عکس های سیاه و سفید و قدیمی از سیزده به در

اختصاصی «تابناک با تو»؛ جشن های باستانی نوروز با شادی لحظه تحویل سال آغاز می شود، با دید و بازدید ادامه می یابد و سرانجام در روز سیزده فروردین با امید به سالی خوش به پایان می رسد.

 

ایرانیان از دیرباز، در سیزدهم فروردین روز سیزده بدر (روز طبیعت) به آغوش طبیعت بهاری می روند و آیین و آداب و رسوم خاص این روز را گرامی می دارند. 

 

عبدالله مستوفی در کتاب «شرح زندگانی من» درباره برگزاری این روز در عصر قاجار می نویسد: «سیزدهم نوروز عید ورزش و تفرج بود. روز یا شب پیش، هر کس به قدر وسع و لزوم تدارکی برای این روز می دید. از صبح این روز خانواده های شهری با سماورهای کوچک و بقچه بسته هایی که در آن خوراکی روزانه را بسته بودند، خیابان هایی را که به بیرون شهر می رفت، پر می کردند. دسته دیگر که سیزده به در را فقط برای عصر گذاشته بودند، از دو سه ساعت بعد از ظهر به این خیابان ها روی می آوردند. از شهر که بیرون می رفتند، هر دسته ای کنار نهر آب و سبزه زاری می نشستند. نهار را زیر طاق آسمان و اگر چند درختی گیر آورده بودند، در زیر سایه کم آن صرف می کردند. آجیل و شیرینی هم چه قبل از نهار و چه بعد از نهار داشتند، عصر کاهو با سرکه یا سکنجبین و یا سرکه شیره حکما باید بخورند. بعضی از خانواده های نسبتا تواناتر رشته بریده و نخود و لوبیای پخته و اسفناج خرد شده شسته در دو سه کیسه و دوغ و کشک در یک کوزه و مقداری پیاز و روغن همراه برده و در یورتی که برای خود گرفته بودند آش رشته ای را هم ضمیمه خوراکی ها می کردند، دسته های مطربی که تارزن و آوازه خوان داشتند زیاد بودند».

 

او در ادامه می نویسد: «خانم ها به داربست مو کنار دیوار باغ تاب می بستند و تاب می خوردند حتی الک دولک و توپ بازی هم می کردند. منظره بیرون شهر بسیار جالب بود، بچه ها و جوان ها و کامل مردها دسته دسته به بازی های ورزشی از قبیل الک دولک بازی، اعم از سردستی و سرسنگی و چری یانچری زوئی و توپ بازی، گردو، بل بگیر، بالا بیا و چپ توپ و باقلی به چند من و بازی جرنگ جرنگ اسب چه رنگ؟ و اگر وضعیت مکان اجازه می داد گرگم به هوا و قایم باشک مشغول بودند. در این روزها دخترهای دم بخت، برای پیدا کردن شوهر، به سبزه گره می زدند و معتقد بودند که تا سیزده آینده البته حاجت آنها روا خواهد شد، به شرط اینکه این ذکر را در حین انجام گره زنی گفته باشند: « سیزده بدر، سال دگر، خانه شوهر، بچه به بر»، ولی گره زدن سبزه اختصاص به این حاجت نداشت، زن ها برای نیت های دیگر ولو رفتن زیارت کربلا و مشهد هم این کار را می کردند. وقت عصر مراجعت مردم از زن و مرد و بچه و سواره و پیاده به خصوص در خیابان های نزدیک به دروازه ها که پر از جمعیت واقعا بود تماشا داشت. تا یکی دو ماه از عید گذشته هم روزهای جمعه در سبزه زارها و باغات بیرون شهر، البته نه به عمومیت روز سیزده، ولی به هر حال از این بازی ها برپا بود که جوان ها از صبح یا بعد از ظهر به این گردش های ورزشی می رفتند» (منبع: شرح زندگانی من، عبدالله مستوفی، تهران، زوار ۱۳۸۸، صص ۳۶۴-۳۶۶).