بایدها و نبایدهای ازدواج موفق از دیدگاه اسلام

به گزارش «تابناک با تو»؛ امروز، اولین روز از ماه ذی‌الحجه، سالروز پیونــد امام‌علی(ع) و حضرت‌زهرا(س) و در تقویــم ملی ما، روز ازدواج و خانواده نام گرفته است. همه ما، قصــه خواستگاری امام‌علی(ع) از دختربزرگوار پیامبرمان، نحوه شکل‌گیری این پیوند و سبک‌زندگیِ ساده اما دلنشین این دو بزرگوار را می‌دانیــم و همیشه از دوباره شنیدنش، لذت می‌بریـم.

امروز روز پرخیر و برکتی است که به یمن فرخندگی‌اش، بهانه پیوندها و جشن‌های زیادی است؛ هم جشن عروسی عروس و دامادهای جوان و هم جشنِ قدردانی و عشق ورزیدنِ زوج‌هایی که چندین سال از ازدواجشان می‌گذرد. زندگی‌سلامِ امروز هم به همین بهانه، یک بسته جمع و جور و خواندنی متشکل از پیشنهادها و توصیه‌های دینی و روان‌شناسی درباره ازدواج و شروع زندگی‌مشترک فراهم کرده که خواندنش خالی از لطف نیست.

جواد رستمی | کارشناس مذهبی
ازدواج بنایی مقدس در اسلام است که برای تسکین و آرامش زوجین در کنار هم تدارک دیده شده و هدف آن رسیدن به سعادت و سیر در صراط مستقیم است. سالروز ازدواج حضرت زهرا(س) و امام علی(ع) می‌تواند بهانه ای برای نگاهی دوباره به این امر مقدس در جامعه امروز و بررسی فاصله آن با شکلی از ازدواج که الگوست، باشد. شاید مهم‌ترین تفاوت ازدواج آن دو بزرگوار با ازدواج جوانان امروز در نوع دید و نگرش به آن است.

ازدواج؛ فرصتی برای آرامش و نزدیکی به خدا
حضرت زهرا(س) به دلیل شخصیت والا و نسب و جایگاه پدرش خواستگاران فراوانی داشت که از بزرگان طوایف و ثروتمندان آن روزگار بودند اما همگی با جواب منفی روبه رو شدند درحالی که دارایی حضرت علی(ع) یک شمشیر، یک شتر و یک زره بود و پاسخ مثبت گرفت. چرا که نگاه این دو بزرگوار به ازدواج، وسیله ای برای تقرب به خداست و بر اساس این نگرش توحیدی، با ساده ترین مراسم و کم ترین مهریه و جهیزیه، زندگی مشترک خود را شروع کردند. اما جوان امروز نگاهش به ازدواج چنین نیست و خودِ ازدواج را هدف می پندارد؛ بنابراین پس از تحقق آن، در ادامه با مشکلاتی روبه رو می شود که اگر به جدایی نکشد قطعا فرسایش روحی و روانی را در پی خواهد داشت. وقتی نگرش ما به ازدواج توحیدی باشد و آن را وسیله تقرب به خدا دانستیم، در عمل خیلی از رسم و رسومات سنگین و بیهوده امروزی رنگ می بازد و زوجین با درآمد معمولی، نبود امکانات آن چنانی، مهریه و جهیزیه کم و مراسم ساده عقد و ازدواج می سازند و در این مسیر حرف دیگران در تفکر و زندگی آن ها جایگاهی نخواهد داشت چرا که آنان هدفی والاتر دارند. مهریه و جهیزیه سنگین، مراسم پرزرق و برق، چشم و هم چشمی در خرید کادو و مواردی از این قبیل، تضمینی برای سعادت و خوشبختی زوجین و ادامه آن پیوند زناشویی نیست.

