طول دوره درمانی که در آن یک بیمار مبتلا به افسردگی باید دارو استفاده کند، دغدغه عمده خیلی‌ها هم در شروع درمان و هم پس از آن است.
اصولا به خصوص در کشورهایی مثل ایران که هنوز هم بیماری‌های روانپزشکی و مصرف دارو برای آنها، یک تابو است و می‌تواند مایه شرم باشد، خیلی‌ها از ترس اینکه به دارو عادت کنند و به آن وابسته شوند، دوره درمانی‌شان را شروع نمی‌کنند.
آمارها نشان می‌دهند که در سال ۲۰۱۳؛ حدود ۱۱ درصد زن‌ها و ۶ درصد مردها در انگلیس، تحت درمان با بیماری‌های ضدافسردگی بودند که چیزی حدود ۵.۴ میلیون نفر می‌شود.
انجمن سلطنتی روانپزشکی انگلیس اظهار می‌کند که داروهای ضدافسردگی به معنی واقعی کلمه اعتیادآور نیستند، یعنی لازم نیست به خاطر عادت کردن بدن به آنها به تدریج در همه بیماران دوز آنها افزایش پیدا کند و بیماران دچار عوارض بعد از ترک هم نمی‌شوند. اما تحقیق دیگری توسط این انجمن نشان می‌دهد که ۶۳ درصد بیماران تحت درمان با این داروها، دچار نشانه‌های قطع دارو یا withdrawal می‌شوند که بیشتر بعد از قطع داروهای ضد افسردگی دسته SSRI (مانند فلوکستین) رخ می‌دهد. اتقاقا این دسته بیشتر از سایر دسته‌های دارویی در درمان افسردگی استفاده می‌شوند.
این علایم شامل اینها هستند: ناراحتی‌های گوارشی، علایم شبیه آنفلوآنزا، اضطراب، گیجی، کابوس دیدن و احساس شوک‌های الکتریکی در سر.
این علایم می‌توانند تا ۲ ماه طول بکشند. پس یک وابستگی بدنی یا روانی به دارو تا حدی می‌تواند وجود داشته باشد.
مطابق یک پژوهش که در سال ۲۰۰۸ در فنلاند انجام شده بود، از حدود ۲۶۰ هزار شخصی که تحت درمان با داروهای ضدافسردگی قرار گرفته بودند، ۵ سال بعد، هنوز ۴۵ درصد همچنان داروها را استفاده می‌کردند.
حالا سؤال این است که چه زمانی داروهای ضد افسردگی را می‌توان قطع کرد؟
واقعیت این است که مسلما پاسخ واحدی به این سؤال نمی‌توان داد و این مورد بستگی به هر بیمار، طول مدت افسردگی و شدت علایم افسردگی دارد.
یک نکته در قطع داروهای ضدافسردگی این است که هیچگاه نباید خودسرانه و به صورت ناگهانی قطع شوند. اگر پزشک صلاح دانشت که داروها قطع شوند، قطع آنها باید به صورت تدریجی با کم کردن دوز یا اصطلاحا taper آنها در طی ۴ تا ۶ هفته انجام شود.
به صورت کلی روانپزشکان توصیه می‌کنند که بیماران افسرده، ۶ ماه تا یک سال بعد از احساس بهبودی، همچنان به مصرف داروهای ادامه دهند.
پاسخ بیمار به درمان باید سه هفته بعد از شروع دارو و سپس در فواصل ۳ تا ۶ ماهه توسط روانپزشک بررسی شود.
پزشکان هم علایم ترک دارو را با برگشت افسردگی اشتباه نگیرند و از بیم بازگشت علایم افسردگی بی‌جهت، دوباره داروها را شروع نکنند. چنین چیزی می‌تواند یک عمر بیماران را وادار به مصرف دارو کند.
اگر علایم خیلی سریع بعد از قطع دارو رخ بدهند و خیلی سریع بعد از شروع دوباره دارو برطرف شوند، به احتمال زیاد، علایم ایجاد شده به خاطر قطع دارو بوده‌اند و نه بازگشت خود افسردگی.
به عنوان یک نکته جانبی، قطع دارو در شروع تابستان، بهتر از سایر اوقات سال مثلا وسط زمستان است.
یک پزشک
