نقش لباس در بروز سرماخوردگی

 زن و شوهری همراه با کودک خردسالشان به درمانگاه آمدند. کودک آنقدر لباس بر تن داشت که چون فضانوردان راه می رفت و دست هایش از بدنش فاصله داشت. از صورت او تنها چشمانش پیدا بود و بقیه صورتش زیر لایه ضخیمی از کاموا پنهان بود.

علت مراجعه را پرسیدم و اینکه چه کسی مریض است. مادر گفت: پسرم سرما خورده. ضمن اینکه به پسربچه نگاه می کردم، گفتم: به نظر می رسد شما همه تمهیدات را برای پیشگیری از سرماحوردگی به کار برده اید؛ پس چرا سرماخورده است؟

پاسخ داد: تعجب من هم همین است ولی هرچه فکر می کنم نمی دانم چرا؟!

نگاهی به همسرش انداختم که با تی شرتی نازک روبه رویم ایستاده بود و به صحبت های ما گوش می کرد، گفتم: اگر لباس زیاد مانع از سرماخوردگی می شود، چرا ایشان را مجبور نکرده اید مثل فرزندتان لباس بپوشد؟

با نگاهی مأیوس پاسخ داد: آخه زورم به او نمی رسد و هرچه می گویم گوش نمی دهد و کار خودش را انجام می دهد.
گفتم: جوابت جالب بود، یعنی مبنا زور است و چون زورت به فرزندت می رسد، به او لباس زیاد پوشانده ای و چون حریف همسرت نشده ای، بدون در نظر گرفتن توصیه های بهداشتی، اجازه داده ای با کمترین لباس بیرون بیاید؟

حال چرا او که فرمان تو را گوش نداده و همان قدری که دوست داشته لباس پوشیده، سرما نخورده است؟
جوابی نداشت و سکوت کرده بود. گفتم سکوت تو برای من هم با معناست و هم با ارزش.
چون داری فکر میکنی اگر لباس پوشیدن زیاد می تواند جلوی سرماخوردگی را بگیرد، چرا نتیجه عکس گرفته ام؟ فرزندم که این همه لباس تنش میکنم، سرما خورده ولی شوهرم که با تی شرت بیرون می آید، سرحال و قبراق است.

بدون مقدمه آغاز سخن کردم که می دانم به عنوان مادر بیشترین هدف و تلاش، سالم ماندن فرزندت است و در این زمینه تو را صد در صد بی گناه می دانم، چون برای مادر شدن آموزشی در کار نیست و آنچه برای فرزندت با تمام وجود انجام می دهی، آمیزه ای از اطلاعات شفاهی نقل شده و سینه به سینه همراه با احساسات مادرانه ات هست.
متاسفانه مجموع آن دو یا هر کدام به تنهایی نه تنها به ضرر فرزندت است که خودت هم با این رفتار آسیب می بینی و با دخالت های بی مورد، رابطه تو و فرزندت نیز در درازمدت به شدت آسیب می بیند.

شما بدون اینکه بخواهید و بدانید خود را مدیر خانه می دانید و نهایت تلاشت این است که همه چیز را به خیر و خوشی انجام دهی اما غافل از آنکه بزرگترین اشتباه در حوزه مدیریت را مرتکب می شوی و با انجام آن، نه تنها حوزه اقتدارت گسترش نمی یابد بلکه رابطه دوستانه تو و فرزندت بیشتر آسیب می بیند و در درازمدت با افزایش سن او نفوذت کاهش خواهد یافت.
یادت باشد یک مدیر خوب هرگز در جزئیات مدیریتش دخالت نمی کند.

دخالت یک مدیر در جزئیات دو عارضه بد دارد؛

 1- ضریب خطای تو را بالا می برد و روشن است هرچه بیشتر خطا کنی به همان نسبت ضریب نفوذت کاهش می یابد.

٢.قدرت خلاقیت و ابتکار را از افراد حوزه مدیریت خود، که اینجا فرزندان تو هستند، می گیرد.