صفات زن و مرد شایسته از نگاه قرآن
در قرآن و روایات، صفات پسندیده ای برای زن و مرد بیان شده که اگر انتخاب ما بر این مدار باشد، می شود موفقیت در ازدواج را تضمین کرد چرا که پی و بنای آن بر اساس اصول و ارزش های اخلاقی محقق شده است. ایمان، عبادت، راست گویی، بردباری و فروتنی، حفظ خود از پلیدی ها و... مواردی است که قرآن به عنوان شاخص‌های تشخیص زن و مردم شایسته معرفی کرده است و در ادامه بر اهمیت به نماز و حضور قلب، پرهیز از گفتار و کردار لغو و بیهوده، پرداخت زکات و بازگرداندن امانت، رعایت عهد و پیمان و حفظ عفت نیز تاکید نموده. وقتی انتخاب ما فردی با این خصوصیات باشد، قطعا تعامل و برخورد با او در زندگی راحت خواهد بود؛ بنابراین شایسته است برای پیوندی محکم و ازدواجی موفق این ویژگی ها را در نظر بگیریم.

همسر شایسته از دید روایات
روایات ما نیز با تاکید بر همین صفات ذکر شده در قرآن به تبیین صفات یک زن به عنوان همسر شایسته پرداختند: ایمان و اعتقاد به خدا، عفت و پاکدامنی، راست گویی و درستکاری، عبادت و بندگی، توبه و تقوا، فرمانبری از همسر، حفظ حجاب و زینت خویش از غیر شوهر از صفات یک زن نمونه بیان شده. ادب و حیا، خوش اخلاقی و خوش زبانی، تحمیل نکردن مخارج سنگین بر همسر، کسب رضایت شوهر، گشاده رویی و برخورد نیک را هم از مواردی برشمردند که اگر زنی دارای این صفات بود، آن مرد خوشبخت است و پیوند بین آن دو همان‌طور که قرآن فرموده، وسیله ای برای آرامش و تسکین آن ها می شود. البته از این نکته نباید غافل شد که چنین زن شایسته ای، هم شان و هم کفو می خواهد و هر مردی لایق او نیست بنابراین این صفات مشترک باید در هردو باشد تا ازدواج آن ها بر مدار آن الگوی تعریف شده در اسلام بچرخد.

۶ پیش‌نیاز برای ازدواج
ازدواج به عنوان یک ارتباط عاطفی طولانی مدت و متعهدانه، همان قدر که ساده به نظر می رسد، پیچیدگی های ویژه ای هم دارد. یکی از دلایلی که برخی همسران بعد از مدتی از هم جدا می شوند و نمی توانند ارتباط شان را حفظ کنند، ناآگاهی از همین پیچیدگی هاست. به نظر می رسد تا زمانی که یک نفر برخی «آمادگی ها» را در خود رشد و پرورش نداده باشد، لزوما با یافتن فردی که دارای تمام ملاک های مد نظرش است، نمی تواند ارتباط پایداری در زندگی مشترک داشته باشد، چراکه وقتی این آمادگی ها نباشد، کم کم تنش ها شروع خواهد شد. در ادامه این مطلب به چند مورد از «آمادگی های قبل از ازدواج» اشاره می شود که باید با اطمینان از دارا بودن آن ها برای ازدواج اقدام کنید.

1- توانایی پذیرش علایق فرد دیگری در زندگی
در ازدواج، قرار است با فردی که دنیای دیگری دارد، علایق و نیازها، خصوصیات شخصیتی و خلقی متفاوتی از شما دارد و به طور کلی با فردی که با شما متفاوت است زندگی کنید و سازگار شوید. در روابط زندگی مشترک سالم، دوطرف، فردیت دیگری را به رسمیت می شناسند، علایق و نیازهای او را می پذیرند و آن ها را نادیده نمی گیرند. اشکال کار از جایی آغاز می شود که شما توانایی کنار آمدن با تفاوت های طرف مقابل تان را ندارید و بنابراین سعی می کنید او را شبیه خودتان کنید، تغییر دهید و کنترل یا محدودش کنید.

