«تابناک با تو» - روز‌های سال جدید ایرانیان به نوروز معروف است. عید نوروز، آغاز یک سال جدید خورشیدی، شروع فصل بهار و مهم‌ترین عید ملی ایران است. گفته می‌شود ریشه مراسم نوروز به آیین زرتشت باز می‌گردد و بیش از ۳۰۰۰ سال است که برگزار می‌شود. به طور سنتی در نوروز، سفره هفت سین چیده می‌شود که چیدمانی از هفت مورد نمادین است که نام آن‌ها با حرف «سین» شروع می‌شود؛ شامل سبزه، سمنو، سکه، سماق، سرکه، سیب و سنجد. اما بحث برانگیزترین و جنجالی‌ترین عنصر این سفره هفت سین که اتفاقا با «سین» هم شروع نمی‌شود، ماهی قرمز است. اما ماهی هفت سین نماد چیست؟
متوسط عمر ماهی قرمز ده تا پانزده سال است
کمی بیشتر درباره ماهی قرمز
قبل از جواب به سوال ماهی هفت سین نماد چیست بهتر است کمی بهتر است کمی بهتر در مورد این ماهی بدانیم. ماهی قرمز، با نام‌های ماهی طلایی، ماهی گلی، ماهی حوض نیز خوانده می‌شود. این ماهی می‌تواند تا ۱۸ سانتی متر طول و وزنی نزدیک به ۱۹۷ تا ۲۰۰ گرم داشته باشد. ماهی قرمز غالباً در آب‌های شیرین ساکن همراه ماهیان برکه‌ای دیده می‌شود.
ماهی قرمز به زود مردن، آن هم ناشی از مراقبت ضعیف معروف است، اما اگر ماهی قرمز با یک رژیم غذایی متنوع تغذیه شود و در شرایط مناسب آب قرار گیرد، می‌تواند مدت طولانی زندگی کند. متوسط عمر ماهی قرمز ده تا پانزده سال است. طولانی‌ترین عمر ماهی قرمز که تاکنون ثبت شده ۴۳ سال است. بدن ماهی قرمز نسبت به تاریکی طولانی مدت، واکنش نشان و به تدریج به رنگ خاکستری تغییر رنگ می‌دهد. از قابلیت‌های ماهی قرمز، توانایی بینایی بالای آن‌ها است و به راحتی قادر به یادآوری و شناسایی چهره انسان هستند. پس تعجب نکنید، اگر متوجه واکنش‌های مثبتی از سمت ماهی قرمز داخل تنگ خود شدید.
این ماهی در قرن ۱۷ به عنوان ماهی تزئینی وارد اروپا شد، ولی بیشتر در ایتالیا، جنوب فرانسه و پرتغال پرورش داده می‌شود. پرورش ماهی قرمز یک روش معمول در ایران است. در برخی از زیستگاه‌های خاص ایران مانند دریای خزر، دریاچه ارومیه، دریاچه هامون و رودخانه کارون یافت شده است، اما معمولا از محیط طبیعی صید نمی‌شوند و به طور معمول برای مصارف مصنوعی حوالی نوروز پرورش داده می‌شوند.
ماهی در هفت سین نشانه زندگی و موفقیت است
ماهی قرمز هفت سین نماد چیست؟
عده‌ای بر این باورند ماهی قرمز خوش شانسی به خانه می‌آورد و به عنوان مقدس‌ترین ماهیان آن را به حساب می‌آورند و معتقدند ماهی در هفت سین نشانه زندگی و موفقیت است. رنگ قرمز ماهی نیز در سفره هفت سین سمبل مهربانی، پیروزی و معیشت و برکت است. همچنین حضور یک موجود زنده در هفت سین و شنا کردن ماهی قرمز، نماد پویایی و تحرک معنا شده است. ماهی نماد برج حوت یا همان ماه اسفند است و یکی دیگر از دلایل حضور ماهی قرمز در هفت سین می‌تواند این باشد که می‌توانیم خوبی‌های سال گذشته را با خود به سال جدید ببریم.
ماهی قرمز به جز ایران در کشور‌های دیگری نیز محبوب است
ماهی قرمز هفت سین سنتی ایرانی یا وراداتی؟
درباره اینکه ماهی قرمز واقعاً متعلق به «هفت سین» است یا خیر اختلاف نظر زیادی وجود دارد. گروهی معتقدند ماهی قرمز از ۸۰ تا صد سال پیش همزمان با صنعت چای از کشور چین به ایران آمده و ایرانی‌ها سابقه آشنایی با ماهی قرمز را نداشته اند. اما وجود تندیس زرین ماهی قرمز در دوره هخامنشیان، همچنین تندیس این ماهی به سبک ایلامی و نقش ماهی روی ظروف فلزی ساسانیان نشان می‌دهد که بیش از ۲۵۰۰ سال است که ایرانی‌ها از این ماهی در سفره هفت سین خود استفاده می‌کنند. از آنجایی که کمال الملک در نقاشی خود از سفره هفت سین تصویری از ماهی قرمز نکشیده است، برخی معتقدند که این سنت، اصالت ندارد. در حالی که اشاره به وجود تنگ ماهی‌های قرمز بر سر سفره هفت سین در خاطرات محمدحسن خان اعتمادالسلطنه وزیر زمان ناصرالدین شاه، این فرضیه را لغو می‌کند.
