شکل: سنگ صفرا داخل کیسه صفرا
بیش از ۵۰۰۰۰۰ نفر در امریکا هر ساله به علت دردناک شدن سنگ صفرا، مجبور به جراحی برای در آوردن آن میشوند. این سنگهای کوچک و سخت، زمانی تشکیل میشوند که کلسترول یا نمک موجود در صفرا رسوب کرده و سخت میشود. برخی افرادی که سنگ صفرا دارند، هرگز هیچ مشکلی را تجربه نمیکنند اما سایر افراد حملههای دردناک سنگ صفرا را احساس میکند. معمولا هنگامی که سنگ، مجرای صفرا را ملتهب یا مسدود کرده درد احساس میشود. سنگ صفرا میتواند عفونت و انسداد در کبد و پانکراس نیز ایجاد نماید. جراحی برای خارج کردن سنگ صفرا متداولترین روش درمانی است.
شکل: نواحی درد در حمله سنگ صفرا (نواحی صورتی رنگ)
علائم
درد شدید و ناگهانی در شکم یا کمر شایعترین علامت سنگ صفراست. بسیاری از افراد نیز سوء هاضمه، تهوع، استفراغ و درد در نزدیکی شانه راست را تجربه مینمایند.
عوامل خطر
سن، چاقی، کاهش وزن سریع، رژیم غذایی کم فیبر، بارداری، بیماری کرون، مصرف قرصهای ضد بارداری و درمان هورمونی از جمله شایعترین عوامل زمینه ساز سنگ صفرا هستند. زنان و سالمندان در خطر بیشتری قرار دارند. یکی از عمدهترین و قابل کنترلترین عوامل سنگ صفرا رژیم غذایی کم فیبر و پر چرب است.
شکل: تصویر اولتراسوند از کیسه صفرا (سمت چپ: کیسه صفرای طبیعی – تصویر سمت راست: کیسه صفرا حاوی سنگ صفرا).
غذاهایی که باید از آنها پرهیز کنید
غذاهایی که چربی حیوانی زیادی دارند و کم فیبر هستند، مانع عملکرد کبد برای جذب اسیدهای صفرا میشوند و حاصل آن تشکیل سنگ صفرا است. افرادی که سنگ صفرا دارند باید توجه ویژهای به رژیم غذایی و اجتناب از غذاهای پر چرب و افزایش مصرف فیبر داشته باشند. برای جلوگیری از حملههای دردناک سنگ صفرا یا ایجاد سنگ جدید، باید از این موارد پرهیز کنید: محصولات لبنی پر چرب (شیر محلی یا شیر کامل)، همه چربیهای حیوانی از جمله کره، شیرینیها و کربوهیدراتهای پر شکر از جمله همه دسرها، شکلاتها، بستنی، روغنهای هیدروژنه و چربیهای موجود در سسهای مایونز و مارگارین، غذاهای زیاد سرخ شده، کافئین الکل و نوشیدنیهای گازدار، شیرین کنندههای مصنوعی، افزودنیها و رنگهای خوراکی و تخم مرغ.
چه غذاهایی باید مصرف کنید
برنامه غذایی پر فیبر یکی از بهترین راههای پیشگیری از سنگ صفرا یا پیشگیری از حملههای آن است. از جمله بهترین مواد غذایی میوهها و سبزیجات تازه به خصوص بروکلی، اسفناج، هویج، چغندر، سیب، لیمو و هندوانه، پروتئینهای کم چرب و کم کلسترول مانند مرغ، بوقلمون و ماهی تازه، غذاهای پر کلسیم، منیزیم و پتاسیم از جمله سیب زمینی پخته، برنج قهوهای، ماست و غلات خیس کرده یا جوانه زده.
ورزش
کارشناسان و متخصصان سلامت ورزش را یکی از بهترین راههای جلوگیری از تشکیل سنگ صفرا میدانند. علت آن این است که ورزش علاوه بر تنظیم وزن، به جلوگیری از تجمع قند خون (گلوکز) که منجر به تولید سنگ صفرا میشود، کمک مینماید.
زینب رهامی
منبع: ehow