا با اشاره به ۲۸ سپتامبر روز جهانی هاری اظهار کرد: هــاری نوعــی عفونــت ویروس دســتگاه اعصــاب مرکــزی و قابــل انتقـال بیـن حیـوان و انسـان اسـت کـه معمـولا به واسـطه گـزش حیـوان هـار بـه انسـان منتقـل می‌شـود.
وی افزود: در صـورت ابتلای انسان به هاری، بیماری صددرصد کشـنده خواهد بود اما خوشــبختانه با وجود کشــندگی بــالای ایــن بیمــاری، در صــورت انجــام تمام مراحــل پیشــگیری و درمــان بیمــاری از جملــه شست‌وشــوی صحیــح محــل گــزش بــا آب و صابــون و مــواد ضدعفونــی کننــده، واکسیناســیون و تزریــق ســرم ضــد هــاری به موقــع و کامــل می‌تــوان از مرگ بر اثر ابتــلا بــه هــاری پیشــگیری کرد.
بختیاری‌نیا با بیان اینکه سالانه ۵۹ هزار مرگ انسان به علت ابتلا به بیماری هاری در بیش از ۱۵۰ کشور در جهان رخ می‌دهد، گفت: ۵۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری، کودکان زیر ۱۵ سال هستند.
روش انتقال و بیماری‌زایی هاری
وی افزود: معمولا ویـروس هـاری هنـگام گـزش و از طریـق بـزاق حیـوان هــار بــه انســان انتقــال می‌شود. همچنیــن ویــروس هــاری می‌توانـد از طریـق تمـاس بـزاق حیـوان هـار بـا خـراش پوسـتی یا از طریق چشـم و غشـاهای مخاطـی دهـان، مقعـد و واژن وارد بـدن انسـان و موجب بــروز بیمــاری شــود.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: هنگامــی کــه ویــروس از طریــق گــزش وارد بــدن می‌شــود ابتــدا در محــل ورود در عضــلات تکثیــر می‌شود و پــس از پیــدا کــردن سیسـتم عصبـی، بـه سیسـتم اعصـاب مرکـزی می‌رسد و بعـد بـه غــدد بزاقــی انتشــار می‌یابــد.
علائم بیماری هاری در انسان
وی گفت: دوره کمـون ایـن بیمـاری در انسـان حـدود دو تـا سه مـاه اسـت اما ممکـن اسـت از چنـد روز تـا یـک سـال نیـز طـول بکشـد. دوره کمــون بــه مقــدار ویــروس وارد شــده به وســیله گازگرفتگــی، محـل گـزش و شـدت زخـم بسـتگی دارد.
بختیاری‌نیا عنوان کرد: خطـر ابتـلا بـه هـاری در گـزش، در بعضـی نواحـی بدن بیشـتر اسـت. این نواحی شـامل سـر و گـردن و ناحیـه تناسـلی اسـت.
وی افزود: بیمـاری بـا احسـاس اضطـراب و نگرانـی، سـردرد، افزایـش مختصـر درجــه حــرارت بــدن و بی‌قــراری شــروع می‌شــود. اغلــب اوقــات درد و خــارش در محــل زخــم احســاس و افزایــش ترشــح بــزاق مشــاهده می‌شود. همچنیــن ممکــن اســت گرفتگی‌هــای عضــلات تنفســی و نیــز تشـنج عمومـی ایجـاد شـود.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه پـس از بـروز علائم بیمـاری، بیمـار حداکثـر دو هفتـه عمـر مـی‌کنـد، گفت: به نـدرت ممکـن اسـت هـاری فلجـی ظاهـر شـود و ایـن شـکل از بیماری نیـز پـس از کمـا منجـر بـه فـوت بیمـار می‌شـود.
وضعیت بیماری در حیوانات
وی با بیان اینکه امکان ابتلای همه حیوانات خونگرم به بیماری هاری وجود دارد اما سگ‌ها بیشتر در معرض خطر هستند، عنوان کرد: دوره کمون بیماری در سگ‌ها ۱۰ روز تا دو ماه و گاهی بیشتر است. علائم بیماری هاری در شروع بیماری در سگ‌ها شامل رفتار غیرطبیعی، اضطراب غیرعادی، افزایش تحریک‌پذیری و بی‌اشتهایی است و یک تا دو روز پس از ابتلا، بروز علائم تحریکی و اضطرابی افزایش می‌یابد.
بختیاری‌نیا ادامه داد: حیوان حالت تهاجمی به خود می‌گیرد و تمایل شدیدی به گازگرفتگی اشیا، حیوانات و انسان از جمله صاحب خود نشان می‌دهد و اغلب خود را نیز گاز می‌گیرد و زخم‌های شدیدی در بدن خود ایجاد می‌کند.
وی عنوان کرد: به علت بروز حالت فلجی عضلات حلقی، بلع بزاق امکان‌پذیر نخواهد بود و منجر به افزایش ترشحات بزاقی و تغییر صدای حیوان می‌شود. شکل آرام یا بی‌صدای بیماری با علائم فلجی مشخص می‌شود و مرحله تحریکی بسیار کوتاه دارد و گاهی نیز این کرحله اصلا وجود ندارد.
بختیاری‌نیا افزود: حالت فلجی با عضلات سر و ناحیه گردن شروع می‌شود و بلع مشکل دچار مشکل می‌شود به نحوی که صاحب حیوان، به وجود جسم خارجی مثل استخوان در گلوی حیوان مشکوک می‌شود.
وی عنوان کرد: فلج عمومی به دست‌ها و پاها گسترش می‌یابد و در نهایت به مرگ حیوان منجر می‌شود. در گربه‌ها در اغلب موارد، بیماری به شکل تحریکی و تهاجمی و علائم شبیه هاری در سگ است. روباه، شغال و گرگ حساس‌ترین حیوانات وحشی در مقابل ویروس هستند و بیشتر به نوع خشمناک بیماری دچار می‌شوند.
پیشگیری از هاری در انسان
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: با توجه به اینکه در اغلب موارد، ویروس هاری از طریق گزش سگ هار به انسان انتقال می‌شود، یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از هاری در انسان، پیشگیری و کنترل هاری در سگ‌ها از طریق کاهش جمعیت حیوانات حساس از طریق واکسیناسیون حداقل ۷۰ درصد جمعیت سگ‌ها است و جمعیت سگ‌های بلاصاحب باید کنترل شود.
وی افزود: باید به جامعه مخصوصا دانش‌آموزان در مورد پیشگیری از گزش در پی مواجهه با حیوانات آموزش داده شود. تحریک نکردن حیوانات به خصوص سگ‌ها و رعایت احتیاط لازم در مواجهه با سگ‌های غریبه نیز ضروری است.
بختیاری‌نیا با اشاره به اقدامات مورد نیاز برای کمک به افراد گزیده شده، گفت: تمام افرادی که گزیده می‌شوند باید برای انجام اقدامات پیشگیری به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنند.
وی افزود: اولین اقدام پس از گزش، شست‌وشوی تمامی جراحات حداقل به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه برای هر زخم و ضد عفونی کردن آن‌ها با الکل یا بتادین است. انجام واکسیناسیون هاری ضروری است. در صورت نیاز تزریق سرم (ایمونوگلوبولین) ضد هاری در محل جراحت باید انجام شود.
