چگونه میتوانیم بیماری کشنده و خطرناک مردانه را در مراحل اولیه تشخیص دهیم این عارضه چگونه قابل پیشگیری است و راههای مختلف برای درمان این عارضه خطرناک در مردان کدامند؟
شروع دهه پنجم زندگی (۴۵سال به بالا) و البته برای آن دسته افرادی که سابقه فامیلی سرطان پروستات دارند، خیلی زودتر میتوان برای تشخیص به موقع سرطان پروستات اقدام کرد.
دکتر علی اصغر یارمحمدی، جراح، متخصص کلیه و مجاری ادراری و استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در این مطلب به راهبردهای ضروری برای افزایش طول عمر افراد اشاره میکند.
راهبردهامنطق شناسایی زودهنگام بیماری، درمان سرطان پروستات قبل از بروز علایم بالینی است، یعنی چیزی که به افزایش طول عمر منجر میشود و نیاز به درمان گران قیمت نیست. بیماری زمین گیری ایجاد نمیکند و به قول معروف باعث افزایش امید به زندگی (Life Expectancy) و بهبود کیفیت زندگی (quality of life) میشود و تهدیدکنندگی (Life Threating) نیز ندارد. با هدف یاد شده بسیاری از کشورها اقدام به غربالگری؛ یعنی در یک جامعه هدف و در افراد کاملا سالم به دنبال تشخیص مواردی خاص از بیماریها گشتن میکنند. بسیاری از مطالعات نشان میدهد، گرچه غربالگری به تشخیص زودهنگام بیماری منجر میشود، ولی در بسیاری از موارد به تشخیصهای زیادی (Overdiagnosis) منجر شده است که خود به درمانهای تهاجمی غیرضروری میانجامد و باعث عوارضی مثل اختلال عملکرد ادراری، جنسی و گوارشی شده است که تأثیر سوئی بر کیفیت زندگی فرد میگذارد.
آنچه مسلم است در جوامعی که غربالگری اعمال میشود، سرطان به موقع تشخیص داده میشود، از نظر تغییرات سلولی، درجات بدخیمی سلولی با درجه پایین تری کشف و درمان قطعی تری اعمال میشود و طول عمر بیشتر با کیفیت بهتر زندگی برای بیمار تضمین میشود. با هزینههای مالی بسیار کمتر درمان انجام میشود و خطرات زمین گیر شدن بیمار به شدت کاهش مییابد ولی در موردی هم که قابل پیشگیری نیست، به درمانهای غیرضروری منجر میشود.
در جوامعی که غربالگری در رابطه با سرطان پروستات اعمال نمیشود، چه باید کرد؟ از شروع دهه پنجم زندگی (۴۵سال به بالا) و البته برای آن دسته افرادی که سابقه فامیلی سرطان پروستات دارند، خیلی زودتر میتوان برای تشخیص به موقع سرطان پروستات اقدام کرد. هم اکنون روشهای تشخیص بهنگام در افراد سالم جامعه برای سرطان پروستات عبارت است از؛
اندازه گیری خونی آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA
(Prostatic Specific Antigen)
معاینه پروستات با انگشت از راه مقعد (معاینه رکتال)
بررسی سونوگرافی پروستات از راه مقعد با سه آزمون مذکور. چنان چه مشکوک به سرطان پروستات شویم باید حتما اقدام به نمونه برداری سوزنی پروستات شود، البته در بسیاری از موارد چنان چه نتیجه آزمونهای مذکور مشکوک باشد، با وجود منفی شدن، چندین نوبت نمونه برداری باید انجام شود تا در نهایت از نبود سرطان اطمینان حاصل شود. در حال حاضر توصیه عمومی آن است که مردان با سن گفته شده، حداقل سالی یک بار کنترل شوند.
منافع تشخیص بهنگام سرطان پروستاتتشخیص به موقع سرطان پروستات غالبا زمانی است که سرطان از محدوده غده به خارج از آن انتشار نیافته و کاملا محدود است، در این حالت درمان ریشهای یا رادیکال حتما باید انجام شود.
یعنی کشف سرطان در مرحله اولیه (Stage)های بالینی به درمان ریشهای منجر میشود. با انجام درمان ریشهای؛
الف نیاز به درمانهای دیگر نیست.
ب بیمار حداقل طول عمر متوسط ۱۰ساله دارد. (امید به زندگی بالا)
ج کیفیت زندگی بسیار خوب است. ولی چنانچه سرطان پروستات با علایم بالینی کشف شود، معمولا با مراحل بالاتر بیماری مواجهیم، یعنی بیماری متاستاز (گرفتاری دوردست دارد، یعنی ابتلای سایر اعضای بدن) رخ داده است. در اینجاست که مشکلات عدیده پدیدار میشود و درمانهای فعلی عبارت است از: هورمون درمانی طبی یا جراحی (برداشتن بیضهها)، رادیوتراپی، شیمی درمانی، ژن درمانی (داروهای گران قیمت که با مهار آندروژن عمل میکند) با دخالت ژنها مثل استاتیت، انزوالوتامید و رادیوم ۲۳۳ و با وجود درمان با روشهای مذکور در سن جوانتر اولا عمر طولانی نیست و ثانیا باعوارض زمین گیر کننده همراه است.
نکتهسرطان پروستات دومین سرطان شایع انسانی است و متأسفانه روز به روز فراگیرتر میشود. تشخیص به موقع سرطان عملا روش قطعی درمان است. ولی با تمام مسائل یاد شده، به ویژه در سنین بالا، مردان مبتلا به سرطان پروستات با سرطان پروستات میمیرند ولی نه از سرطان پروستات. سرطانی بودن غده پروستات، نسبت به سایر سرطانها درمان پذیرتر است و با طول عمر بیشتر همراه است ولی امید است که هیچگاه، هیچ انسانی به هیچ بیماری مبتلا نشود.
روزنامه خراسان