قصاص یکی از انواع مجازات اصلی است که در قانون دارای قواعد مشخصی است. در مقاله قصاص چیست گفتیم که قصاص مجازاتی است که نسبت به کسی اعمال می‌شود که این فرد طبق قانون به دیگری جنایتی وارد کرده باشد. اغلب قصاص با اعدام اشتباه گرفته می‌شود در صورتی که در مقاله تفاوت قصاص و اعدام گفتیم که قصاص عام‌تر از اعدام است و انواع مختلفی دارد. در قانون انواع قصاص به دو دسته قصاص نفس و قصاص عضو تقسیم شده اند. قصاص عضو مربوط به زمانی است که یک عضو از اعضای بدن بر اثر جنایتی آسیب ببنید و قصاص نفس مربوط به زمانی است که جنایتی منجر به مرگ دیگری شود. ما در این مقاله به بررسی تعریف قصاص نفس و شرایط اعمال قصاص نفس می‌پردازیم.
قصاص نفس چیست؟
پاسخ به این سوال که قصاص نفس چیست را باید در ماده ۳۸۱ قانون مجازات اسلامی ۹۲ یافت. بر اساس این ماده قصاص نفس مجازات قتل عمد است. البته این مجازات زمانی قابل اعمال است که، ولی دم تقاضای قصاص کند و هم چنین سایر شرایط اعمال قصاص نفس که در ادامه به آن می‌پردازیم وجود داشته باشد. در غیر این صورت مطابق مواد قانونی مجازات دیه و مجازات تعزیری در نظر گرفته خواهد شد.
شرایط اعمال قصاص نفس
برای اعمال قصاص نفس شرایطی وجود دارد که به صورت مورد در زیر به آن‌ها می‌پردازیم:
۱- قصاص نفس در قتل زن مسلمان: اگر زن مسلمانی به عمد کشته شود، در صورتی که قاتل او مرد مسلمان باشد و، ولی دم مقتول نیز تقاضای قصاص کرده باشد، ولی دم باید قبل از قصاص نفسِ مردِ قاتل، نصف دیه کامل را به او بپردازد. اما اگر قاتل مرد غیرمسلمان باشد بدون پرداخت چیزی، قاتل قصاص خواهد شد. دقت کنید اگر قاتل و مقتول هر دو غیرمسلمان باشند، این ما به التفاوت دیه باز هم باید پرداخت شود.
۲- اگر یک نفر دو یا چند نفر را عمدا به قتل برساند، اولیا دم هر کدام از مقتولان می‌توانند به تنهایی و بدون گرفتن رضایت اولیای مقتولان دیگر، بدون پرداخت سهمی از دیه آنان، اقدام به قصاص کنند.
۳- اگر یک نفر دو یا چند نفر را عمدا به قتل برساند و اولیای دم همه مقتولان خواهان قصاص باشند قاتل بدون اینکه دیه‌ای بپردازد، قصاص می‌شود.
۴- اگر یک نفر دو یا چند نفر را به قتل برساند و اولیای دم برخی از مقتولان خواهان قصاص باشند و اولیای دم مقتول یا مقتولان دیگر خواهان دیه باشند در صورت موافقت قاتل به پرداخت دیه به آنان در مقابل گذشت از حق قصاصشان، دیه آنان از اموال قاتل پرداخت می‌شود و بدون موافقت قاتل حق اخذ دیه از او و یا اموالش را ندارند.
۵- اگر قتل نفس در ماه‌های حرام و یا در حرم مکه واقع شده باشد و توافق بر پرداخت دیه باشد، دیه نفس با توجه به مقررات تغلیظ دیه افزایش خواهد یافت.
۶- اگر قاتل در زمان و مکان حرام گفته شده در مورد قبل، قصاص شود و قصاص مستلزم پرداخت فاضل دیه از سوی، ولی دم به قاتل باشد، دیه تغلیظ نمی‌شود. برای آشنایی با مفهوم جنایت مادون نفس کلیک کنید.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قصاص نفس و شرایط اعمال آن، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قصاص نفس و شرایط اعمال آن پاسخ دهند.
heyvalaw
