حکیمه افتخار درک و رؤیت چهار امام معصوم (علیهم السلام) را دارد. او از زنان شریف عصر خود به شمار می‌آمد و ویژگی‌های ممتازی داشت که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
گذشت
از صفات بارز حکیمه خاتون، گذشت و مهربانی بود. حتی با قاتل پدرش نیز با ملایمت رفتار می‌کرد. ابونصر همدانی نقل می‌کند، حکیمه دختر امام جواد و عمه امام حسن عسکری (علیهما السلام) برای من نقل کرد که:
پس از شهادت پدرم محمد بن علی، نزد همسر او، امّ الفضل، دختر مأمون رفتم و به او تسلیت گفتم. او بسیار ناراحت بود و آه و ناله سرمی داد تا جایی که نزدیک بود از شدّت گریه و ناله خویش را هلاک و نابود کند. امّا من او را به آرامش دعوت کردم تا اندکی تسکین یابد و تلخی قتل پدرم برای او تخفیف پیدا کند. در آن حال، وی شروع کرد به بیان بزرگواری‌ها و فضایل اخلاقی پدرم؛ اخلاص، کرامت، شرافت و عزّتی که خداوند به آن عطا کرده بود.»
معلمِ مادر امام
از ویژگی‌های دیگر او این است که توفیق یافت به نرگس خاتون مادر امام زمان (علیه السلام)، احکام اسلامی را بیاموزد. پس از اینکه حضرت نرگس، به امر خداوند از روم به منزل امام هادی (علیه السلام) منتقل شد؛ حضرت، کافور را فرستاد تا حکیمه را نزد ایشان بیاورد. پس از مدتی حکیمه حاضر شد و نرگس را در آغوش گرفت. امام در حالی که به نرگس اشاره می‌کرد به او فرمود: «ای دختر رسول خدا او را به خانه ببر و واجبات و سنت‌ها را به او بیاموز که او زن حسن عسکری و مادر صاحب الأمر است.»
قابله امام
از ویژگی‌های منحصر به فرد او، قابلگی حضرت امام زمان (علیه السلام) است. حکیمه تنها زنی بود که در شب نیمه شعبان در کنار بستر حضرت نرگس حضور داشت. وی این واقعه را این گونه نقل می‌کند:
«شب نیمه شعبان به منزل امام حسن عسکری (علیه السلام) رفتم، پاسی از شب گذشته بود و من قصد داشتم به منزلم برگردم. امام رو به من کرد و گفت: خداوند در این شب حجت را ظاهر خواهد کرد. گفتم از کدامیک؟ فرمود: از نرجس. من که بسیار متعجب شدم، گفتم جانم فدایت، به خدا قسم اثری از حمل، در او ندیدم. امام فرمود: همان که گفتم... و در این شب امام زمان چشم به جهان گشود.»
محدثه
حکیمه خاتون که هم عصر سه امام بوده، به عنوان راوی ومحدثه نیز شناخته می‌شود. محمد بن عبدالله المطهری، ابونصر همدانی و محمد بن قاسم از او روایت نقل می‌کنند.
به عنوان نمونه، یکی از روایات او را نقل می‌کنیم. محمد بن قاسم و گروهی از علویان به حضور حکیمه رسیده و خواستند از وجود حضرت ولی عصر (علیه السلام) از او سؤال کنند. تا چشم حکیمه به آن‌ها افتاد، فرمود: آمده اید از میلاد حجت بن الحسن سؤال کنید؛ آن حضرت دیشب نزد من بود و آمدن شما را به من خبر داد. حکیمه سپس جریان تولد امام زمان را برای آن‌ها بازگو کرد.
حضرت حکیمه خاتون پس از وفات امام حسن عسکری (علیه السلام) از جانب امام زمان (علیه السلام) منصب سفارت داشته و عرایض مردم را به آن حضرت و توقیعات شریفه‌ای که از آن ناحیه مقدس صادر می‌شد به مردم می‌رساند.
حکیمه در سال ۲۷۴ هـ. ق. در سامرا دیده از جهان فروبست. او را در حرم مطهر عسکریین و پایین پای آن دو امام همام، به خاک سپردند.
شمسا