شما به عنوان مادر یا مدیر خانه در دو مورد دخالت بیش از آنچه وظیفه ات هست می کنید که نتیجه آن هم همیشه بر خلاف انتظارت بوده؛ اما هرگز از خود نپرسیده ای اشکال در چیست؟
 
١. میزان پوشش لباس در خانه و خارج از آن،
٢.غذا خوردن و دفعات آن در روز

این دو مورد هر دو شامل نیازهای غریزی هر فرد است و ارتباطی با سن و جنس شخص ندارد و شرط بقا و زنده ماندن است.

ما با هدف پیشگیری از سرماخوردگی نباید لباس بپوشیم، بلکه لباس می پوشیم تا سرما برایمان آزار دهنده نباشد.

روشن است تحمل هر فرد در مقابل سرما بسیار متفاوت است و به فاکتورهایی نظیر
√ سن
√ جنس
√ وراثت
√ تمرین و عادت بستگی دارد.

بر خلاف تصور، ماندن در سرما با کمترین لباس تا زمانی که بیدار و فعال باشیم، موجب سرماخوردگی نخواهد شد، بلکه به طور ناگهانی سرد شدن یا گرم شدن بدن می تواند موجب بروز سرماخوردگی شود.

اگر در مسابقه های فوتبال دقت کرده باشید در صورت تعویض بازیکن، بازیکنی که از زمین خارج می شود، با اینکه خیس از عرق است، دوستانش حتی در تابستان با کاپشن گرم به استقبال او می روند و او هم فوری آن را می پوشد و اگر این فرد، بازیکن مطرحی باشد و دوربین او را تعقیب کند می بینیم، زمانی که دارد روی نیمکت ذخیره می نشیند، کاپشن را پوشیده و در حال بستن زیپ آن تا زیر گردن است، زیرا آموخته که چگونگی سرد شدن بدن بعد از فعالیت ورزشی بسیار مهمتر از گرم کردن بدن است. به عبارتی، آسیب پذیری بدن در درجه اول در زمان سرد شدن و در درجه بعدی با گرم شدن ناگهانی بدن اتفاق افتد.

در فصل سرما یا گرما پیشنهاد می شود تا آنجا که امکان دارد برای راحتی گذرا، داخل ماشین شخصی هنگام مسافرت داخل شهر از بخاری یا کولر استفاده نشود، چون با خارج شدن از ماشین، بدن با هوایی متفاوت روبه رو می شود و برای بدن یک شوک به حساب می آید و گاهی بدن قبل از اینکه بتواند در مقابل این شوک خود را جمع و جور کند، عوامل فرصت طلب زودتر به میدان می آیند و موقت غالب می شوند و شما حدود ۴٨ ساعت بعد متوجه بروز علائم حضور آنها در بدن به صورت سرماخوردگی خواهیدبود.

پس شما به عنوان مادر وظیفه دارید امکانات متناسب با هر فصل و توان اقتصادی خود را در اختیار فرزندتان بگذارید و به او اجازه بدهید خود تصمیم بگیرد، چه مقدار بپوشد تا سرما برایش آزار دهنده نباشد.

جالب است بدانید حتی در مورد کودکان کم سن و سال که تازه راه افتاده اند، با کمی دقت در مقابل واکنش آنها نسبت به میزان لباسی که بر تنشان کرده اید متوجه می شویم زیاد است یا نه؛ مثل مقاومت در مقابل پوشاندن سر با کلاه و اینکه او سعی می کند زیپ یا دکمه های کاپشن را باز کند و از زندانی که برای او ساخته اید خود را نجات دهد.

راه ساده تر: اگر مادر به آرامی دست را به زیر لباس فرزندش ببرد و بدن او را لمس کند، اگر عرق کرده بود، لباس زیاد است و ما شرائط را برای سرماخوردگی او فراهم کرده ایم و اگر به اجبار شما به حدی لباس بپوشد که هنگام تحرک و فعالیت عرق کند، در صورتی که دیگر شرایط هم مهیا باشد، بر خلاف انتظار سرما خواهد خورد و جالب است این وسط همه مقصر هستند از قبیل هوا، بی توجهی کودک و چشم خوردن کودک به جز زورگویی ها و اصرار مادر که آن هم از سر نا آگاهی است.