ماهی قرمز، اما به جز ایران در کشور‌های دیگری نیز محبوب است. از آنجایی که نماد محبوب سال نو چینی، کودکی است که یک ماهی قرمز بزرگ و یک گل نیلوفر آبی در دست دارد، گروهی بر این باورند که استفاده از ماهی قرمز، ازسال نو چینی بر گرفته شده است. اخیرا نیز این باور بیشتر تقویت شده است که ماهی قرمز جزء سنت ایرانی نیست و یک سنت چینی محسوب می‌شود و حضور ماهی قرمز در هفت سین را نشانه ورود فرهنگ بیگانه به سنت و فرهنگ ایرانی می‌دانند.
ماهی قرمز این امکان را دارد که یک دهه یا بیشتر زندگی کند
ماهی قرمز در هفت سین دوستی با طبیعت است یا دشمنی با آن؟
طی سال‌های اخیر، برخی از دوستداران محیط زیست و فعالان حقوق حیوانات از مردم خواستند که ماهی قرمز را برای هفت سین خود، خریداری نکنند. حتی کمپین‌های آنلاین را برای نجات این حیوان زیبا راه اندازی کردند تا مردم را از خرید ماهی قرمز منصرف کنند. تلاش‌هایی که موفقیت آمیز نیز به نظر می‌رسد. ماهی قرمز این امکان را دارد که یک دهه یا بیشتر زندگی کند. اما با نگه داری آن‌ها در تنگ کوچک و مراقبت نامناسب امکان زندگی یک سال یا حتی فقط چند ماه را به آن‌ها می‌دهیم. از این رو طی چند سال گذشته عده‌ای نمونه‌های سرامیکی را جایگزین کردند، اما برخی دیگر آن را از سفره خود حذف نکردند.
موافقان حضور ماهی قرمز معتقدند ماهی قرمز در هفت سین نشانه و ریشه‌های عمیقی در فرهنگ دارد، بنابراین، حذف چنین سنت‌هایی غلط است. آن‌ها می‌گویند ما نباید خرید ماهی قرمز را تحریم کنیم، به جای همه تبلیغات منفی، باید سعی کرد راه‌های نگهداری درست و اصولی ماهی قرمز را به مردم آموزش داد.
هرگز به ماهی خود دست نزنید
چطور از ماهی قرمز هفت سین مراقبت کنیم؟
خوب است بدانید، بیش از حد غذا دادن به آن ها، موجب مسدود شدن روده‌های ماهی شده و می‌تواند برای سلامتی آن‌ها مضر باشد. غذای مخصوص ماهی قرمز را به دو شکل پوسته‌ای که روی آب شناور می‌شود و حبه‌ای که به زیر آب می‌رود، می‌توان در بازار یافت. هرگز به ماهی خود دست نزنید. شما می‌توانید با لمس آن، به پوشش لجنی که برای محافظت از خود در برابر عفونت دارد، آسیب برسانید.
چه تنگی برای ماهی قرمز خوب است؟
بسیاری برای چیدمان زیباتر هفت سین از تنگ‌های بلند و باریک برای ماهی قرمز استفاده می‌کنند. اما آیا این تنگ‌ها مناسبند؟ میزان فضای مورد نیاز برای سالم ماندن ماهی قرمز ۷۵ لیتر است. انداختن ماهی‌ها در یک تنگ کوچک تر، می‌تواند رشدشان را متوقف کند و طول عمرشان را کاهش دهد. اگر نتوانید اکسیژن کافی تأمین کنید ممکن است ماهی قرمزتان خفه شود و بمیرد. برای تامین اکسیژن لازم، سعی کنید یک پمپ هوا اضافه کنید. بهترین راه حل برای به حداکثر رساندن اکسیژن در آب، ایجاد سطح بیشتر و بزرگ‌تر است. بنابراین، یک تنگ بزرگ را جایگزین یک تنگ باریک و بلند کنید. اگر تنگ شما حبابی شکل است، آن را تا قسمت بالا از آب پر نکنید. زیرا این امر باعث کاهش سطح آب می‌شود. برای تمیز کردن آب، ۵۰-۷۵٪ از آب تنگ ماهی قرمز را بیرون بریزید و مجدداً با آب تمیز بدون کلر پر کنید.
ماهی‌های قرمز بعد از مدتی در رودخانه تبدیل به یک گونه غیربومی، مهاجم و سیاه می‌شوند
ماهی قرمز را بعد از نوروز چه کار کنیم؟
طبق گفته سازمان حفاظت محیط زیست: «انداختن ماهی‌ها در رودخانه پس از اتمام دوران سال نو، هم از لحاظ محیطی برای دیگر ماهی‌ها خطرناک است و هم از لحاظ بهداشتی می‌تواند به محیط زیست و انسان آسیب رساند. زیرا، ماهی‌های قرمز بعد از مدتی در رودخانه تبدیل به یک گونه غیربومی، مهاجم و سیاه می‌شوند که باعث از بین رفتن دیگر ماهی‌های بومی می‌شوند. همچنین، این ماهی‌ها می‌توانند عامل انتقال قارچ به انسان باشند و بعد از رها شدن در رودخانه‌ها آن را به طبیعت منتقل کنند.»
سفره هفت سین علاوه بر نماد‌های «سین» و ماهی قرمز عناصر جانبی، چون آیینه و آب، شمع و تخم مرغ رنگی نیز دارد. شما تا چه حد موافق حضور ماهی قرمز‌ها در هفت سین هستید؟
منبع: خوگر نیوز
صفر در صد