ترسناک‌ترین کابوس‌های ماقبل تاریخ

 اگر فکر کردن به مار هم باعث لرزیدن شما می‌شود، تعجب نکنید، چون ترس از مار یکی از رایج‌ترین فوبیا‌ها است حتی برای افرادی که هرگز از نزدیک مار ندیده‌اند. بر اساس مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۷ در Frontiers in Psychology منتشر شد، ممکن است انسان‌ها با ترس ذاتی از مار‌ها و عنکبوت‌ها متولد شوند.

شاید بتوانید بدون پلک زدن از کنار یک مار بندجورابی عبور کنید، اما اگر با یک تیتانوبوآ روبه‌رو می‌شدید، حتما احساس متفاوتی پیدا می‌کردید! در این مطلب، درباره‌ی این موجود خطرناک و دیگر مار‌های غول‌پیکر ماقبل تاریخ می‌خوانید.

تیتانوبوا تنها مار اولیه‌ای نبود که توانست راهش را در سراسر سیاره پیدا کند. سوابق فسیلی این موجودات اغلب ناقص هستند، اما دانشمندان در دهه‌های اخیر چیز‌های زیادی در مورد آن‌ها آموخته‌اند. در ادامه بیشتر در مورد تیتانوبوآ و دو مار ماقبل تاریخ می‌خوانید که خوشبختانه دیگر وجود ندارند.

۱. بزرگ‌ترین مار دنیا: تیتانوبوآ

مدلی در اندازه واقعی از تیتانوبوآ در موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان. از اندازه بسیار بزرگ این مار پیداست که برای بلعیدن حیواناتی به بزرگی تمساح مشکلی نداشته است. 

بزرگترین مار دنیا تیتانوبوآ بوده است. از نوک تا دم این جانور بیش از ۴۰ فوت (حدود ۱۳ متر) بوده است؛ یعنی درازتر از یک اتوبوس مدرسه و تقریباً هم‌وزن یک کانتینر حمل و نقل. تیتانوبوا میان جنگل‌های باتلاقی که روزگاری در سراسر کلمبیای امروزی امتداد داشتند می‌خزید و یک شکارچی ترسناک بود. این مار با نیش‌های تیز یا زهر کشنده قربانی‌اش را هلاک نمی‌کرد، بلکه جان را از تن شکار خود بیرون می‌کشید و او را تا سر حد مرگ له می‌کرد.

خوشبختانه، دوران شکوفایی این مار تقریباً ۶۰ میلیون سال پیش بود، یعنی چند میلیون سال پس از آخرین روز‌های حیات دایناسورها! دانشمندان نخستین بار سال ۲۰۰۹ فسیل‌های تیتانوبوآ را کشف کردند، زمانی که مهره‌ها و دنده‌های فسیل‌شده‌ی متعلق به ۲۸ مار را در معدن زغال سنگ روبازی در شمال کلمبیا یافتند. این ساختار مهره‌ها بود که تیم را به این باور رساند که فسیل یافت‌شده مربوط به یک مار بوآ است و آن‌ها را بر آن داشت تا نام آن را گونه‌ی T. cerrejonesis یا «بوآی تایتانیک از سرخون» بگذارند که برگرفته از نام معدن زغال‌سنگی است که در آن یافت شد. اندازه‌ی مهره‌ها نشان می‌دهد این هیولای ماقبل تاریخ، ۲۵۰۰ پوند وزن و ۴۲ فوت طول داشته است.

محققان اطلاعاتی را نیز درباره‌ی محیط زندگی این مار کشف کردند. آن‌ها محاسبه کردند یک مار با اندازه‌ی تیتانوبوآ برای پشتیبانی از متابولیسم خود به دمای متوسط سالانه ۸۶ تا ۹۳ درجه فارنهایت نیاز داشته است. این نکته نشان می‌دهد که با افزایش دما، محدودیت اندازه‌ که موجودات خونسرد قادر به رسیدن به آن هستند را هم افزایش می‌دهد.

۲. بزرگ‌ترین مار دریایی: Palaeophis colossaeus

مهره‌های فسیلی متعلق به Palaeophis colossaeus

Palaeophis colossaeus بزرگترین مار دریایی است که تاکنون وجود داشته است. این مار آبزی روزگاری از میان آب‌های یک دریای باستانی می‌گذشت؛ یک منطقه کم عمق آب شور که حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون سال پیش صحرای آفریقا را پُر کرده بود. تخمین زده می‌شود گستره‌ی این دریا بیش از ۳۰ فوت بوده است. بر اساس سوابق فسیلی Palaeophis colossaeus، در کنار گربه‌ماهی‌های غول‌پیکر، ماهی‌های خاردار و کروکودیل‌های غول‌پیکر و خرطومی شنا می‌کرده است. این مار به دلیل اندازه بسیار بزرگی که داشته به راحتی می‌توانسته از گونه‌های کوچکتر نهنگ تغذیه کند. دانشمندان هنوز این مار همچنین سایر مار‌های آبزی غول‌پیکری که به تیره‌ی Palaeophis یا مار باستانی تعلق دارند به درستی درک نکردند، چون تنها چند فسیل در کشورِ محصور در خشکی مالی یافت شده است.

با این حال، محققان همچنان درصدد پیگیری کشف اسرار مار دریایی هستند. در تحلیلی که سال ۲۰۲۱ در مجله‌ی دیرینه‌شناسی سوئیس منتشر شد، دانشمندان از تکنیک‌های میکروسی‌تی اسکن برای ایجاد مدل‌های سه‌بعدی از مهره‌های مار استفاده کردند که نشان می‌دهد این مار نسبت به سایر مار‌های آبی آن دوران قوی‌تر و حجیم‌تر است.

۳. مدافع سابق عنوان قهرمانی : Gigantophis garstini

این نمودار طول تخمینی Gigantophis garstini را در قیاس با سایر مارهای بزرگ مانند Titanoboa نشان میدهد.

Gigantophis garstini از زمان کشف شدن در الجزایر، بیش از صد سال پیش، به عنوان بزرگترین مار شناخته می‌شد تا زمانی که تیتانوبوآ این عنوان را در سال ۲۰۰۹ از آن خود کرد. این شکارچی اژدهامانند وقتی نوبت به خوردن طعمه‌اش می‌رسید، اصلاً ناشی نبود.

از آنجا که این مار ماقبل تاریخ در طول دوره ائوسن (تقریباً ۴۰ تا ۳۵ میلیون سال پیش) از بین جنگل‌های شمال آفریقا و جنوب آسیا می‌گذشت، دیرینه‌شناسان تصور می‌کنند احتمالاً آن‌ها در کمین بزرگ‌جانداران پستانداری مانند فیل‌سان قارون نزدیک می‌نشستند؛ موجوداتی شبیه خوک که به فیل‌های امروزی تکامل یافتند.

برای بیش از یک قرن، G.garstini تنها گونه‌ی شناخته‌شده از گونه‌ی منقرض‌شده‌ی کنونی خود، Gigantophis یا «مار غول پیکر» بود؛ اما سال ۲۰۱۴ این رکورد تغییر کرد، زمانی که محققان دومین نمونه فسیلی (ناقص) متمایز از Gigantophis garstini را در پاکستان یافتند که نشان داد گونه‌های دیگری از مار‌های عظیم‌الجثه در انتظار یافت شدن هستند.