جا دارد، اشتباهی دیگر که بیشتر مادران در طول شبهای زمستان مرتکب می شوند و باز ناخواسته اسباب سرماخوردگی فرزندشان را فراهم می کنند، بیان شود و آن اینکه در طول شب تا صبح چندین بار بیدار می شوند و لحاف کودک را کنترل می کنند که آیا کامل روی او را پوشانده است یا نه و برای چندمین بار می بینند کودک کناری هست و لحاف هم به کناری دیگر، در حالی که همچنان خواب است؛ آنهم چه خواب نازی.

آهسته غرولند کنان لحاف را روی او می کشد و این بار از باب محکم کاری لبه های پتو یا لحاف را به زیر تشک می فرستد تا فرزند عزیزتر از جانش نتواند آن را از روی خود به کناری بزند و زحمات و بی خوابی های مادر دلسوز را به هدر بدهد؛ غافل از اینکه این خود اوست که موجبات سرماخوردگی دلبندش را فراهم می کند.
اگر هوای اتاق مطبوع باشد در ابتدای خواب روانداز را روی فرزند می کشید. کودک دو واکنش از خود نشان خواهد داد؛

1- هوای اتاق مطبوع است و آن رو انداز ضخیم است، پس ناخودآگاه اندکی بعد از به خواب رفتن آن را کنار می زند و راحت به خواب خوش فرو می رود و در این حالت کودک در حالی که کاملا طاق باز و راحت خوابیده است و اگر سن او کم باشد، دست هایش بالا برده و در کنار گوشهایش نهاده است. در این شرایط اگر مادر مجددا لحاف را بر سر و روی فرزند بکشد به تعداد دفعات کنار رفتن و رو کشیدن، عرق میکند و سپس سرد می شود و نتیجه آن هم معلوم و آشکار و قابل پیش بینی است.


٢. اگر هوای اتاق سرد باشد. او رختخواب یا لحاف را به هرقیمتی شده روی خود نگاه می دارد و اگر چنانچه کنار برود و بیدار نشود، مادر کودک خود را در حالی که دست و پاها را در شکم خود جمع کرده و حالت جنینی به خود گرفته می یابد، که اینجا باید مجددا لحاف را روی او کشید و حتما کودک هم همکاری می کند و بدون اینکه بیدار شود روی خود نگاه می دارد و کنار نخواهد زد.

نکته

وضعیت جنینی به حالتی گفته می شود که انسان طوری جمع می شود که کمترین سطح تماس را با محیط اطراف داشته باشد و در هوای سرد هرچه سطح تماس بدن با محیط اطراف بیشتر باشد، اتلاف گرما از بدن کمتر خواهد بود. این حالت بدون در نظر گرفتن سن به این صورت است، در حالی به پهلو می خوابیم که دستها و پاها روی شکم جمع می کنیم و سر هم تا حد امکان به زانوها نزدیک می کنیم.

پس بیایید از این به بعد مهر مادری را آگاهانه و با صرف انرژی کمتر نثار فرزند بکنید تا هم کودک دلبندتان آسیب کمتری ببیند و هم شما خود را کمتر خسته کنید و به جای آن به کارهای مفیدتر برسید.

نتیجه گیری

سرماخوردگی ارتباط مستقیم با میزان لباس ندارد، بلکه مقدار لباس را باید به احساس افراد در مقابل سرما سپرد. البته قانون نانوشته ای در این زمینه می گوید: هرچند لباس در محیط سرپوشیده بر تن داری، آنگاه که عزم خروج از خانه را داری به علاوه یک کن که کافی است، نه آنکه هر چه در کمد یا چمدان داری بر تن خود یا فرزندت کنی.

تنها باید به او آموزش داد زمانی که در حال فعالیت هستی لباس باید کم باشد و بعد از اتمام فعالیت حتی اگر بدنت عرق کرده، حتما یک گرم کن بپوش تا بدنت به آرامی سرد شود.

در پایان باید گفت، جمله «فرزندم نمی فهمد، من باید مواظبش باشم» که بیشتر مادران بیان می کنند، در برابر مسائل غریزی چون سرما و تغذیه به هیچ عنوان معنی ندارد و اگر خوب دقت کرده و منصفانه قضاوت کنیم، باید گفت این ماییم که نمی فهمیم.

دکتر علیرضا داودی، مسئول مرکز بهداشت دانشگاه خوارزمی تهران