2- آمادگی مستقل شدن
برقراری ارتباط عاطفی مناسب با همسر نیاز دارد شما در بسیاری از ابعاد زندگی تان از خانواده مستقل شده باشید. در واقع انرژی روانی شما باید به سمتی برود که کمتر از خانواده نیرو بگیرید. به بیان دیگر شاید شما هم بارها شنیده اید که انسان ها غیر از این که «بند ناف جسمانی» دارند، «بند ناف روانی» هم دارند. جنین تا زمانی که در رحم مادر است، به بند نافی نیاز دارد که تمام زندگی اش را از آن می گیرد و درست بعد از تولد، همان چیزی که تمام زندگی اش بود، قطع می شود تا بتواند خودش را با شرایط جدید سازگار کند و به گونه ای دیگر زندگی کند. تا مرحله ای از رشد، انسان ها به حمایت روانی خانواده نیاز دارند، این همان «بند ناف روانی» است که ما برای رشد به آن نیازمندیم؛ حمایت همه جانبه ولی درست مثل «بند ناف جسمانی»، از مرحله ای به بعد باید «بند ناف روانی» را هم قطع کرد زیرا برای رشد روانی، نیاز به استقلال از خانواده داریم. به خصوص برای ازدواج که برخی وابستگی ها به خانواده باید برطرف شده باشد یا به حداقل برسد: وابستگی های مالی، وابستگی های عاطفی و وابستگی های حمایتی.

3- خودشناسی برای حذف رفتارهای اشتباه
به گزارش اگر فکر می کنید بعد از ازدواج همه مشکلات رفتاری تان برطرف می شود، اجازه دهید جسارت کنم و بگویم که اشتباه فکر می کنید! هیچ فردی این توانایی را ندارد که همه عیب های شما را حذف کند بنابراین قبل از ازدواج، دست به خودشناسی بزنید، ویژگی های شخصیتی و خلقی تان را بشناسید، الگوهای ناکارآمد ارتباطی تان را بشناسید و به اصلاح آن بپردازید و ضعف ها را تا جای ممکن برطرف کنید، در غیر این صورت در زندگی مشترک با مشکلات بی شماری مواجه خواهید شد.

4- انتظار نداشتن برای شاد شدن 100 درصدی زندگی
اگر در دوران مجردی احساس شادی نمی کنید و از زندگی لذت نمی برید، احتمالا با ازدواج تان نیز اتفاق خاصی نخواهد افتاد و نباید انتظار داشته باشید با ازدواج میزان رضایت تان از زندگی به 100 درصد برسد. خوشبختی و خوشحالی واقعی از درون به وجود می آید و اتفاق ها و افراد بیرونی لزوما نمی توانند شادتان کنند. اگر در دوران مجردی و تنهایی به اندازه کافی نیرومند هستید که با مشکلات و اتفاق ها کنار بیایید، از زندگی لذت ببرید و با ویژگی های خودتان کنار بیایید، احتمالا با ازدواج نیز می توانید این کار را بکنید وگرنه باید قبل از ازدواج این مشکل را حل کنید.

5- پذیرفتن گذشته
همه ما گذشته ای داریم که طبیعتا فرد جدیدی که وارد زندگی ما می شود باید آن را بپذیرد ولی قبل از آن، خود ما باید با گذشته مان کنار آمده باشیم و قادر باشیم آن را کنار بگذاریم. امکان دارد برخی افراد در گذشته ارتباط های عاطفی ناموفقی داشته باشند اما حالا مهم این است که برای ازدواج با آن کنار آمده باشند. اگر هنوز با خودتان کنار نیامده اید، برای ارتباط گذشته تان عصبانی هستید یا هنوز نمی دانید چه می خواهید، کمی صبر کنید. ضمن این که مهم است بین تجربه عاطفی قبلی که داشته اید و رابطه متعهدانه جدید برای ازدواج که در پی ایجاد آن هستید، فاصله زمانی مناسبی سپری شده باشد.

6- آمادگی به اشتراک گذاشتن زندگی شخصی
وقتی می خواهید ازدواج کنید، در واقع با دوستان، خانواده، عادات، علایق و موقعیت های اجتماعی طرف مقابل نیز ارتباط برقرار می کنید و از طرفی او نیز با شما ارتباط برقرار می کند. تردیدی نیست که «حریم خصوصی» مهم است ولی باید با آمادگی اجازه دهید دیگری در زندگی روزمره شما وارد شود و برای او زمان بگذارید. در واقع «ازدواج» پلی بین زندگی های دو طرف است. وقتی افراد به جای کشیدن پل، «دیوار» بین زندگی های شخصی خود بکشند احتمالاً باید منتظر تنش های جدید باشند.

میگنا